Doanh nghiệp thủy sản thiệt hại hàng nghìn tỷ đồng nếu thời gian xử lý hồ sơ kéo dài

Thêm nhiều thủ tục hành chính gây khó cho doanh nghiệp

Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (Vasep) vừa có văn bản gửi Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long, các Bộ: Y tế, Tư pháp; Nông nghiệp và Môi trường; Công thương về việc góp ý Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 15/2018/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật An toàn thực phẩm (Nghị định 15).

Theo Vasep, trong 7 năm kể từ khi ban hành Nghị định 15, cộng đồng doanh nghiệp đánh giá là một mô hình cải cách hiệu quả trong quản lý an toàn thực phẩm (ATTP), hội nhập theo nguyên tắc quản lý rủi ro mà các quốc gia tiên tiến trên thế giới đang áp dụng, qua đó giúp doanh nghiệp tiết kiệm hàng triệu ngày công và hàng nghìn tỷ đồng/năm.

Thực tiễn cho thấy, ngành thực phẩm đã có sự tăng trưởng cao ngay cả trong đại dịch, đóng góp khoảng 15% vào GDP; 0.38 điểm phần trăm vào tăng trưởng GDP trong năm 2021; 1 điểm phần trăm vào tăng trưởng GDP năm 2022.

Doanh nghiệp thủy sản thiệt hại hàng nghìn tỷ đồng/năm nếu thời gian xử lý hồ sơ kéo dài. Ảnh: TL

Tuy nhiên, trong dự thảo đang bổ sung nhiều yêu cầu, quy định vào cả 3 nhóm thủ tục hành chính về tự công bố; đăng ký bản công bố; đăng ký lại bản công bố; trong đó có nhiều quy định bất hợp lý, không phù hợp với thông lệ quốc tế, nguy cơ tạo ra nhiều điểm nghẽn mới cho sản xuất - kinh doanh, từ đó khiến rất nhiều sản phẩm thực phẩm, đặc biệt là hàng thủy sản, rất khó để đáp ứng hoặc không thể thực hiện được. Trong khi đó, nhiều yêu cầu bổ sung vào các thủ tục này của dự thảo không liên quan đến ATTP.

Vasep dẫn chứng, thủ tục tự công bố bổ sung yêu cầu các nội dung yêu cầu trong hồ sơ tăng lên 4 mục, 26 nội dung. Trong đó một số mục còn bất hợp lý, khó thực hiện, thậm chí có một số yêu cầu không khả thi.

Thời gian xử lý hồ sơ dự kiến kéo dài trong thời gian 3 tháng sau khi nộp hồ sơ, cơ quan quản lý rà soát hồ sơ và khi phát hiện hồ sơ không đúng quy định thì yêu cầu tổ chức, cá nhân thu hồi hồ sơ. Điều này dẫn đến doanh nghiệp không dám sản xuất, kinh doanh sản phẩm cho đến hết 3 tháng sau khi nộp hồ sơ. Trong khi đó, quy định hiện hành không yêu cầu việc cơ quan quản lý rà soát hồ sơ sau 3 tháng và yêu cầu thu hồi hồ sơ nếu có bất cứ sai lỗi nào dù là rất nhỏ.

Vasep cũng ước tính, với thủ tục tự công bố, thành phần hồ sơ và thời gian tăng lên gây chậm trễ kinh doanh tới ít nhất 3 tháng và mức thiệt hại hàng nghìn tỷ đồng/năm. Với thủ tục đăng ký bản công bố, thành phần hồ sơ tăng lên có thể gây tốn phí hàng trăm tỷ đồng/năm, số ngày công thực thi tăng thêm chưa thể xác định.

Không những vậy, quy định chuyển tiếp yêu cầu các sản phẩm đã đăng ký và đang lưu hành bình thường trên thị trường cũng phải bổ sung hồ sơ, làm gia tăng thủ tục hành chính và gây tốn kém về thời gian, tiền bạc cho doanh nghiệp...

Sửa quy định, không tạo ra điểm nghẽn cho sản xuất

Trước những bất cập đó, Vasep kiến nghị giữ nguyên các yêu cầu thông tin liên quan thủ tục tự công bố giữ nguyên như đã được thiết kế hiệu quả, phù hợp tại Nghị định 15.

Ngoài ra, Hiệp hội Vasep còn cho rằng, đối tượng tập trung quản lý chưa phù hợp. Đó là, dự thảo đang chỉ tập trung vào quản lý chặt về hành chính đối với thực phẩm chế biến bao gói sẵn, trong khi còn chưa đưa ra được các giải pháp phù hợp về chống ngộ độc thực phẩm liên quan đến thức ăn đường phố, thực phẩm tươi sống, bếp ăn tập thể... như thời gian qua đã được nhận diện là những sản phẩm tiềm ẩn nguy cơ cao gây mất ATTP và là nguyên nhân chủ yếu gây ra ngộ độc thực phẩm thời gian qua...

Ảnh minh họa

Vasep và các doanh nghiệp ngành hàng thủy sản kiến nghị Phó Thủ tướng xem xét chỉ đạo Bộ Y tế và ban soạn thảo nghiên cứu các góp ý, xóa bỏ các dự thảo quy định bất hợp lý, bổ sung các biện pháp quản lý phù hợp để đảm bảo xây dựng nghị định theo đúng các chỉ đạo của Tổng Bí Thư và của Chính phủ, cũng như các giải pháp trong báo cáo số 1895/BC-BYT để không tạo ra điểm nghẽn cho sản xuất, kinh doanh và đảm bảo được ATTP cho nhân dân cũng như nâng cao hiệu quả quản lý.

Chính phủ chủ trì một cuộc họp đối thoại giữa ban soạn thảo và các hiệp hội liên quan ngành thực phẩm để xem xét bản dự thảo cuối cùng trước khi trình Chính phủ.

Hiện nay, Chính phủ cũng đang tiến hành sửa Luật ATTP, dự định ban hành vào tháng 10/2025, sau đó sẽ có nghị định hướng dẫn thi hành. Để tránh chồng chéo giữa các văn bản pháp luật, đảm bảo hiệu quả trong cải cách thể chế, Hiệp hội Vasep đề nghị Chính phủ xem xét sửa đổi Luật ATTP trước, sau đó mới sửa đổi Nghị định hướng dẫn thi hành luật.

Khánh Linh