Đôi vợ chồng Khmer hơn 20 năm giữ nghề làm khay trầu cau truyền thống
Với sự phát triển đa dạng của các vật dụng từ nhiều chất liệu trong nhịp sống hiện đại, nghề làm khay đựng trầu cau của người Khmer đang bị mai một dần theo thời gian. Tuy nhiên, tại ấp Phước Thuận, xã Thuận Hòa, thành phố Cần Thơ, có gia đình ông Lý Được vẫn cố gắng níu giữ nghề truyền thống này suốt hơn 20 năm qua.
Trong một số nghi lễ quan trọng của người Khmer, chúng ta thường thấy những khay đựng trầu cau, đựng sala thor, người Khmer gọi là Rông và Thon Rông. Đây là vật dụng không thể thiếu trong đời sống tinh thần, tín ngưỡng của đồng bào dân tộc Khmer mỗi khi gia đình có lễ dâng cúng, thể hiện sự cung kính dành cho tổ tiên hoặc hơn thế nữa là đấng tối cao.
Tại xã Thuận Hòa, thành phố Cần Thơ, gia đình ông Lý Được đã trải qua hai đời gắn bó với nghề làm khay trầu cau truyền thống. Lúc còn nhỏ, ông thường ngồi xem cha ruột của mình đóng những khay trầu cau để đem bán ngoài chợ, làm riết rồi mê. Đến khi trưởng thành, ông theo cha hành nghề và giữ nghề mãi cho đến hôm nay.
Ông Lý Được, xã Thuận Hòa đang đóng những khay đựng trầu cau
Để làm được những khay trầu cau như hiện nay, ông Được đã học rất nhiều năm và trải qua không ít khó khăn, phải luyện từ việc cắt gỗ, tạo hình, vẽ hoa văn để làm nên những sản phẩm vừa đẹp mắt vừa chất lượng bán ra thị trường.
Ông Lý Được, xã Thuận Hòa, thành phố Cần Thơ, chia sẻ: “Tôi học nghề từ cha tôi theo kiểu cha truyền con nối, thời nay có máy hỗ trợ nên làm nhanh hơn ngày xưa nhiều, ngày xưa tất cả làm bằng tay, bằng thủ công hết, từ cưa gỗ, mài gỗ,... giờ có máy làm nên nhanh lắm”
Cô Triệu Thị Vui đang vẽ hoa văn cho khay trầu cau
Sở dĩ gia đình ông Được theo nghề được đến ngày hôm nay chính là nhờ vào sự đồng lòng của người vợ có cùng đam mê. Vợ ông là cô Triệu Thị Vui, một họa sĩ vẽ tranh kiếng nổi tiếng ở xã Phú Tân, huyện Châu Thành, tỉnh Sóc Trăng (cũ) nay là xã Thuận Hòa, thành phố Cần Thơ. Những giờ rảnh không vẽ tranh, bà lại ngồi giúp ông lên hoa văn cho những khay trầu cau vừa đóng xong. Những họa tiết, hoa văn mà bà học được cũng là nhờ ba mẹ chồng truyền dạy.
Cô Triệu Thị Vui, vợ ông Lý Được, cho hay: “Tôi theo học nghề từ gia đình chồng vì có ba chồng làm nghề gỗ, ban đầu làm ra cũng hơi khó bán nên làm khá ít, sau này bán được nên làm ngày càng nhiều hơn.”
Khay trầu cau của đồng bào Khmer
Nghề làm khay trầu cau tuy không còn phổ biến như xưa, nhưng thị trường tiêu thụ của sản phẩm này vẫn còn. Tuy việc làm không thường xuyên, thu nhập không nhiều, nhưng nghề này vẫn đủ để ông bà trang trải sinh hoạt phí trong gia đình. Cũng vì mê giữ nghề nên ông bà không đặt nặng chuyện giá cả, chủ yếu là có người đặt hàng và làm ra thành phẩm đẹp là ông bà vui lắm rồi.
Bằng niềm tâm huyết với nghề, tinh thần trách nhiệm với công việc và sự chăm chút, tỉ mỉ cho từng sản phẩm, mỗi tháng gia đình luôn nhận được đơn đặt hàng từ nhiều nơi, cả trong và ngoài tỉnh.
Cô Triệu Thị Vui cho biết thêm: “Mỗi cái khay bán ra giá từ 250.000 đồng, còn cái khay nhỏ giá rẻ hơn. Với tuổi đã già như tôi mà theo nghề này mỗi ngày vẫn kiếm được trên 200.000 đồng. Sản phẩm này làm xong là giao sỉ hết, thường giao trên địa bàn gần gần nhà, bán đi Vĩnh Châu, chợ Sóc Trăng, bán các tiệm lớn chứ không đi bán lẻ người ta đặt hàng mình gửi xe đi giao ở các nơi.”
Cô Triệu Thị Vui tâm huyết chăm chút, tỉ mỉ vẽ hoa văn cho từng sản phẩm
Có thể nói, gia đình ông Lý Được đã và đang góp phần tích cực trong việc bảo tồn nghề làm khay trầu cau của người Khmer, khi mà nghề truyền thống này đang đứng trước thách thức của sự mai một. Những sản phẩm làm ra không chỉ có giá trị về mặt kinh tế mà còn hàm chứa giá trị tinh thần, truyền tải văn hóa dân tộc đến với thế hệ mai sau.
