Đối mặt nhiều thách thức, mới thoái 24.510 tỷ đồng vốn nhà nước tại doanh nghiệp

Ảnh minh họa. Nguồn: internet

Theo mục tiêu đề ra tại Quyết định số 1232/QĐ-TTg ngày 17/8/2017 của Thủ tướng Chính phủ, trong giai đoạn 2017-2020, cả nước thực hiện thoái khoảng 60.000 tỷ đồng vốn nhà nước tại các DN.

Thống kê cho thấy, trong giai đoạn 2016-2018, đã tiến hành thoái vốn nhà nước tại 78 đơn vị thuộc Quyết định số 1232/QĐ-TTg với giá trị 3.790 tỷ đồng, thu về 7.107 tỷ đồng. Trong khi đó, thoái vốn nhà nước tại các DN ngoài Quyết định số 1232/QĐ-TTg được 3.785 tỷ đồng, thu về 110.392 tỷ đồng, bao gồm việc thoái vốn tại Sabeco năm 2017 với giá trị 3.436 tỷ đồng, thu về 109.965 tỷ đồng.

Lũy kế trong giai đoạn từ năm 2016 đến tháng 9/2019, cả nước đã thoái được 24.510 tỷ đồng, thu về 170.629 tỷ đồng. Trong đó, thoái vốn nhà nước tại 90 đơn vị thuộc Quyết định số 1232/QĐ-TTg với giá trị 4.574 tỷ đồng, thu về 8.807 tỷ đồng.

Đồng thời, các tập đoàn, tổng công ty nhà nước cũng thực hiện thoái 14.488 tỷ đồng, thu về 48.456 tỷ đồng, bao gồm việc thoái vốn của Tổng Công ty kinh doanh vốn Nhà nước tại Công ty cổ phần Sữa Vinamilk với giá trị là 989 tỷ đồng, thu về 20.276,5 tỷ đồng.

Riêng trong 09 tháng đầu năm 2019, đã tiến hành thoái vốn tại 12 DN thuộc danh mục ban hành theo Quyết định số 1232/QĐ-TTg với giá trị 783 tỷ đồng, thu về 1.700 tỷ đồng. Cũng trong thời gian này, các tập đoàn, tổng công ty, DNNN cũng đã thoái vốn với tổng giá 1.662 tỷ đồng, thu về 2.973 tỷ đồng.

Như vậy, lũy kế trong giai đoạn từ năm 2016 đến tháng 9/2019, cả nước đã thoái được 24.510 tỷ đồng, thu về 170.629 tỷ đồng. Trong đó, thoái vốn nhà nước tại 90 đơn vị thuộc Quyết định số 1232/QĐ-TTg với giá trị 4.574 tỷ đồng, thu về 8.807 tỷ đồng. Trong khi thoái vốn nhà nước tại các DN ngoài Quyết định số 1232/QĐ-TTg được 3.785 tỷ đồng, thu về 110.392 tỷ đồng. Cũng trong 3 quý này, các tập đoàn, tổng công ty nhà nước đã thực hiện thoái 16.150 tỷ đồng, thu về 51.429 tỷ đồng.

Số liệu thống kê cũng cho thấy, những đơn vị hoàn thành thoái vốn theo Quyết định số 1232/QĐ-TTg với tỷ lệ cao là: Bộ Tài chính (Công ty cổ phần In Tài chính), Bộ Tài nguyên và Môi trường (đã thoái 3/4 doanh nghiệp), Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn; các tỉnh Bình Định, Bình Thuận, Đăk Nông, Gia Lai, Hà Nam, Hòa Bình, Khánh Hòa, Kon Tum; TP. Cà Mau.

Trong khi đó, những đơn vị còn nhiều DN phải thực hiện thoái vốn theo Quyết định số 1232/QĐ-TTg với giá trị lớn là: Bộ Công Thương (Tổng công ty Máy động lực và Máy nông nghiệp Việt Nam, Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam), Bộ Giao thông vận tải (thoái 30,4% vốn nhà nước đầu tư tại Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam - Công ty cổ phần và 35,16% vốn nhà nước đầu tư tại Tổng công ty Hàng không Việt Nam - Công ty cổ phần), Bộ Xây dựng (còn phải thoái vốn tại 8 trên 11 Tổng công ty cổ phần); các tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, Bắc Giang, Bến Tre; TP. Hà Nội (còn phải thoái vốn tại 31/34 doanh nghiệp)...

Theo nhận định của các chuyên gia, có nhiều nguyên nhân tác động đến hoạt động thoái vốn DNNN thời gian qua. Trong đó, về nguyên nhân khách quan, phải kể đến tình hình phức tạp, căng thẳng trong các quan hệ kinh tế, chính trị trên thế giới và khu vực ảnh hưởng đến thị trường chứng khoán trong nước và khu vực. Đồng thời, các doanh nghiệp thực hiện cổ phần hóa, thoái vốn, cơ cấu lại giai đoạn này hầu hết là các doanh nghiệp lớn, có tình hình tài chính phức tạp, sở hữu nhiều đất đai; hoặc là các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực công ích, gắn liền với các hoạt động của địa phương, đóng góp vai trò quan trọng trong việc đảm bảo thực hiện các chiến lược, mục tiêu về an sinh xã hội của địa phương.

Trong khi đó, về nguyên nhân chủ quan, có thể thấy, một số đơn vị thuộc diện thoái vốn đang bị cơ quan bảo vệ pháp luật thực hiện thanh tra, kiểm tra, điều tra vì vi phạm các quy định về quản lý sử dụng vốn nhà nước theo quy định hiện hành. Không ít DNNN không muốn thoái vốn khỏi những ngành, lĩnh vực phát triển mạnh, có tỷ suất sinh lời cao làm cho tiến độ thoái vốn chậm lại...

Trong thời gian tới, nhằm thực hiện tốt việc thoái vốn DNNN, cần đảm bảo công khai, minh bạch, đúng quy định pháp luật, tuân thủ nguyên tắc thị trường, không để xảy ra hiện tượng lợi ích nhóm trong việc triển khai cổ phần hóa, thoái vốn, cơ cấu lại DNNN. Bên cạnh đó, tiếp tục hoàn thiện thể chế, khung khổ pháp lý về tổ chức quản lý và hoạt động của DNNN và DN có vốn nhà nước về cổ phần hóa, thoái vốn, cơ cấu lại DN...

Song Ngư