Doanh số giảm tốc toàn cầu: Vì sao người dân 'chê' xe điện?

Vì sao tốc độ tăng trưởng EV toàn cầu lại chậm lại?

Theo dữ liệu mới nhất, doanh số EV toàn cầu trong tháng 11 chỉ tăng 6%, đạt gần 2 triệu xe. Đây là tốc độ chậm nhất trong hơn 9 tháng qua. Nguyên nhân lớn nhất đến từ Trung Quốc, nơi mức tăng chỉ còn 3%, thấp nhất kể từ tháng 2/2024 cho thấy thị trường đã gần đạt điểm bão hòa ngắn hạn.

Tại Mỹ và Bắc Mỹ, tốc độ giảm còn rõ nét hơn. Việc kết thúc các khoản ưu đãi thuế dành cho EV trong tháng 10 đã kéo doanh số xuống 42% trong tháng 11, chỉ còn hơn 100.000 xe. Tính từ đầu năm, Bắc Mỹ giảm 1%, mức giảm đầu tiên kể từ năm 2019.

Trong khi đó, châu Âu và phần còn lại của thế giới tiếp tục tăng trưởng mạnh, lần lượt 36% và 35%, phần lớn nhờ các gói khuyến khích quốc gia vẫn còn hiệu lực.

Vì sao sự chững lại này lại quan trọng với quá trình chuyển đổi xanh?

Theo các nhóm vận động cho giao thông điện hóa, việc chuyển đổi nhanh sang xe điện là yếu tố sống còn để giảm phát thải CO₂ và đạt mục tiêu khí hậu toàn cầu. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng thấp hơn kỳ vọng đang khiến nhiều chính phủ và hãng xe phải xem xét lại cam kết xanh của mình.

Ngày càng nhiều doanh nghiệp ô tô cảnh báo rằng đà tăng EV chậm lại sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới lợi nhuận và có thể đe dọa việc làm trong ngành. Các hãng xe phải đối mặt với quyết định khó khăn: tiếp tục đầu tư lớn cho EV khi nhu cầu không tăng mạnh như dự kiến, hay hoãn lại để bảo toàn biên lợi nhuận.

Sự thay đổi chính sách tại Mỹ, châu Âu và Trung Quốc cũng làm dấy lên lo ngại rằng “đà tiến hóa xanh” có thể bị gián đoạn, tạo thêm rủi ro cho thị trường toàn cầu.

Những con số nào cho thấy bức tranh EV toàn cầu đang phân hóa?

Dữ liệu cho thấy mức tăng 6% toàn cầu tương đương dưới 2 triệu xe đăng ký trong tháng 11. Trung Quốc, với hơn 1,3 triệu xe, vẫn là thị trường lớn nhất nhưng chỉ tăng nhẹ 3%.

Ở Bắc Mỹ, nhu cầu giảm mạnh 42% trong tháng 11, tương tự mức giảm trong tháng 10, hệ quả trực tiếp của việc chấm dứt ưu đãi thuế liên bang dành cho người mua EV. Đây là lần đầu tiên khu vực này sụt giảm tính theo năm kể từ 2019.

Trái ngược hoàn toàn là châu Âu với hơn 400.000 xe đăng ký mới, tăng 36%, và các thị trường khác tăng 35% với gần 160.000 xe. Những mức tăng này phần lớn đến từ các chương trình hỗ trợ mua xe điện mà các nước vẫn duy trì.

Ông Charles Lester, quản lý dữ liệu của BMI, nhận định: “Năm tới, chúng tôi vẫn dự báo doanh số EV tại Mỹ sẽ giảm. Ưu đãi thuế có ảnh hưởng vô cùng lớn tới thị trường.”

Tại Mỹ, Tổng thống Donald Trump mới đề xuất cắt giảm tiêu chuẩn tiết kiệm nhiên liệu vốn được chính quyền trước thông qua, được xem như bước lùi đối với mục tiêu điện hóa đội xe.

Châu Âu cũng đang tạm hoãn công bố các đề xuất quan trọng cho ngành ô tô, nhiều khả năng bao gồm điều chỉnh mốc cấm bán xe phát thải CO₂ vào năm 2035. Ở Trung Quốc, việc giảm trợ cấp vào cuối năm cũng có thể khiến tâm lý người tiêu dùng suy yếu.

Xuyến Chi (Theo Reuters)