Doanh nghiệp niêm yết trước 'sức ép' phát triển xanh

Với những cam kết mạnh mẽ của Chính phủ trong việc giảm phát thải ròng về 0 vào năm 2050, xu hướng phát triển xanh đang được đẩy mạnh và lan tỏa từ trung ương đến địa phương, cộng đồng doanh nghiệp, nhà đầu tư. Đặc biệt, trong 2 năm gần đây, sự chuyển dịch sang phát triển xanh ở cộng đồng doanh nghiệp niêm yết được thể hiện ngày càng rõ ràng hơn.

Vinamilk Pathways to Dairy Net Zero 2050 kết hợp nhiều giải pháp đồng bộ từ ứng dụng kinh tế tuần hoàn đến đầu tư các công nghệ tiết kiệm năng lượng, giảm thải

Với chiến lược phát triển bền vững, năm 2022, Công ty cổ phần Sữa Việt Nam (Vinamilk) là doanh nghiệp niêm yết tiên phong thực hiện kiểm kê khí nhà kính theo tiêu chuẩn ISO 14064 cho hệ thống nhà máy và trang trại.

Không chỉ vậy, công ty này cũng thành công triển khai nhiều sáng kiến liên quan kinh tế tuần hoàn; đẩy mạnh sử dụng năng lượng xanh trong hoạt động sản xuất. Hiện 100% trang trại của Vinamilk đã lắp đặt hệ thống năng lượng mặt trời; tăng cường đầu tư vào công nghệ thân thiện môi trường; chú trọng đa dạng sinh học và đặc biệt là trồng cây để trung hòa khí nhà kính…

Việc thực hiện chiến lược phát triển bền vững một cách rõ ràng, minh bạch đã giúp Vinamilk tiếp tục đoạt giải nhất ở hạng mục giải báo cáo phát triển bền vững 2023 tại lễ trao giải Cuộc bình chọn Doanh nghiệp niêm yết lần thứ 16 vừa diễn ra; đồng thời công ty này cũng nhận giải doanh nghiệp có báo cáo quản lý khí thải nhà kính tốt nhất ở hạng mục này.

Năm 2023 cũng là khoảng thời gian đánh dấu mốc quan trọng của Công ty cổ phần Gemadept, khi tiên phong trong việc triển khai các chương trình môi trường, xã hội và quản trị (ESG), kiểm kê khí nhà kính trong lĩnh vực khai thác cảng và logistics tại Việt Nam.

Gemadept đã phối hợp với Viện tiêu chuẩn Anh Quốc (BSI) triển khai đào tạo, kiểm kê, báo cáo phát thải khí nhà kính theo tiêu chuẩn quốc tế ISO 14064-1:2018 tại cảng Nam Đình Vũ và Gemalink. Hoạt động kiểm kê giúp công ty này rà soát, hợp lý hóa các hoạt động sản xuất kinh doanh, nhằm sử dụng tiết kiệm, hiệu quả hơn năng lượng, nước cũng như phòng ngừa và quản lý rủi ro hoạt động của doanh nghiệp.

Thời gian tới, Gemadept dự kiến sẽ tiếp tục thực hiện kiểm kê khí nhà kính tại các cảng khác trong hệ thống cảng; đồng thời xây dựng lộ trình giảm phát thải hướng đến mục tiêu trung hòa carbon theo cam kết của Chính phủ. Với sự chuyển biến tích cực này, Gemadept đã nhận giải doanh nghiệp có “tiến bộ vượt trội” ở hạng mục báo cáo phát triển bền vững dành cho các doanh nghiệp niêm yết trong năm nay.

Không chỉ riêng Vinamilk và Gemadept, có nhiều doanh nghiệp niêm yết định hình rõ chiến lược phát triển xanh, bền vững trong những năm gần đây, nhất là sau cam kết trung hòa carbon “Net zero” vào năm 2050. Đặc biệt, ngày càng có thêm doanh nghiệp “nhập cuộc” phát hành báo cáo phát triển bền vững riêng biệt bên cạnh báo cáo thường niên theo thông lệ.

Theo Hội đồng bình chọn Doanh nghiệp niêm yết năm 2023, số lượng các công ty lập báo cáo phát triển bền vững riêng biệt năm nay lọt vào vòng chung khảo đã tăng nhẹ từ mức 19 năm 2022 lên 21 báo cáo (tăng hơn 10%), tiếp nối từ đà tăng các năm trước.

Lần đầu tiên một công ty Việt Nam – Tập đoàn Bảo Việt, lọt vào vòng chung khảo chấm báo cáo phát triển bền vững đã thực hiện đánh giá ESG theo các tiêu chuẩn quốc tế của Dow Jones. Ảnh: Bảo Việt

Đáng chú ý, các báo cáo có nhiều điểm mới, mang tính đột phá. Chẳng hạn, lần đầu tiên một công ty Việt Nam – Tập đoàn Bảo Việt, lọt vào vòng chung khảo chấm báo cáo phát triển bền vững đã thực hiện đánh giá ESG theo các tiêu chuẩn quốc tế của Dow Jones. Cũng lần đầu tiên, một công ty Việt Nam (Gemadept) lọt vào vòng chung khảo có sử dụng dịch vụ kiểm định phát thải khí nhà kính bởi một đơn vị được xác thực bởi ISO14064.

