Đọc một hơi lịch sử Sài Gòn - TP.HCM

Cuốn sách dày 84 trang, kết hợp phần văn bản súc tích, cô đọng với những hình vẽ minh họa, ảnh chụp, bản đồ, lược đồ trực quan, sinh động; qua đó lần theo những cột mốc quan trọng trong lịch sử hình thành và phát triển của thành phố ngày nay mang tên Bác. Nội dung sách bố cục thành 5 chương.

Chương 1 Những cư dân của vùng đất cổ nhìn về lịch sử vùng đất Nam Bộ và Sài Gòn - TP.HCM trước thế kỷ 17, từ cách đây 3-4 thiên niên kỷ, với nền văn hóa Đồng Nai, văn hóa Óc Eo trước giai đoạn Thủy Chân Lạp.

Chương 2 Tiền nhân mở cõi điểm qua công cuộc khai hoang, lập ấp Sài Gòn - Gia Định từ thế kỷ 17 đến giữa thế kỷ 19, trải qua quy hoạch hành chính dười thời các vua triều Nguyễn (Gia Long, Minh Mạng), trong đó Lê Văn Duyệt, Nguyễn Hữu Cảnh là những nhân vật có công đặc biệt trong thuở đầu xây dựng Gia Định. Trong giai đoạn này, Phan Thanh Giản, Nguyễn Đình Chiểu, Trịnh Hoài Đức,... là những sĩ phu đóng góp cho văn hóa của vùng đất.

Không chỉ khai thác những câu chuyện chính trị, lịch sử như thường thấy, cuốn sách còn đan cài những câu chuyện mang nhiều màu sắc văn hóa: từ kiến trúc, đời sống thị dân, văn nghệ, ẩm thực, thời trang đến làng sách, làng báo Sài Gòn, phong tục tập quán của một vùng Gia Định không quá xa xưa.

Chương 3 Sài Gòn thời Pháp thuộc: Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định từ 1859 đến 1945 thuật lại công cuộc thuộc địa hóa Việt Nam của người Pháp, thể hiện qua quy hoạch thành phố Sài Gòn - Chợ Lớn và các công trình kiến trúc, cơ sở hạ tầng và thành tựu trong kết nối kinh tế toàn cầu.

Những đổi thay trong đời sống thị dân đã dẫn đến xu hướng đổi mới văn hóa và sự phân hóa trong xã hội. Giai đoạn này cũng chứng kiến sự ra đời của làng báo Sài Gòn, theo sau sự phát triển của nghề in và các kỹ thuật in ấn hiện đại.

Lần theo dòng lịch sử, độc giả bắt gặp những danh nhân ngày nay được đặt tên cho các con đường, những người đã đóng góp vào công cuộc xây dựng và phát triển thành phố nói riêng và đất nước nói chung.

Chương 4 Đấu tranh để thống nhất là lịch sử Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định từ năm 1945 đến 1975 trải qua các giai đoạn chống Pháp, chống Mỹ, cứu nước. Song song với những biến thiên về chính trị, thành phố cũng trải qua giai đoạn thay da đổi thịt trên nhiều khía cạnh: cải cách quy hoạch giao thông, điện, nước; phong cách kiến trúc mới du nhập. Đầu mỗi chương sách đều có lược đồ dòng thời gian tóm tắt những sự kiện nổi bật trong giai đoạn ứng với từng chương.

Chương 5 Hòa bình và phát triển nhìn lại Sài Gòn - TP.HCM từ 1975 đến nay. Trong thời bình, dù có giai đoạn gặp phải khó khăn, hạn chế từ nhiều yếu tố, nhưng lãnh đạo và người dân đã chung tay để thành phố hôm nay đạt được nhiều thành tựu trên các phương diện kinh tế, xã hội lẫn giáo dục, khoa học, văn hóa, nghệ thuật.

Sách đi kèm Lược đồ lịch sử Sài Gòn - Thành Phố Hồ Chí Minh.

Cuốn sách là một lược sử Sài Gòn - TP.HCM cập nhật, qua đó khắc họa chân dung một đô thị vẫn đang không ngừng đổi thay, đã góp phần tạo nên bản sắc riêng - khối tính cách phóng khoáng, tự do, linh hoạt đặc trưng của những con người cư tụ trong miền đất.

Tâm Anh

ảnh: Tằm Books