Doanh nghiệp tăng cường tuyển dụng, nhiều lao động trẻ vẫn thất nghiệp

Thực trạng đáng báo động

Theo con số của Cục Thống kê, tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên (từ 15 đến 24 tuổi) trong quý II là 8,06% (tăng không đáng kể so với cùng kỳ năm trước). Nhưng sang quý III, tình hình trở nên căng thằng hơn khi khi tỷ lệ thất nghiệp của nhóm lao động trẻ đã tăng lên 9,03% (cao gấp 4 lần mức chung của cả nước). Điều này đồng nghĩa với việc cứ 10 thanh niên thì có 1 người thất nghiệp, cho thấy một phần đáng kể thanh niên đang đối mặt với rủi ro về việc làm, đặc biệt tại khu vực thành thị.

Nghịch lý lớn hiện nay là nhiều doanh nghiệp vẫn treo biển tuyển dụng gấp lao động với số lượng lớn, các phiên giao dịch việc làm liên tục được tổ chức, nhưng lao động trẻ vẫn thất nghiệp hoặc chấp nhận làm trái ngành nghề. Không ít bạn trẻ cầm tấm bằng đại học, cao đẳng trên tay nhưng vẫn loay hoay tìm kiếm công việc phù hợp.

Cần có nhiều giải pháp căn cơ để giải quyết bài toán việc làm cho lao động trẻ.

Bà Vũ Phương Nga, phụ trách nhân sự Công ty Dịch vụ đối ngoại cho hay, một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tỉ lệ thất nghiệp còn cao là sự chênh lệch giữa kỹ năng được đào tạo và yêu cầu thực tế của doanh nghiệp.

“Hai năm trở lại đây, kinh tế có nhiều biến động và khủng hoảng, dẫn đến số lượng lao động dư thừa từ các doanh nghiệp là tương đối nhiều. Tuy nhiên, việc tìm được ứng viên có năng lực đáp ứng hầu hết những tiêu chuẩn tuyển dụng của doanh nghiệp lại không phải dễ. Chính vì thế để có thể tuyển được người, doanh nghiệp phải tìm kiếm từ rất nhiều nguồn”, bà Nga cho hay.

Vẫn kỳ vọng các phiên giao dịch việc làm sẽ là kênh hiệu quả để tiếp cận nguồn lao động tiềm năng, nhưng theo ông Phạm Doãn Chiến, chuyên viên phụ trách nhân sự của Công ty cổ phần Công nghệ thiết bị Tân Phát cho hay, có những thời điểm công ty cần tuyển dụng khoảng 40 nhân sự nhưng cũng phải trong khoảng thời gian dài mới tuyển đủ.

“Thu nhập từ 10 - 20 triệu đồng/tháng là khá cạnh tranh, ngoài ra người lao động còn được hưởng đầy đủ chế độ BHXH, công tác phí, phúc lợi thăm hỏi, song công tác tuyển dụng hiện không hề dễ dàng. Bên cạnh việc cạnh tranh tuyển dụng rất lớn, còn có lý do là đội ngũ lao động trẻ chưa đáp ứng được yêu cầu tuyển dụng khi phỏng vấn trực tiếp. Chúng tôi sẵn sàng tiếp nhận sinh viên mới ra trường với chính sách đào tạo bài bản. Tuy nhiên, việc tìm kiếm nhân sự phù hợp vẫn đòi hỏi nhiều nỗ lực”, ông Chiến chia sẻ.

Chuyển đổi số sẽ tham gia vào các chính sách thị trường lao động

Theo ông Ngô Xuân Liễu, Giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm Quốc gia (Bộ Nội vụ), để giải quyết việc làm cho người lao động, đặc biệt là đối tượng lao động trẻ cần phải triển khai đồng bộ từ chính sách bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) đến chuyển đổi số tư vấn và kết nối việc làm.

