Nuôi bò theo nhóm hộ giúp đồng bào cải thiện kinh tế

Chính quyền địa phương và người dân tham quan mô hình chăn nuôi bò theo nhóm hộ tại xã Sơn Trà. Ảnh: Bùi Cường

Chung tay giảm nghèo

Trà Bồng là vùng đất nghèo với đông đồng bào Cor sinh sống lâu đời ở huyện miền núi Quảng Ngãi. Thời gian qua, nhận thấy việc chăn nuôi nông hộ, đầu tư phát triển chăn nuôi các loại con giống đặc trưng như heo, bò, gà cho hiệu quả kinh tế cao nên nhiều đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) ở Trà Bồng đã chuyển hướng sản xuất, phát triển chăn nuôi các loại con giống này. Nhờ đó, kinh tế nhiều hộ đồng bào ổn định, thu nhập tốt. Mô hình chăn nuôi bò liên kết theo chuỗi giá trị được triển khai trên địa bàn các xã Trà Tân, Trà Giang và Sơn Trà, với các hộ thuộc diện hộ nghèo và cận nghèo tham gia. Theo đó, hiện, xã Trà Tân có 22 hộ, Trà Giang có 17 hộ, xã Sơn Trà có 14 nhóm hộ với 79 hộ tham gia nuôi 227 con bò giống. Bước đầu triển khai dự án, đàn bò lớn nhanh, bà con đồng lòng, phấn khởi.

Mỗi hộ được cấp 2-3 con bò, các hộ đồng bào cũng được hỗ trợ vốn để đầu tư xây dựng chuồng trại, dự trữ nguồn thức ăn và thuốc, vật tư thú y chăm sóc cho bò. Để chăm sóc bò hiệu quả, mô hình nuôi bò theo nhóm hộ được triển khai. Mỗi thôn, bản có từ 2 đến 3 nhóm hộ. Mỗi nhóm từ 5 đến 6 hộ, mỗi hộ được hỗ trợ từ 2 đến 3 con bò, tùy đối tượng hộ nghèo, hộ cận nghèo. Những hộ trong nhóm sẽ cùng nhau dựng một chuồng trại dài với nhiều ngăn, mỗi hộ nhốt bò trong một ngăn, cùng nhau chăm sóc đàn bò từ 15 đến 20 con.

Anh Hồ Văn Bưởi, nhóm trưởng tổ 1, thôn Hà (xã Sơn Trà) chia sẻ: “Trong mỗi nhóm đều có một hộ làm nhóm trưởng, đây phải là hộ thoát nghèo, biết làm ăn, phát triển kinh tế để dẫn dắt, giúp đỡ các hộ còn lại trong nhóm. Các hộ trong nhóm sẽ phân công nhau luân phiên chăm sóc, chăn thả đàn bò”. Nhóm hộ của anh Hồ Văn Bưởi có 6 hộ, nuôi 16 con bò. Trong tuần sẽ luân phiên, mỗi ngày có 2 hộ sẽ đảm nhiệm việc chăn thả bò ăn trên rẫy, đưa về chuồng, cho bò uống nước. Mỗi hộ gia đình tự trồng cỏ, chặt cỏ, mang đến chuồng rồi người trực ngày đó sẽ cho bò ăn, làm như vậy rất đỡ công chăm sóc, chăn thả cho bà con, để có thời gian làm việc khác. Xung quanh khu vực chuồng nuôi bò nhóm hộ, bà con trồng cỏ mọc xanh um, tươi tốt, đảm bảo thức ăn hàng ngày cho bò. Ngoài ra, bà con còn chặt cây chuối rừng băm nhỏ làm thức ăn cho bò.

Trước nay, người dân miền núi có tập tục chăn thả rông gia súc. Điều này vừa giảm hiệu quả kinh tế, bò chậm lớn hay bị bệnh chết do nắng nóng, mưa lạnh, vừa ảnh hưởng vệ sinh môi trường, phá hại sản xuất, gây ra nhiều vấn đề bức xúc trong cộng đồng dân cư. Trước khi thành lập nhóm hộ, chỉ khoảng 20% số hộ làm chuồng nhưng rất đơn sơ với khung cây, mái che lá tạm bợ để bò sinh sản. Người chăn nuôi chưa biết sử dụng thức ăn tinh, chưa từng sử dụng nước muối cho bò uống và không tiêm phòng đầy đủ. Các hộ không có điều kiện tiếp cận với kỹ thuật mới, chỉ biết chăn nuôi đơn thuần, bò tự nhiên đi ăn, tự nhiên lớn và tự nhiên đẻ con. Khi nào nhà có việc cần tiền thì lùa về bán cho các lái buôn. Dự án nuôi bò cộng đồng trong nhóm hộ được triển khai gần 1 năm qua đã góp phần hạn chế tình trạng thả rông, bà con biết chăm sóc đàn bò tốt hơn. Người dân tham gia dự án còn được tập huấn kĩ thuật chăn nuôi, chăm sóc đàn bò, hướng dẫn trồng cỏ, dự trữ thức ăn như rơm rạ khô sau thu hoạch lúa để làm thức ăn cho bò.

