Doanh nghiệp ứng phó với biến động, thúc đẩy xuất khẩu

Tìm kiếm cơ hội mới

Khảo sát mới đây của Ngân hàng HSBC với 5.700 doanh nghiệp toàn cầu, trong đó có 250 doanh nghiệp tại Việt Nam cho thấy, đa số doanh nghiệp Việt trả lời, họ phải chịu chi phí tăng cao do biến động thuế quan và thương mại. Việc gián đoạn chuỗi cung ứng cũng khiến doanh thu bình quân của doanh nghiệp Việt bị ảnh hưởng.

Tới 80% doanh nghiệp Việt tham gia khảo sát cho hay, họ phải đối mặt với tình trạng chi phí gia tăng do biến động thuế quan và thương mại. Họ có thể sẽ phải đối mặt với chi phí tăng cao hơn trong ngắn hạn (82%) và tăng nhẹ trong dài hạn (75%).

Điều này tác động lên doanh thu bình quân đối với doanh nghiệp Việt do chậm trễ/gián đoạn chuỗi cung ứng cao hơn mức trung bình toàn cầu 2 điểm phần trăm. Dẫu vậy, doanh nghiệp Việt vẫn tự tin về tiềm năng tăng trưởng quốc tế và những khó khăn hiện tại khuyến khích họ phát triển cũng như tìm kiếm cơ hội mới.

Cụ thể, để ứng phó với bất ổn thương mại, khảo sát cho thấy, các doanh nghiệp Việt đã có những điều chỉnh chiến lược, như chuyển trọng tâm sang thị trường nội địa, tăng cường công tác phân tích dữ liệu.

Theo HSBC, các doanh nghiệp lớn (doanh thu trên 2 tỷ USD) có khả năng thích ứng cao hơn khi 63% đã triển khai hoặc lên kế hoạch áp dụng công nghệ mới để đối phó với bất ổn thương mại.

Kết quả là, hoạt động thương mại vẫn ghi nhận những chỉ dấu tích cực. Thông tin từ Phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 5/2025, kim ngạch xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóa tháng 5 tăng cao so với cùng kỳ, trong đó xuất khẩu tăng 14%, xuất siêu ước đạt 4,67 tỷ USD.

Xuất khẩu được thúc đẩy, nhất là các thị trường lớn, truyền thống như Trung Quốc, Nhật Bản được giữ vững, đồng thời thị trường Halal đang dần trở thành một điểm sáng.

Bối cảnh thuế quan và thương mại bất định hiện tại mang đến nhiều thách thức không nhỏ cho doanh nghiệp, song theo nhận định của ông Surajit Rakshit, Giám đốc toàn quốc Khối giải pháp thương mại toàn cầu của HSBC Việt Nam, các doanh nghiệp đã cho thấy sự kiên cường và khả năng thích ứng linh hoạt trong hoạt động kinh doanh.

“Để vượt qua giai đoạn khó khăn này, doanh nghiệp không chỉ cần sự linh hoạt, mà cần thêm quan hệ đối tác vững mạnh nhằm đảm bảo tăng trưởng ổn định trong một nền kinh tế toàn cầu đang không ngừng đổi thay”, ông Surajit Rakshit nhấn mạnh.

Nhìn về tương lai, đáng ghi nhận là có tới 81% doanh nghiệp Việt tự tin về tăng trưởng tại thị trường quốc tế. 76% doanh nghiệp tham gia khảo sát cho rằng, bất ổn thương mại đã khuyến khích họ phát triển và tìm kiếm cơ hội mới. Mặc dù vậy, các doanh nghiệp cho biết, cần sự hỗ trợ của Nhà nước để lập kế hoạch đối phó với khủng hoảng và củng cố sức bền của doanh nghiệp.

Khai thác tốt các FTA, mở rộng thị trường

Khó khăn trong kinh doanh chưa bao giờ hết. Để về đích với các chỉ tiêu tăng trưởng sản xuất và xuất khẩu ở mức 2 con số, tại phiên họp Chính phủ, Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, doanh nghiệp tập trung thực hiện những giải pháp ứng phó với sự thay đổi chính sách của các nước.

Cùng với đó, tận dụng tối đa các hiệp định thương mại tự do (FTA) đã có; khai thác thị trường mới; thực hiện giải pháp đa dạng hóa thị trường, sản phẩm, chuỗi cung ứng; nâng cao chất lượng, sức cạnh tranh của hàng hóa, dịch vụ, sẵn sàng thích nghi với diễn biến của tình hình kinh tế thế giới.

Minh chứng của sự chủ động thay đổi, thích ứng và tìm kiếm cơ hội mới là sự kiện diễn ra giữa tuần qua, Hiệp hội Ngành hàng lúa gạo Việt Nam (VIETRISA) và Công ty cổ phần Nông nghiệp công nghệ cao Trung An (TP. Cần Thơ) tổ chức Lễ xuất khẩu lô hàng “Gạo Việt xanh phát thải thấp” đầu tiên sang thị trường Nhật Bản.

Đây là sự kiện đánh dấu sản phẩm từ Đề án Phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030 (Đề án 1 triệu ha) mang nhãn hiệu “Gạo Việt xanh phát thải thấp” được đưa vào thị trường xuất khẩu. Đã có 7 doanh nghiệp được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng nhãn hiệu “Gạo Việt xanh phát thải thấp”, với tổng lượng gạo 19.200 tấn, trong đó có Trung An.

Ông Phạm Thái Bình, Chủ tịch HĐQT Công ty Trung An cho biết, để xuất khẩu được vào thị trường này, Trung An đã liên kết với Tập đoàn Murase (Nhật Bản), theo đó, Murase đưa giống, kỹ sư sang Việt Nam hướng dẫn quy trình canh tác.

Hoạt động sản xuất cũng vượt khó để có được cải thiện đáng ghi nhận. Báo cáo Chỉ số Nhà quản trị mua hàng - Manufacturing Purchasing Managers' Index (PMI) của S&P Global cho hay, tuy số lượng đơn đặt hàng mới vẫn bị tác động bởi các chính sách thương mại, song các điều kiện kinh doanh của ngành sản xuất Việt Nam trong tháng 5/2025 ổn định hơn hẳn so với tháng trước. Theo đó, PMI ngành sản xuất Việt Nam trong tháng 5 đã phục hồi về 49,8 điểm, cải thiện so với mức 45,6 điểm của tháng 4/2025.

Đánh giá về tình hình sản xuất, tiêu dùng và đơn đặt hàng, ông Andrew Harker, Giám đốc Kinh tế S&P Global Market Intelligence cho rằng, tin tức về thuế quan tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc xác định xu hướng của ngành sản xuất Việt Nam.

Dù tháng 5 chứng kiến tín hiệu ổn định hơn về chính sách thuế quan so với tháng 4, khiến sản lượng tăng trở lại và niềm tin kinh doanh cải thiện. Dẫu vậy, các nhà sản xuất vẫn thận trọng. Doanh nghiệp thuộc nhiều ngành đang ngóng chờ kết quả đàm phán giữa Việt Nam và Mỹ, với kỳ vọng mức thuế đối ứng hợp lý để thúc đẩy sản xuất, kinh doanh.

Thế Hải