“Thống kê thất nghiệp không chỉ là nền tảng để đo lường tình hình mà còn là cơ sở để triển khai các chính sách an sinh một cách hiệu quả. Chính sách BHTN hỗ trợ người lao động không chỉ trong học nghề, mà còn bồi dưỡng, tập huấn nâng cao kỹ năng nghề. Thậm chí, những đối tượng tham gia BHTN nhưng chưa đủ điều kiện hưởng trợ cấp cũng có thể được hỗ trợ chi phí ăn ở và đi lại. Nhờ chính sách hỗ trợ học nghề dành cho người thất nghiệp, nhiều cá nhân đã tìm thấy cơ hội mới”, ông Liễu nói.

Để kết nối việc làm hiệu quả, ông Liễu cho rằng phải đẩy mạnh hơn nữa chuyển đổi số. Việc theo dõi sát sao các chỉ số và con số thống kê thất nghiệp là dữ liệu quan trọng để hoạch định chính sách, từ đào tạo nghề, tái đào tạo đến kết nối việc làm. Khi dữ liệu đầy đủ và kịp thời, doanh nghiệp sẽ tuyển đúng người, cơ quan quản lý hỗ trợ đúng đối tượng, và người lao động sẽ tìm thấy cơ hội mới.

Chuyển đổi số hiện nay được coi là quan trọng và bức thiết hơn lúc nào hết đối với việc thực hiện các chính sách thị trường lao động, bao gồm cả chính sách BHTN. Các trung tâm dịch vụ việc làm đang đẩy mạnh chuyển đổi số, chuẩn hóa dữ liệu, và liên thông với các sàn giao dịch việc làm để chính sách BHTN trở nên linh hoạt hơn, đưa sự hỗ trợ đến đúng người, đúng thời điểm và hiệu quả nhất.

“Dữ liệu từ hệ thống việc làm quốc gia giúp cơ quan quản lý xác định những nhóm lao động dễ bị tổn thương và định hướng các chương trình đào tạo lại, chuyển đổi nghề để họ sớm quay lại thị trường. Trong giai đoạn cuối năm, khi thị trường lao động bước vào cao điểm tuyển dụng, việc có được dữ liệu thất nghiệp cập nhật và kịp thời là cơ sở quan trọng để doanh nghiệp tận dụng lợi thế nhân lực. Tất cả dữ liệu này đều được công khai trên nền tảng giao dịch việc làm trực tuyến. Điều này mở ra cơ hội tuyển dụng lớn hơn cho doanh nghiệp và nhiều cơ hội tìm việc làm hơn cho người lao động. Bên cạnh đó, các địa phương cũng được phối hợp để triển khai các hoạt động tư vấn hướng nghiệp, tổ chức các phiên giao dịch chuyên đề kết hợp cả trực tiếp và trực tuyến. Mục tiêu chung của các giải pháp này là hỗ trợ người lao động nhanh chóng quay trở lại thị trường lao động một cách nhanh nhất có thể”, ông Liễu cho biết.

Trong khi đó, giải pháp căn cơ để giải quyết tình trạng thanh niên thất nghiệp theo Cục trưởng Cục Việc làm Vũ Trọng Bình là phải thu hẹp khoảng cách giữa đào tạo và nhu cầu thực tiễn của thị trường. “Giải pháp quan trọng nhất là tất cả các cơ sở đào tạo phải gắn đào tạo và xây dựng chương trình đào tạo trên cơ sở thị trường lao động.

Sự phối hợp này cần sự nỗ lực từ cả nhà trường, doanh nghiệp và bản thân người trẻ trong việc trang bị, nâng cao kỹ năng nghề nghiệp”, ông Bình đánh giá. Cùng với đó, theo ông Bình là phải khuyến khích người lao động tự đào tạo, tự xây dựng kỹ năng. Việc sát hạch và cấp chứng chỉ kỹ năng nghề cần dựa vào yêu cầu thực tế và năng lực tự đào tạo, tự thực hành cùng với lao động trên thị trường.

Phan Hoạt