Đón hè ăn trái mâm xôi

Đặc sản của rừng

Mâm xôi đỏ thường mọc dại ở bìa những cánh rừng các tỉnh miền núi phía Bắc, trên quả là những hạt đỏ mọng li ti, vừa giống quả dâu tây, cũng hơi giống quả dâu tằm. Những năm gần đây, người ta có xu hướng dùng quả mâm xôi để làm một số thức uống hoặc làm mứt để mix (trộn) với một số loại bánh. Còn ở phương Tây, từ xưa quả mâm xôi đã được sử dụng nhiều. Nhưng do loại quả này vừa mềm, vừa mọng nên khả năng vận chuyển và lưu trữ không được lâu vì dễ bị dập, nhất là điều kiện thời tiết nóng. Hơn nữa mùa quả cũng ngắn, quả nhỏ, cây nhiều gai nên thu hoạch khá vất vả thành ra chúng hầu như không có bán tại chợ.

Quả mâm xôi có giá thành khá cao so với nhiều loại trái cây khác, vào đầu mùa một số nơi bán lẻ có thể lên tới 100 - 120 nghìn/kg, khi vào mua chín rộ thì giá giảm vào khoảng 80 nghìn/kg. Vì màu sắc rất hấp dẫn và lại có hình dáng nhỏ nhắn, đẹp mắt nên mâm xôi khá được chuộng trong việc làm đẹp các món bánh và đồ uống. Quả mâm xôi chứa lượng lớn vitamin C và chất xơ nên rất tốt trong việc bổ sung, tăng cường hệ miễn dịch, tốt cho hệ tiêu hóa, hỗ trợ tăng sức đề kháng cho cơ thể, đẩy lùi các tế bào gốc tự do.

Tuổi thơ của những đứa trẻ quê vùng núi thường gắn liền với những lần lên đồi hay ra bìa rừng hái quả mâm xôi. Thật thú vị là quả mâm xôi và quả dâu tằm lại chín cùng thời điểm, cỡ khoảng hơn 1 tháng là hết mùa. Mâm xôi chín ăn có vị ngọt, khi nhai cảm giác có hạt hơi sần sật do kết cấu quả đều có hạt trên từng tép. Những quả tươi hơn thì có độ chua nhẹ, vị ngọt nhẹ hơn dâu tằm, mùi thơm thoang thoảng dễ chịu nên người ta sử dụng chế biến trong những món ăn thay vì ăn trực tiếp như một số loại trái cây thông thường.

Muôn vị từ quả mâm xôi

Mâm xôi rất thích hợp để ngâm siro và cách chế biến khá đơn giản. Cũng giống như một số loại trái cây khác, nó chủ yếu được ngâm đường theo tỉ lệ 1:1, cũng có thể giảm tỉ lệ đường theo gu ăn ngọt của mỗi người. Mâm xôi ngâm siro không mất quá nhiều thời gian, chỉ cần rửa sạch, để ráo nước rồi rải lần lượt một lớp quả, một lớp đường, sau đó đậy kín bình cất vào nơi thoáng mát. Ngâm từ 1 đến 2 tuần là có thể mang siro ra sử dụng được rồi. Nhưng để bảo quản lâu, người ta có thể chắt riêng phần nước ra đun sôi rồi lưu trữ dùng dần, phần bã quả có thể dùng để làm các loại bánh ngọt rất thú vị.

Siro mâm xôi có thể uống trực tiếp pha với đá lạnh, hoặc kết hợp với một số loại nước trái cây khác để tạo hương vị độc đáo. Nó cũng có thể kết hợp làm sữa chua, kem hay một số loại pudding cho hương vị và màu sắc cực kỳ bắt mắt. Một món phổ biến nữa từ quả mâm xôi là làm mứt. Nấu mứt mâm xôi cũng khá đơn giản và nhanh. Chỉ cần trộn mâm xôi với đường tùy vào gu ăn ngọt của mỗi người (dùng đường kính nếu muốn tạo vị ngọt sắc, muốn vị ngọt nhẹ thì dùng đường phèn) rồi đem sên trên lửa nhỏ. Đảo đều, vừa đảo vừa dầm quả thật nát cho đến khi hỗn hợp sệt lại là được, sau đó để nguội rồi cất lọ lưu trữ. Nếu muốn vị mứt mâm xôi mềm mịn hơn có thể đem xay quả trước khi sên.

Mứt mâm xôi ăn kèm với bánh mì sanwich, làm nhân cho một số loại bánh nướng, làm lớp phủ cho bánh ngọt hoặc trang trí cho kem, sữa chua cực kỳ bắt mắt. Cũng có thể dùng mứt hoặc siro mâm xôi kết hợp làm vị cho sữa chua, kem thay vì chỉ làm phần trang trí phủ bên ngoài. Mâm xôi có màu đỏ nên khá được ưa chuộng trong việc tạo màu, trang trí bánh sinh nhật. Người ta có thể phủ mứt hoặc cả quả tươi lên bề mặt trông rất đẹp. Mặc dù là có cả loại mâm xôi đen và vàng, nhưng mâm xôi đỏ vẫn nhiều và được ưa chuộng hơn cả. Quả mâm xôi cũng có thể kết hợp với một số loại trái cây khác để tạo ra món sinh tố theo sở thích. Nhiều người còn lấy quả mâm xôi để ngâm rượu, tạo ra những ly rượu có màu sắc hấp dẫn.

Mâm xôi không chỉ phù hợp với những đồ uống mà còn có thể được sử dụng trong những món ăn mặn. Quả mâm có thể được đem trộn salad gà, salad tôm cùng với táo, dưa leo và một số loại rau thơm, thêm sốt mè rang hoặc một vài loại sốt theo sở thích tạo thành món giải ngấy trong bữa ăn gia đình. Nó cũng được dùng để làm sốt mặn ngọt phủ lên món bò nướng tảng, hoặc kết hợp để tạo thành sốt ướp cho một số loại món nướng, đặc biệt là gà nướng. Ngoài ra, tùy những gu sáng tạo khác nhau, sở thích khác nhau mà nó có thể kết hợp tạo ra nhiều món ngon khác nhau.

Mùa mâm xôi đang chín rộ, tranh thủ kiếm một thứ quả vừa lạ, vừa quen để làm cho gia đình những món ăn, đồ uống ngon, bổ, thì trái mâm xôi cũng là một lựa chọn thích hợp.