Đổi mới tư duy xây dựng pháp luật trong quản lý thị trường chứng khoán

Trong bối cảnh nhu cầu hoàn thiện thể chế ngày càng cao, công tác xây dựng và ban hành văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL) đặt ra nhiều thách thức mới. Tại Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, yêu cầu đổi mới tư duy trong quá trình này đang trở thành vấn đề then chốt, nhằm vừa bảo đảm tính kỷ cương của pháp luật, vừa đáp ứng sự vận động nhanh chóng của thị trường tài chính – chứng khoán.

UBCKNN tổ chức Hội nghị tập huấn Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (QPPL), các văn bản quy định chi tiết thi hành và hướng dẫn thực hiện cho cán bộ, công chức cơ quan hồi cuối tháng 9. Ảnh tư liệu: Lê Minh/Bnews/vnanet.vn

Ông Vũ Chí Dũng – Trưởng ban Pháp chế - Đối ngoại, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho biết, Luật Ban hành VBQPPL năm 2025, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Ban hành VBQPPL và các nghị định chi tiết thi hành đã có nhiều điểm mới quan trọng. Những sửa đổi này hướng tới việc rút ngắn quy trình, nâng cao “năng suất” xây dựng pháp luật nhưng vẫn bảo đảm “chất lượng” văn bản. Đây được coi là bước tiến nhằm kịp thời đáp ứng yêu cầu của thực tiễn phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.

Cùng đó, ngày 9/9/2025, Bộ trưởng Bộ Tài chính đã ký Quyết định số 3132/QĐ-BTC ban hành Quy chế xây dựng, ban hành và tổ chức thi hành VBQPPL của Bộ Tài chính, thay thế Quyết định số 2829/QĐ-BTC trước đó. Quy chế mới được coi là hành lang pháp lý cụ thể hóa tinh thần đổi mới, đồng thời khắc phục những bất cập trong việc tổ chức, thi hành pháp luật của ngành tài chính.

Theo ông Vũ Chí Dũng, công tác xây dựng và thi hành pháp luật tại Ủy ban Chứng khoán Nhà nước thời gian qua được triển khai thường xuyên, liên tục. Tuy nhiên, trong bối cảnh thị trường chứng khoán biến động nhanh, việc bồi dưỡng, cập nhật kiến thức, kỹ năng xây dựng và thi hành pháp luật cho đội ngũ cán bộ, công chức là cần thiết. Mục tiêu đặt ra là triển khai thực hiện đúng quy định, đồng thời nâng cao chất lượng và hiệu quả xây dựng pháp luật trong lĩnh vực chứng khoán.

Từ góc độ cơ quan chuyên trách, ông Trần Văn Lợi – Phó Vụ trưởng Vụ Công tác xây dựng VBQPPL, Bộ Tư pháp cho rằng “đổi mới tư duy xây dựng pháp luật” là yêu cầu cấp thiết. Ông nhấn mạnh, pháp luật không chỉ là công cụ quản lý nhà nước mà còn phải khuyến khích sáng tạo, khơi thông nguồn lực cho phát triển. “Một trong những nhiệm vụ quan trọng của cơ quan quản lý là xây dựng cơ chế, chính sách, các VBQPPL nhằm tạo điều kiện cho các nguồn lực từ nhà nước đến tư nhân, từ trong nước đến nước ngoài tham gia vào quá trình phát triển của xã hội”, ông Trần Văn Lợi nói.

Quan điểm này cho thấy, xây dựng pháp luật trong lĩnh vực chứng khoán không đơn thuần là đưa ra các quy định chặt chẽ để giám sát thị trường, mà còn phải cân bằng với việc mở ra không gian cho sáng tạo và huy động nguồn lực. Đó là thách thức lớn đối với đội ngũ làm công tác pháp chế, khi họ phải vừa bảo đảm tuân thủ chuẩn mực pháp lý, vừa linh hoạt trong thiết kế chính sách phù hợp với yêu cầu phát triển.

Có thể nói, việc nâng cao năng lực xây dựng pháp luật cho đội ngũ công chức Ủy ban Chứng khoán Nhà nước không chỉ mang ý nghĩa nội bộ, mà còn tác động trực tiếp đến chất lượng thể chế quản lý thị trường chứng khoán Việt Nam. Một văn bản chậm ban hành, thiếu tính khả thi hay không theo kịp thực tiễn có thể tạo ra khoảng trống pháp lý, ảnh hưởng đến sự vận hành minh bạch của thị trường. Ngược lại, một hệ thống VBQPPL được xây dựng bài bản, chất lượng sẽ tạo nền tảng pháp lý vững chắc, góp phần củng cố niềm tin của nhà đầu tư trong và ngoài nước.

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, thị trường chứng khoán Việt Nam không thể đứng ngoài yêu cầu đổi mới thể chế. Áp lực từ dòng vốn ngoại, từ chuẩn mực quản trị quốc tế, cũng như từ chính sự phát triển nội tại của nền kinh tế đang đặt ra yêu cầu phải xây dựng một khuôn khổ pháp lý minh bạch, đồng bộ và kịp thời. Đó là lý do việc “đổi mới tư duy xây dựng pháp luật” không chỉ là khẩu hiệu, mà là đòi hỏi tất yếu để chứng khoán Việt Nam hội nhập và phát triển bền vững.

Từ những góc nhìn được chia sẻ, có thể thấy rõ rằng công tác xây dựng pháp luật hiện nay đang đứng trước một bước ngoặt. Sự thay đổi không chỉ nằm ở văn bản mới, mà trước hết phải bắt đầu từ tư duy – tư duy coi pháp luật là công cụ thúc đẩy phát triển, chứ không chỉ là rào cản quản lý.

Lê Minh/Bnews/vnanet.vn