Độc đáo bánh chưng Vân (Hiệp Hòa – Bắc Giang)

Bánh Chưng là sản vật truyền thống gắn liền với đời sống người dân Việt Nam, là món ăn từ lâu không thể thiếu trong mỗi dịp tết đến xuân về trên mâm cỗ tết cổ truyền, trong các nghi thức thờ cúng tổ tiên thể hiện sự hiếu thảo thương nhớ cội nguồn.

Nguyên liệu gói bánh chưng Vân gồm lá chít, gạo nếp cái hoa vàng, đậu xanh, thịt lợn sạch tạo nên hương vì đặc biệt của chiếc bánh

Bánh chưng Vân có màu trắng vì gói bằng lá chít, bánh rền dẻo, thơm mùi gạo nếp và đỗ xanh, hạt gạo còn nguyên hình... Khi ăn bánh thơm ngon, bùi ngậy. Nguyên liệu làm bánh chưng tại nơi đây là gạo nếp, đỗ xanh, thịt lợn ba chỉ, thịt lợn mỡ khổ, lá chít, các gia vị...

Thế nhưng gạo gói bánh là loại nếp cái hoa vàng được gieo cấy trên đồng đất xã Hoàng Vân, xã Thái Sơn. Đây là loại gạo thơm dẻo có vị đặc trưng riêng. Gạo gói bánh cũng được bà con chọn cầu kỳ, hạt gạo trắng, mẩy được ngâm nước 5 tiếng đồng hồ. Gạo sau khi vo sạch trộn với ít muối, giúp bánh không ôi thiu, vị thêm đậm đà.

Lá gói bánh là loại lá chít do nhân dân tự trồng. Sau khi cắt bỏ phần ngọn và cuống, lá được rửa sạch bằng nước rồi đem luộc đến khi nước chớm sôi thì vớt ra để lá mềm và giữ nguyên mùi vị.

Thịt lợn nhân bánh được tuyển chọn từ những trang trại nuôi lợn sạch trên địa bàn. Hạt đậu xanh đều, không sâu mọt. Mỗi chiếc bánh chưng sử dụng khoảng 700g gạo nếp, 200g đỗ và một dải thịt ba chỉ, thịt mỡ.

Bánh chưng Vân khi ăn rền dẻo, vị thơm ngon, bùi ngậy...

Cách gói bánh chưng Vân cũng rất quan trọng, phải vừa tay vì chặt quá làm bánh nhanh lại gạo, còn lỏng bánh sẽ nhão. Các hộ đều dùng củi luộc. Bánh được đưa lên bếp luộc 2 lần trong thời gian khoảng 4 tiếng đồng hồ rồi vớt ra, rửa sạch, sau đó dùng tay lăn bật bánh đến khi rền và dẻo mới quấn lại.

Ba xã nổi tiếng gói bánh chưng của huyện là Hoàng Vân, Hoàng An và Thanh Vân. Nổi tiếng bởi hương vị thơm ngon, đặc biệt, bánh chưng làng Vân được thực khách gần xa biết đến đặt mua về ăn hoặc làm quà biếu.

Sáng 30 Tết, bếp củi vẫn rực lửa để luộc những mẻ bánh chưng cuối kịp giao cho khách hàng.

Chị Tạ Thị Quý, HTX Dịch vụ Nông nghiệp Hoàng Vân cho biết: “Từ đầu tháng 12 âm lịch, gia đình chị sản xuất khoảng 300-400 bánh mỗi ngày. Ngày thường chị làm theo các đơn đặt hàng khi có hội nghị, đám cưới đám hỏi, ngày mùng 1 ngày 15 âm lịch hàng tháng và các siêu thị”.

Những năm gần đây, mỗi dịp Tết sắp đến, UBND huyện Hiệp Hòa chỉ đạo các phòng chức năng tổ chức thi gói bánh chưng Vân, vừa để nâng cao tay nghề, vừa là dịp quảng bá sản phẩm, đồng thời quảng bá giới thiệu các sản phẩm OCOP của huyện.

Các đội tham gia cuộc thi gói bánh chưng trong Ngày hội bánh chưng Vân

Mỗi chiếc bánh là cả tâm huyết, gửi gắm vào đó là hồn quê, hương vị quê hương của mỗi người thợ làm bánh. Mặc dù nhu cầu thị trường lớn song các hộ làm nghề coi trọng chữ tín, chất lượng sản phẩm, không vì thế mà xem nhẹ các khâu làm bánh để giữ được hương vị đặc chưng của bánh chưng Vân.

Nguyễn Thúy