Sự hiệu quả của chăn nuôi bò theo nhóm hộ, đó là việc cả nhóm hộ được dẫn dắt, hướng dẫn, đàn bò được chăm sóc chu đáo. Khi bò bị bệnh hay bất kỳ vấn đề gì, trưởng nhóm là người có kinh nghiệm, hiểu biết sẽ kiểm tra, hướng dẫn bà con mua thuốc trị bệnh hay gọi thú y tiêm phòng ngay, nhờ vậy mà đàn bò phát triển khỏe mạnh, lớn nhanh. Đàn bò nuôi theo nhóm hộ ở các địa phương này đang phát triển rất tốt, con nào cũng mập mạp, căng tròn. Có hộ còn may mắn khi bò sinh đã được bê con. Khi đàn bò phát triển tốt, các nhóm hộ cùng nhau bàn bạc mua bò đực giống để phối giống, sinh sản, tăng đàn, đồng thời, mở rộng số hộ tham gia. Khi thu lợi nhuận từ đàn bò sẽ góp vốn quay vòng cho các hộ muốn tham gia mô hình vay vốn mua bò để nuôi cùng, mở rộng nhóm hộ. Xã, thôn thường xuyên kiểm tra, theo dõi, nắm bắt tình hình chăn nuôi của bà con để có sự hỗ trợ kịp thời.

Mô hình cần được lan tỏa

Từ nguồn vốn hỗ trợ phát triển sản xuất thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I: từ năm 2021 đến năm 2025, UBND huyện Trà Bồng phân bổ nguồn vốn về cho các xã. Các địa phương triển khai hỗ trợ bò giống cho hộ nghèo, hộ cận nghèo. Các hộ dân được đưa đến tận cơ sở bò giống để tự chọn lựa con giống. Hàng nghìn con bò giống đã được cấp về cho người dân.

Cuối năm 2023, anh Hồ Văn Diêu và 4 hộ gia đình nhận mỗi hộ 3 con bò giống từ các chương trình mục tiêu quốc gia, sau đó cùng chăn nuôi theo nhóm hộ. Ảnh: Bùi Cường

Để triển khai dự án này, chính quyền địa phương đã bàn bạc, thống nhất chủ trương, giao các chi bộ thôn tích cực triển khai đến đảng viên, tuyên truyền, vận động bà con. Đa phần hộ nghèo trên địa bàn xã là đồng bào dân tộc Cor, nhận thức còn hạn chế. Cán bộ xã đi khảo sát thực tế, lấy ý kiến từng hộ dân về nhu cầu hỗ trợ, sau đó phân bổ nguồn lực giúp đỡ bà con. Đặc biệt là cùng thống nhất giao các đồng chí trưởng thôn, người uy tín, đảng viên làm kinh tế khá làm trưởng các nhóm hộ để làm người đầu tàu dẫn dắt, hướng dẫn, giúp đỡ định hướng cho bà con trong chăn nuôi.

Bà Huỳnh Thị Thanh Thúy, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Trà Bồng cho biết: "Nuôi bò sinh sản theo nhóm hộ là dự án hỗ trợ phát triển sản xuất cộng đồng đầu tiên được triển khai trên địa bàn huyện miền núi Trà Bồng. Hỗ trợ phát triển sản xuất cộng đồng chăn nuôi theo nhóm hộ đang làm thay đổi nhận thức của nhiều hộ đồng bào nghèo, cận nghèo. Cách làm kinh tế này không chỉ tạo điều kiện cho nhau phát triển kinh tế, vươn lên thoát nghèo, mà còn tăng thêm tình đoàn kết xóm làng, tạo điều kiện để từng đồng vốn từ các chương trình mục tiêu quốc gia hỗ trợ cho người dân đồng bào DTTS phát huy tối đa hiệu quả kinh tế".

Ông Nguyễn Công Vinh, Giám đốc Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Trà Bồng cho hay, mô hình liên kết chăn nuôi theo nhóm hộ bước đầu đã mang lại hiệu quả về năng suất, chất lượng, có khả năng nâng cao thu nhập, trở thành mô hình sinh kế giảm nghèo bền vững cho người dân. Thông qua mô hình này, đồng bào DTTS có thêm cơ hội tiếp cận tiến bộ khoa học - kỹ thuật, ứng dụng công nghệ sinh học, tạo ra các sản phẩm an toàn, chất lượng, mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn so với chăn nuôi truyền thống. Từ các hợp phần hỗ trợ phát triển sản xuất thuộc các chương trình mục tiêu quốc gia và các chương trình hỗ trợ của các tổ chức, cơ quan, đơn vị trong huyện, năm 2023 và đầu năm 2024, các địa phương đã cấp 2.000 con bò giống cho hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn huyện.

Minh Ngọc