Doanh nghiệp toàn cầu sẵn sàng ứng phó với những tình huống xấu

Đây là nhận định đưa ra dựa trên kết quả khảo sát về kế hoạch kinh doanh và tâm thế của hơn 5.700 doanh nghiệp quốc tế tại 13 thị trường về vấn đề thuế quan và thương mại.

Chưa phải tình huống xấu nhất

Kết quả khảo sát Global Trade Pulse 2025 của HSBC cho thấy, hai phần ba doanh nghiệp (66%) đã phải đối mặt với tình trạng chi phí gia tăng do biến động thuế quan và thương mại – và đây vẫn chưa phải tình huống xấu nhất.

Các công ty nhận định chi phí có thể tiếp tục gia tăng cả trong ngắn hạn (73%) lẫn dài hạn (72%). Các doanh nghiệp cũng nhìn thấy trước khả năng sụt giảm doanh thu bình quân 18% do chậm trễ trong chuỗi cung ứng.

66% doanh nghiệp đối mặt với tình trạng chi phí gia tăng do biến động thuế quan và thương mại

Hơn một nửa doanh nghiệp tham gia khảo sát (51%) nhận định chi phí gia tăng là mối lo hàng đầu đối với chiến lược cung ứng và 85% doanh nghiệp đã hoặc có kế hoạch điều chỉnh chiến lược theo hướng tăng giá để phản ánh tình trạng chi phí cao hơn hoặc những biến động trên thị trường.

Hơn ba phần tư doanh nghiệp (78%) đang phải xem xét lại mô hình kinh doanh lâu dài. Nếu tình hình thuế quan bất ổn còn tiếp diễn trong hai năm tới, 43% công ty sẽ xem xét lại chiến lược mở rộng kinh doanh trên thị trường quốc tế và 39% sẽ chuyển trọng tâm sang thị trường trong nước hoặc khu vực.

Bất chấp những khó khăn này, tâm lý lạc quan về mở rộng thương mại toàn cầu vẫn vững vàng. Gần 9 trên 10 doanh nghiệp (89%) tự tin vào khả năng tăng trưởng thương mại quốc tế trong vòng hai năm tới. Các doanh nghiệp cũng sắp xếp lại chuỗi cung ứng cũng như xem xét lại cách thức và thị trường hoạt động.

Hầu hết đang bắt đầu hoặc có kế hoạch áp dụng chiến lược nearshoring (chuyển hoạt động sản xuất về gần thị trường khách hàng quan trọng, 83%) và reshoring (mang hoạt động sản xuất trở lại quốc gia xuất xứ của doanh nghiệp, 77%).

Doanh nghiệp có khả năng cao sẽ bắt đầu áp dụng chiến lược nearshoring, một chiến lược phổ biến với các lĩnh vực chú trọng sản xuất và có hoạt động kinh doanh quốc tế, chủ yếu thuộc lĩnh vực Công nghệ, Truyền thông và Viễn thông (87% đã áp dụng hoặc có kế hoạch sẽ áp dụng).

Doanh nghiệp có khả năng cao phải đối mặt với chi phí gia tăng trong vòng 2 năm tới chủ yếu rơi vào lĩnh vực Công nghệ, Truyền thông và Viễn thông (76%), theo sau là Y tế (73%) và Tiêu dùng (73%).

Điều đáng khích lệ là một loạt doanh nghiệp tham gia khảo sát nhìn nhận áp lực thương mại giống như chất xúc tác thúc đẩy đổi mới, sáng tạo, với 77% doanh nghiệp nói rằng yếu tố này đã khuyến khích họ phát triển và tìm kiếm cơ hội mới.

Nhiều doanh nghiệp (58%) đã ứng dụng công nghệ hoặc nền tảng mới, 56% cải thiện được hiệu suất nội bộ hoặc cơ cấu chi phí và 51% đã phát triển sản phẩm hoặc dịch vụ mới.

Doanh nghiệp Việt Nam chịu tác động lớn hơn mức trung bình toàn cầu

Khảo sát của HSBC cũng cho thấy bản đồ thương mại châu Á sẽ có nhiều thay đổi lớn nếu tình hình thương mại bất ổn còn tiếp diễn. Trong đó, 38% doanh nghiệp châu Á sẽ gia tăng hoạt động thương mại với Nam Á, 36% gia tăng hoạt động thương mại với châu Âu, 33% gia tăng hoạt động thương mại với Trung Đông nhưng 28% giảm hoạt động thương mại với Bắc Mỹ.

Trong vòng hai năm tới, 52% công ty châu Á cân nhắc hoặc đang trong quá trình dịch chuyển hoạt động sản xuất đến hoặc gia tăng hoạt động sản xuất tại Trung Quốc. Đối với Nam Á, con số này là 39%, châu Âu là 35%, Mỹ 29% và Trung Đông là 28%.

Hiện tại, vấn đề đáng quan ngại nhất với doanh nghiệp châu Á (51%) là chi phí gia tăng do thuế quan và các yếu tố liên quan đến thương mại. 34% nhóm doanh nghiệp châu Á đã điều chỉnh giá để phản ảnh tình hình chi phí tăng cao, trong khi 51% có kế hoạch sẽ triển khai trong tương lai.

Doanh nghiệp Việt Nam chịu tác động lớn hơn mức trung bình toàn cầu

Đối với doanh nghiệp Việt Nam, kết quả khảo sát cho thấy các doanh nghiệp đã phải đối mặt với tình trạng chi phí tăng cao hơn hẳn so với mức trung bình toàn cầu và dự kiến sẽ phát sinh thêm chi phí ngắn hạn do bất ổn thương mại.

Cụ thể, 80% doanh nghiệp Việt Nam tham gia khảo sát đã phải đối mặt với tình trạng chi phí gia tăng do biến động thuế quan và thương mại. Họ có thể sẽ phải đối mặt với chi phí tăng cao hơn trong ngắn hạn (82%) và tăng nhẹ thêm nữa trong dài hạn (75%). Tác động lên doanh thu bình quân đối với doanh nghiệp Việt Nam do chậm trễ/gián đạn chuỗi cung ứng cao hơn mức trung bình toàn cầu 2 điểm phần trăm.

Để ứng phó với bất ổn thương mại, các doanh nghiệp Việt Nam đã mang hoạt động sản xuất về lại Việt Nam (42%), dịch chuyển trọng tâm sang thị trường trong nước (41%) và gia tăng hoạt động phân tích dữ liệu (41%).

Tuy nhiên, nhìn về tương lai, các công ty Việt Nam vẫn tự tin về tăng trưởng quốc tế (81%) và nhiều doanh nghiệp tham gia khảo sát (76%) cho rằng bất ổn thương mại đã khuyến khích họ phát triển và tìm kiếm cơ hội mới. Mặc dù vậy, hơn một nửa doanh nghiệp (54%) cho biết họ cần sự hỗ trợ bên ngoài trong việc lập kế hoạch đối phó với khủng hoảng và củng cố sức bền cho doanh nghiệp.

Dương An