Đối đầu Mỹ - Iran vào giai đoạn cực căng

Hai quan chức giấu tên của Mỹ hôm 22-6 cho biết quân đội nước này vừa tiến hành cuộc tấn công mạng nhằm vào Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) và làm tê liệt hệ thống máy tính kiểm soát tên lửa, cũng như bệ phóng của lực lượng này. Bộ Tư lệnh Không gian mạng Mỹ (USCC) đã ra tay hôm 20-6 sau khi ông chủ Nhà Trắng rút lại kế hoạch không kích để đáp trả vụ Iran bắn hạ một máy bay không người lái của Mỹ. Theo hãng tin AP, Tổng thống Donald Trump đã bật đèn xanh cho vụ tấn công, qua đó chiến lược tấn công mạng ngày càng mạnh mẽ dưới thời nhà lãnh đạo này.

Lãnh đạo tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei và hệ thống phòng không 3 Khordad được cho là từng bắn hạ máy bay không người lái của quân đội Mỹ Ảnh: REUTERS

Vụ việc trên được xem là diễn biến gây lo ngại mới nhất trong cuộc đối đầu Mỹ - Iran đang ngày một leo thang kể từ khi Washington đơn phương rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran vào năm ngoái để bắt đầu chính sách "duy trì sức ép tối đa" lên Tehran, trong đó có biện pháp trừng phạt kinh tế.

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo hôm 22-6 tuyên bố Washington sẽ gia tăng sức ép kinh tế lên Tehran cho đến khi họ từ bỏ chính sách bạo lực và tham gia vào các nỗ lực ngoại giao của Washington. Tổng thống Trump cùng ngày khẳng định sẽ áp đặt các biện pháp trừng phạt kinh tế bổ sung nhằm vào Iran trong ngày 24-6 để ngăn quốc gia này phát triển vũ khí hạt nhân, đồng thời tuyên bố chính quyền của ông "luôn cân nhắc giải pháp quân sự" trong vấn đề Iran.

Mặc dù tuyên bố không muốn chiến tranh, Iran nhấn mạnh họ sẽ đáp trả mạnh mẽ nếu bị tấn công. Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Iran Abbas Mousavi khẳng định quốc gia của ông sẽ không bao giờ chấp nhận việc biên giới của mình bị xâm phạm, bất chấp mọi quyết định của giới chức Mỹ. "Iran sẽ đương đầu cứng rắn với mọi hành vi khiêu khích hay đe dọa của Mỹ" - ông Mousavi khẳng định với hãng thông tấn Tasnim.

Đi xa hơn, Thiếu tướng Gholamali Rashid, chỉ huy cấp cao của quân đội Iran, hôm 23-6 cảnh báo bất cứ xung đột nào tại vùng Vịnh cũng có thể lan rộng một cách "không thể kiểm soát". "Chính phủ Mỹ phải hành động có trách nhiệm để bảo vệ tính mạng của binh sĩ Mỹ bằng việc tránh hành động sai lầm trong khu vực" - ông Rashid nói.

Theo trang tin Bloomberg, căng thẳng Mỹ - Iran đang bước vào một giai đoạn mới nguy hiểm, đặc biệt là sau khi Washington quyết gia tăng trừng phạt Tehran và Iran dự kiến từ bỏ cam kết giới hạn dự trữ urani vào ngày 27-6. "Nếu giới lãnh đạo Iran đi đến kết luận rằng họ không còn phương án nào khác ngoài đàm phán với Mỹ, họ sẽ chỉ thực hiện điều này sau khi khôi phục đòn bẩy đàm phán" - ông Ali Vaez, từ Tổ chức Khủng hoảng quốc tế, khẳng định. Theo ông Vaez, điều này có nghĩa Tehran và Washington sẽ phải đi qua một cuộc đối đầu hạt nhân nguy hiểm khác trên con đường hướng tới đàm phán mới.

Giới hạn dự trữ urani là một nội dung quan trọng trong thỏa thuận ký kết hồi năm 2015 giữa Iran và 6 nước Trung Quốc, Pháp, Đức, Nga, Anh, Mỹ. Theo thỏa thuận này, Iran đồng ý hạn chế chương trình hạt nhân để đổi lấy việc được nới lỏng trừng phạt. Tuy nhiên, thỏa thuận này đang có nguy cơ bị đổ vỡ sau khi chính quyền ông Trump có chính sách cứng rắn nhằm vào Tehran.

Tổng thống Iran Hassan Rouhani vào tháng 5 vừa qua tỏ ý cho biết nước này sẽ không tuân thủ một số điều khoản của thỏa thuận trừ khi châu Âu bảo đảm Tehran không chịu thiệt hại từ hành động của Washington.

CAO LỰC