Đồng bằng Sông Cửu Long: Khai thác nhiều mỏ cát phục vụ dự án cao tốc

Ngày 30/6, UBND tỉnh Sóc Trăng phối hợp Ban điều hành Trường Sơn 12 (thuộc Tổng Công ty xây dựng Trường Sơn) khởi công khai thác mỏ cát sông MS05 nằm trên luồng Định An, thuộc xã An Thạnh 1 và xã An Thạnh Đông (huyện Cù Lao Dung) có diện tích khoảng 100ha.

Tổng trữ lượng cát được phép khai thác hơn 1,14 triệu m3, được sử dụng cho dự án thành phần 4 (dài 58,4km) thuộc cao tốc trục ngang Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng (giai đoạn 1), do Ban Quản lý dự án 2 tỉnh Sóc Trăng làm chủ đầu tư. Lộ trình khai thác mỏ MS05 diễn ra trong 2 năm, năm nhất khoảng 1 triệu m³, năm 2 hơn 141.000m³. Mức sâu khai thác từ mức cote -8,5m đến mức cote -16m. Thời gian khai thác từ 7 đến 17 giờ. Tổng số tiền cấp quyền khai thác khoáng sản trên 7,7 tỷ đồng.

Phát biểu tại lễ khởi công, ông Vương Quốc Nam, Phó chủ tịch UBND tỉnh Sóc Trăng yêu cầu đơn vị khai thác Công ty Xây dựng Trường Sơn phải tuyệt đối chấp hành nghiêm các quy định trước, trong và sau khi khai thác, bảo đảm nguồn cát được sử dụng vào đúng mục đích. Đặc biệt, cần chú ý đến diễn biến của tình trạng sạt lở bờ sông, cũng như không gây ảnh hưởng đến sinh hoạt, sản xuất người dân trong khu vực.

Được biết, mỏ cát sông MS05 là một trong 5 mỏ cát (tổng diện tích hơn 450ha, trữ lượng hơn 11 triệu m³) trên sông Hậu thuộc tỉnh Sóc Trăng đã được địa phương lập hồ sơ, thủ tục bàn giao cho các nhà thầu khai thác theo cơ chế đặc thù để thi công dự án thành phần 4, cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng.

Trước đó, sáng 29/6, UBND tỉnh Sóc Trăng phối hợp với Ban Quản ký dự án Mỹ Thuận, Công ty cổ phần đầu tư xây dựng và kỹ thuật VNCN E&C tổ chức lễ khởi công khai thác cát biển tại khu B1 (cách bờ biển khoảng 40km). Nơi khai thác có tổng diện tích gần 100ha tại vùng biển tỉnh Sóc Trăng. Độ sâu được phép sử dụng đến 7,5m, độ cao được phép sử dụng đến 5m tính từ mặt nước biển. