Đổi từ cơ chế phân cấp sang phân quyền để quản lý, khai thác hiệu quả tài sản công

Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền hợp lý, hiệu quả trong quản lý, sử dụng TSC.

Phải phát huy tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các cơ quan trực tiếp sử dụng TSC

Hiện nay, Luật Quản lý, sử dụng TSC quy định “cứng” thẩm quyền phê duyệt Đề án sử dụng TSC vào mục đích kinh doanh, cho thuê, liên doanh, liên kết của bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan trung ương, chủ tịch UBND cấp tỉnh. Quy định này đã hạn chế tính chủ động của các bộ, ngành, địa phương, đơn vị cấp dưới trong việc khai thác TSC tại đơn vị sự nghiệp công lập.

Song, thời gian ra quyết định phê duyệt Đề án bị kéo dài do phải qua nhiều khâu trung gian; đồng thời, thiếu sự đồng bộ với quy định về thẩm quyền áp dụng cho các hành vi khác liên quan đến quản lý, sử dụng TSC tại cơ quan, tổ chức, đơn vị (mua sắm, thuê, bán, điều chuyển, thanh lý…).

Cùng với đó, thực hiện Luật hiện hành và các văn bản quy định chi tiết thi hành luật, các bộ, cơ quan trung ương, HĐND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã ban hành quy định phân cấp thẩm quyền trong mua sắm, thuê, quản lý, sử dụng, xử lý TSC. Việc phân cấp thẩm quyền được các bộ, cơ quan trung ương, địa phương thực hiện theo nhiều tiêu chí khác nhau. Quá trình thực hiện các quy định về phân cấp của Bộ, cơ quan trung ương, địa phương cho thấy việc phân cấp này là phù hợp, sát với yêu cầu quản lý TSC của Bộ, cơ quan trung ương, địa phương.

Tuy nhiên, việc phân cấp nêu trên hiện nay chưa bảo đảm thống nhất với Luật Tổ chức chính quyền địa phương do theo quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương thì Hội đồng nhân dân cấp tỉnh chỉ phân cấp cho chính quyền địa phương hoặc cơ quan nhà nước cấp dưới.

Bộ Tài chính cho biết thêm, việc giao trách nhiệm cho người đứng đầu các bộ, ngành, địa phương trực tiếp quy định hoặc quyết định một số nhiệm vụ cụ thể là chưa phù hợp thực tiễn và chưa thực sự phân cấp, phân quyền triệt để, chưa phát huy tinh thần tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị trực tiếp sử dụng TSC.

Đảm bảo chủ trương đẩy mạnh phân cấp, phân quyền của Đảng, Chính phủ

Để giải quyết vấn đề nêu trên, Bộ Tài chính đã xác định rõ mục tiêu sửa đổi, bổ sung Luật là đẩy mạnh phân cấp, phân quyền hợp lý, hiệu quả trong quản lý, sử dụng TSC, theo Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Nghị quyết số 101/2023/QH15 và Nghị quyết số 110/2023/QH15 của Quốc hội.

Theo đó, Bộ Tài chính đề xuất sửa đổi quy định về thẩm quyền quyết định trong mua sắm, thuê, quản lý, sử dụng, xử lý TSC tại cơ quan, tổ chức, đơn vị, tài sản được xác lập quyền sở hữu toàn dân từ cơ chế Chính phủ, Bộ, cơ quan trung ương, HĐND cấp tỉnh “phân cấp” thẩm quyền sang cơ chế “phân quyền” cho Chính phủ, Bộ, cơ quan trung ương, HĐND cấp tỉnh “quy định” thẩm quyền trong mua sắm, thuê, quản lý, sử dụng, xử lý TSC.

Bộ Tài chính nhấn mạnh, theo quy định tại Luật Tổ chức Chính phủ và Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Chính phủ chỉ được phân cấp cho chính quyền địa phương; Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ chỉ được phân cấp cho chính quyền địa phương, tổ chức, đơn vị trực thuộc; HĐND cấp tỉnh chỉ được phân cấp cho chính quyền địa phương hoặc cơ quan nhà nước cấp dưới.

Trong khi đó, TSC có phạm vi rộng, được giao cho nhiều loại hình cơ quan, tổ chức, đơn vị quản lý, sử dụng. Do đó, thực hiện cơ chế “phân cấp” thẩm quyền trong mua sắm, thuê, quản lý, sử dụng, xử lý TSC như hiện nay gặp nhiều vướng mắc, không đảm bảo được chủ trương đẩy mạnh phân cấp, phân quyền của Đảng, Chính phủ.

Hội nghị lấy ý kiến nội dung sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý, sử dụng tài sản công do Bộ Tài chính tổ chức.

Với lý do đó, Bộ Tài chính cho rằng, cần thiết phải sửa đổi từ cơ chế “phân cấp” trong quản lý, sử dụng TSC sang cơ chế "phân quyền" để tăng tính chủ động cho Chính phủ, Bộ, cơ quan trung ương, địa phương, có thể đẩy mạnh, mở rộng phạm vi giao thẩm quyền quyết định trong mua sắm, thuê, quản lý, sử dụng, xử lý TSC; từ đó thúc đẩy việc quản lý, khai thác TSC có hiệu quả.

Bộ Tài chính cũng đề xuất sửa đổi, bổ sung Điều 39 quy định về bảo dưỡng, sửa chữa TSC theo hướng đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, giao trách nhiệm ban hành định mức chi bảo dưỡng, sửa chữa TSC cho Thủ trưởng cơ quan, tổ chức, đơn vị được giao quản lý, sử dụng TSC gắn với việc xác định cụ thể căn cứ ban hành định mức, làm cơ sở để tổ chức thực hiện và kiểm tra, giám sát.

Theo Bộ Tài chính, chủng loại TSC tại cơ quan, tổ chức, đơn vị rất đa dạng, phong phú về chủng loại, giá trị; tần suất sử dụng tài sản ở mỗi cơ quan, đơn vị là khác nhau, điều kiện thời tiết, môi trường ở mỗi vùng là khác nhau. Đặc điểm này có tác động tới khả năng duy trì công năng, thời gian sử dụng của tài sản. Vì vậy, việc ban hành chế độ, tiêu chuẩn, định mức kinh tế - kỹ thuật bảo dưỡng, sửa chữa TSC chung cho các cơ quan, tổ chức, đơn vị rất khó thực hiện.

Do đó, để phù hợp với thực tiễn công tác quản lý, sử dụng TSC tại từng cơ quan, tổ chức, đơn vị, thực hiện chủ trương đẩy mạnh phân cấp, phân quyền của Đảng, Chính phủ, cần thiết phải sửa đổi, bổ sung quy định về ban hành chế độ, tiêu chuẩn, định mức kinh tế - kỹ thuật bảo dưỡng, sửa chữa TSC theo hướng giao trách nhiệm ban hành định mức chi bảo dưỡng, sửa chữa TSC cho Thủ trưởng cơ quan, tổ chức, đơn vị được giao quản lý, sử dụng TSC gắn với việc xác định cụ thể căn cứ ban hành định mức, làm cơ sở để tổ chức thực hiện và kiểm tra, giám sát.

Ngoài ra, để giảm áp lực cho cơ quan cấp tỉnh, cũng như phát huy hơn nữa hiệu quả quản lý, sử dụng TSC do trong thực tế, có nhiều tài sản có quy mô, giá trị nhỏ nhưng vẫn phải trình Chủ tịch UBND cấp tỉnh phê duyệt Đề án, Bộ Tài chính đề xuất sửa đổi quy định về thẩm quyền phê duyệt Đề án sử dụng TSC vào mục đích kinh doanh, cho thuê, liên doanh, liên kết theo hướng phân quyền cho Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan trung ương, HĐND cấp tỉnh quy định thẩm quyền phê duyệt đề án sử dụng TSC tại đơn vị sự nghiệp công lập thuộc phạm vi quản lý của Bộ, cơ quan trung ương, địa phương vào mục đích kinh doanh, cho thuê, liên doanh, liên kết.

Theo ông Nguyễn Tân Thịnh - Cục trưởng Cục Quản lý công sản (Bộ Tài chính), lần sửa đổi này, Bộ Tài chính mong muốn đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho địa phương, cơ sở nhằm tăng cường tính tự chủ và trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị địa phương trong quản lý TSC. Song, việc này cần đảm bảo phù hợp với điều kiện thực tế của các bộ, ngành, địa phương, phù hợp với năng lực của các cơ quan, đơn vị được phân quyền trong quản lý TSC. Đồng thời, cần có các cơ chế kiểm tra, kiểm soát để để đảm bảo việc phân cấp, phân quyền được thực hiện đúng và hiệu quả.

Gia Hân