Đổi mới để lan tỏa giá trị di sản
Sau thời gian dài thực hiện nhiệm vụ giáo dục khoa học, quảng bá lịch sử, văn hóa địa phương, hệ thống trưng bày của Bảo tàng Đồng Nai hiện đã xuống cấp và lạc hậu.
Các em thiếu nhi trên địa bàn TP.Biên Hòa tham quan, tìm hiểu văn hóa lịch sử tại Bảo tàng Đồng Nai. Ảnh: L.Na
Để phù hợp với xu thế thời đại, đổi mới hoạt động của bảo tàng được xem là yêu cầu tất yếu, nhất là trong bối cảnh Đồng Nai và cả nước đang đẩy mạnh chuyển đổi số.
* Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ
Bảo tàng Đồng Nai nhiều năm qua đã và đang phát huy vai trò, sứ mệnh của mình, là “cầu nối” gắn kết giữa quá khứ với hiện tại và tương lai. Gần đây, Bảo tàng Đồng Nai đã có sự đổi mới trong việc ứng dụng công nghệ để trưng bày, quảng bá, giới thiệu bằng hình ảnh hoặc video về những hiện vật, các hoạt động trên trang thông tin, mạng xã hội. Tiêu biểu như: số hóa 3D các hiện vật, bộ sưu tập bảo vật quốc gia năm 2021, 2022; thực hiện tour tham quan 360 thực tế ảo di tích cấp quốc gia Văn miếu Trấn Biên năm 2022; xây dựng nhiều phim tư liệu về di sản Đồng Nai phát sóng trên các đài truyền hình, website và mạng xã hội của bảo tàng.
Chỉ tính riêng trong tháng 5-2023, Bảo tàng Đồng Nai triển khai thực hiện phim tư liệu di tích đền thờ Nguyễn Hữu Cảnh (P.Hiệp Hòa, TP.Biên Hòa); thực hiện chuyên mục Hành trình di sản phát sóng trên Đài PT-TH Đồng Nai. Đồng thời, lấy số liệu lập bản đồ GIS các di tích khảo cổ trên địa bàn H.Thống Nhất, H.Trảng Bom và TP.Biên Hòa; triển khai thực hiện tour tham quan 360 thực tế ảo di tích cấp quốc gia đặc biệt Mộ cự thạch Hàng Gòn (xã Hàng Hòn, TP.Long Khánh)…
Giám đốc Bảo tàng Đồng Nai Nguyễn Việt Sơn cho hay, thời gian qua, đơn vị đã triển khai ứng dụng công nghệ thông tin với phần mềm quản lý hiện vật do Cục Di sản văn hóa cung cấp. Cụ thể là nhập thông tin hồ sơ kiểm kê hiện vật 2 di tích với 300 hiện vật và 8,5 ngàn hiện vật tại Bảo tàng Đồng Nai đã được đưa vào phần mềm quản lý. Việc ứng dụng công nghệ vào quản lý hiện vật không chỉ góp phần tăng năng suất, hiệu quả công việc, xây dựng tác phong làm việc khoa học, hiện đại, chính xác mà qua đó còn tạo điểm nhấn giúp quảng bá hình ảnh con người, vùng đất, văn hóa Đồng Nai đến với bè bạn gần xa.
Mặc dù vẫn còn nhiều khó khăn song Bảo tàng Đồng Nai đã và đang nỗ lực chuyển mình để theo kịp chuyển đổi số, đáp ứng nhu cầu của công chúng trong giai đoạn hiện nay. Theo thống kê từ Bảo tàng Đồng Nai, hàng năm bảo tàng đón khoảng 30 ngàn lượt khách đến tham quan, học tập, nghiên cứu.
* Bảo tàng, tính bền vững và an sinh
Hướng tới kỷ niệm Ngày quốc tế Bảo tàng 18-5, Cục Văn hóa cơ sở (Bộ VH-TTDL) đã có văn bản định hướng hoạt động cho các bảo tàng trong hệ thống bảo tàng Việt Nam. Với chủ đề: “Bảo tàng, tính bền vững và an sinh”, các bảo tàng cần chủ động triển khai các hoạt động trưng bày, giáo dục di sản văn hóa và truyền thông của bảo tàng. Tăng cường công tác chuyển đổi số trong các hoạt động của bảo tàng, ứng dụng đa dạng các loại hình công nghệ trong trưng bày, giới thiệu di sản văn hóa. Chủ động sử dụng truyền thông, mạng xã hội kết hợp với các trang thông tin trực tuyến để giới thiệu các hoạt động, nội dung trưng bày của bảo tàng hiệu quả.
Ở Đồng Nai cũng diễn ra nhiều hoạt động hưởng ứng Ngày quốc tế Bảo tàng năm 2023. Trong đó, TP.Biên Hòa đã tổ chức chương trình chạy xe đạp cộng đồng Hành trình về di sản; đồng thời, triển khai thí điểm số hóa các di tích, lịch sử trên địa bàn. Bảo tàng Đồng Nai tổ chức các triển lãm chuyên đề tại Văn miếu Trấn Biên và trong khuôn viên bảo tàng. Tại 11 huyện, thành phố cũng tổ chức nhiều hoạt động như: H.Trảng Bom tổ chức 15 đợt về nguồn (từ nay đến hết tháng 6-2023) cho khoảng 7 ngàn học sinh khối các trường tiểu học, THCS, THPT; TP.Long Khánh tổ chức hội thi Tuyên truyền, giới thiệu di tích lịch sử năm 2023…
Để phát huy vai trò, chức năng, nhiệm vụ của Bảo tàng Đồng Nai, góp phần thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ của ngành, Giám đốc Sở VH-TTDL Lê Thị Ngọc Loan cho biết, trong thời gian tới sẽ tham mưu UBND tỉnh chỉ đạo Sở GD-ĐT, chính quyền địa phương tiếp tục phát động phong trào tới nhà trường, cho học sinh tham quan bảo tàng, các di tích xếp hạng trên địa bàn tỉnh. Qua đó, tuyên truyền, quảng bá, giáo dục cho thế hệ trẻ hôm nay và mai sau hiểu hơn lịch sử, văn hóa truyền thống tốt đẹp của ông cha để lại, bảo tồn và phát huy giá trị di sản vốn có của địa phương.
Ngày 19-5, tại Bảo tàng Đồng Nai sẽ diễn ra lễ công bố quyết định công nhận bảo vật quốc gia sưu tập đàn đá Bình Đa (niên đại 3 ngàn năm cách ngày nay) và khai mạc triển lãm chuyên đề Di tích khảo cổ học Bình Đa. Triển lãm diễn ra đến hết ngày 12-8-2023, phục vụ các tầng lớp nhân dân tham quan, tìm hiểu văn hóa lịch sử Đồng Nai.
