Tháo 'điểm nghẽn' gửi trẻ nhỏ là con công nhân

Thấp thỏm tìm chỗ gửi con

Chị Đào Thị Lan Anh (28 tuổi, quê Thanh Hóa), công nhân một doanh nghiệp điện tử tại KCN Thăng Long (Hà Nội) chia sẻ, chỉ còn hơn một tháng nữa là chị hết thời gian nghỉ thai sản, nhưng đến nay chị vẫn chưa quyết định được sẽ gửi con ở đâu. “Con còn quá nhỏ, trường tư thì học phí cao, mà gửi cũng không yên tâm. Vợ chồng tôi thuê trọ, ông bà ở quê ra chăm không tiện. Thực sự chưa biết xoay xở thế nào”, chị Lan Anh băn khoăn.

Không riêng khu vực đô thị, tại nhiều địa phương công nghiệp phát triển, việc tìm chỗ gửi trẻ dưới 1 tuổi gần như là “bài toán chưa có lời giải”. Phường Lê Hồ (Ninh Bình) ở gần 3 KCN lớn, nhưng cả phường chỉ có 2 trường mầm non công lập phục vụ cho 4 tổ dân phố. Mỗi lớp trung bình khoảng 20 cháu do 2 cô giáo phụ trách. Trong khi đó, toàn địa bàn chỉ có 3 lớp nhà trẻ nhận trẻ 12-24 tháng tuổi; trẻ dưới 12 tháng chưa thể tiếp nhận do cơ sở vật chất chưa đáp ứng yêu cầu. Khảo sát quanh các KCN Đồng Văn II, Đồng Văn IV (Ninh Bình), chúng tôi nhận thấy phần lớn trẻ từ 6 tháng đến dưới 12 tháng tuổi chưa được đến trường. Cảnh tượng quen thuộc là bố mẹ đi làm theo ca kíp, ông bà thay phiên ở nhà trông cháu. Với những công nhân xa quê, không có người thân hỗ trợ, lựa chọn gần như duy nhất là các điểm trông giữ tư nhân nhỏ lẻ, thậm chí tự phát trong khu dân cư.

Lớp học của trẻ dưới 2 tuổi tại Trường Mầm non Nguyệt Quế, phường Bồ Đề, TP Hà Nội. Ảnh do đơn vị cung cấp

Chị Tạ Phương Thùy (36 tuổi, quê Ninh Bình), nhân viên ngân hàng, chồng là công nhân một công ty thực phẩm tại KCN Đồng Văn IV, chia sẻ: “Hai con tôi đều phải gửi ông bà trông đến hơn 2 tuổi mới có thể đi học. Không ai muốn phụ thuộc gia đình mãi, nhưng thật sự không còn cách nào khác”.

Thực tế cho thấy, tại nhiều địa phương có KCN phát triển, hệ thống trường mầm non công lập đang trong tình trạng quá tải. Dân số cơ học tăng nhanh theo làn sóng di cư lao động, trong khi tốc độ đầu tư trường lớp không theo kịp. Hệ quả là nhiều gia đình công nhân buộc phải chấp nhận những lựa chọn thiếu an toàn cho con nhỏ.

Doanh nghiệp cũng chịu hậu quả

Thiếu cơ sở chăm sóc trẻ nhỏ không chỉ là câu chuyện an sinh xã hội mà còn tác động trực tiếp đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp. Chị Ngô Thị Hạnh, chuyên viên nhân sự Công ty TNHH Hệ thống dây dẫn Sumi Việt Nam, cho biết: “Không ít lao động nữ sau sinh không thể quay lại làm việc đúng kế hoạch, thậm chí xin nghỉ việc không lương vì không có chỗ gửi con. Doanh nghiệp vì thế thiếu người, phải tuyển mới liên tục và đào tạo lại từ đầu. Nếu có trường công lập trong hoặc gần KCN, việc giữ chân công nhân sẽ thuận lợi hơn nhiều”.

Với nhiều doanh nghiệp, chi phí biến động lao động rất lớn, nhưng bài toán phúc lợi cho con em công nhân lại vượt quá khả năng tự xoay xở của từng đơn vị. Một số doanh nghiệp từng đề xuất phối hợp mở trường mầm non hoặc bố trí quỹ đất, nhưng do thiếu cơ chế cụ thể, mô hình trường công-tư kết hợp vẫn chưa thể nhân rộng.

Quyết định của Thủ tướng Chính phủ được ban hành trong bối cảnh nhiều “điểm nghẽn” của giáo dục mầm non tại đô thị và KCN ngày càng bộc lộ rõ. Chương trình đặt mục tiêu hỗ trợ nâng cao chất lượng giáo dục mầm non, bảo đảm trẻ em được tiếp cận dịch vụ giáo dục công bằng, bình đẳng. Đáng chú ý, tại địa bàn có KCN, mục tiêu cụ thể đến năm 2035: Phấn đấu 100% trẻ em từ 6 tháng đến 36 tháng tuổi là con công nhân, người lao động có nhu cầu được đến trường, lớp và được tiếp cận dịch vụ giáo dục mầm non chất lượng.

Theo các chuyên gia, đây là lần đầu tiên nhóm trẻ dưới 2 tuổi được đặt làm trọng tâm trong một chương trình quốc gia quy mô dài hạn. Tuy nhiên, để mục tiêu này không dừng lại ở chủ trương, các địa phương cần vào cuộc đồng bộ từ quy hoạch quỹ đất, đầu tư cơ sở vật chất, bổ sung giáo viên đến chính sách hỗ trợ học phí cho con công nhân. Cô giáo Kiều Thị Thủy (Trường Mầm non Lê Hồ, Ninh Bình) cho rằng: “Chăm sóc trẻ dưới 2 tuổi là công việc áp lực cao, cường độ lớn, do vậy cần có chế độ phù hợp để thu hút giáo viên, từ đó bảo đảm chất lượng nuôi dạy trẻ”./.