Bên cạnh đó, ghi nhận ngoài GRI, đã bắt đầu có các doanh nghiệp Việt Nam áp dụng thêm một số khung công bố thông tin khác như CDP. Về công bố thông tin phát thải khí nhà kính, đã có một số công ty bắt đầu có cam kết mục tiêu Net Zero với các mốc thời gian cụ thể như Vinamilk, Gemadept.

Ở góc độ quản trị ESG, số lượng công ty áp dụng mô hình ủy ban ESG thuộc hội đồng quản trị ngày càng nhiều hơn. Điều này phản ánh thực tế rằng các vấn đề về ESG ngày càng được quan tâm hơn bởi Hội đồng quản trị…

Theo bà Trần Anh Đào, Phó Tổng giám đốc phụ trách Ban Điều hành Sở Giao dịch Chứng khoán Tp. Hồ Chí Minh (HOSE), tăng trưởng xanh, phát triển xanh, chống biến đổi khí hậu đang là xu hướng và là tương lai của nền kinh tế toàn cầu. Tại Việt Nam, chủ đề xanh đang rất được quan tâm, được đẩy mạnh và lan tỏa từ trung ương đến địa phương, cộng đồng doanh nghiệp, đầu tư. Thông lệ tốt yêu cầu việc quản trị doanh nghiệp tốt phải gắn liền với quản trị các tác động đến môi trường và trách nhiệm xã hội. Đây cũng là một yếu tố quan trọng để thị trường, nhà đầu tư đặc biệt là nhà đầu tư nước ngoài, đối tác và các bên liên quan đánh giá khi tiếp cận doanh nghiệp, đầu tư vào doanh nghiệp.

Thực tế cho thấy, "sức ép" phát triển xanh ngày càng hiện hữu trên thị trường tài chính trong thời gian gần đây. Giai đoạn 2022 - 2023, nhiều nhà đầu tư có tổ chức yêu cầu các doanh nghiệp nhận được vốn đầu tư của họ phải thực hành ESG một cách nghiêm túc hơn.

Ông Don Lam, Tổng giám đốc và là cổ đông sáng lập Tập đoàn VinaCapital cho biết, nhiều ngân hàng và các quỹ đầu tư quốc tế hiện xem bộ tiêu chuẩn ESG ngày càng trở nên quan trọng trong quyết định đầu tư của họ. Điều đó có nghĩa, trong thời gian sắp tới, các dự án và doanh nghiệp không đáp ứng được tiêu chuẩn ESG sẽ rất khó để tiếp cận nguồn vốn. Hơn nữa, người tiêu dùng ngày càng muốn tiêu thụ sản phẩm từ các công ty phát triển bền vững và minh bạch.

Ông Dominic Scriven, Chủ tịch Công ty Quản lý quỹ Dragon Capital Việt Nam cũng cho biết, khách hàng ở trong và ngoài nước tiếp tục lên tiếng, yêu cầu quỹ này thực hiện tuân thủ ESG trong đầu tư. Khách hàng muốn biết cụ thể Dragon Capital đang làm gì, làm theo chiến lược nào, đo sự tiến bộ ra sao.

Tuy nhiên, hiện quỹ đang gặp khó khăn trong việc đo lường lượng phát thải trong danh mục đầu tư vì rất ít công ty làm điều này. Do đó, Dragon Capital phải thuê một công ty nước ngoài để đánh giá lượng phát thải trong danh mục bằng cách so sánh các công ty trong danh mục với công ty cùng ngành ở nước ngoài.

“Điều này với Dragon Capital cũng là một thách thức không nhỏ. Việc đo lường và đánh giá tác động môi trường của danh mục đầu tư không chỉ giúp công ty hiểu rõ hơn về các rủi ro liên quan đến ESG, mà còn đáp ứng yêu cầu ngày càng cao từ khách hàng về tính minh bạch và trách nhiệm xã hội. Để doanh nghiệp thu hút được các nguồn vốn tốt và dài hạn từ nhà đầu tư và định chế tài chính, chúng ta nên xem ESG và đầu tư chuyển đổi xanh là cơ hội chứ không phải chi phí” ông Dominic Scriven nói.

Chủ tịch Công ty Quản lý quỹ Dragon Capital Việt Nam Dominic Scriven. Ảnh: BNEWS/TTXVN

Dù những chuyển biến tích cực của cộng đồng doanh nghiệp niêm yết về phát triển bền vững thời gian gần đây rất đáng được ghi nhận, song vẫn còn rất nhiều thách thức trong hành trình chuyển đổi xanh. Ban lãnh đạo doanh nghiệp cần nhận thức được tầm quan trọng của ESG đối với chiến lược phát triển của doanh nghiệp. Song song đó, doanh nghiệp cần xây dựng bộ phận chuyên trách và theo dõi quá trình thực hành ESG và là đầu mối liên hệ giữa doanh nghiệp với nhà đầu tư, đối tác thương mại về thông tin liên quan đến ESG.

Doanh nghiệp cũng cần thực hiện kiểm toán ESG nội bộ và đánh giá toàn diện các bộ phận, nhà máy để nhận diện các rủi ro chính về ESG và kế hoạch cải thiện. Điều này sẽ giúp doanh nghiệp biết được mình đang ở đâu, gặp phải những vấn đề gì và lộ trình trước mắt như thế nào… Qua đó, giúp doanh nghiệp thực hiện chiến lược phát triển xanh theo hướng bền vững hơn trong thời gian tới.

Hứa Chung/TTXVN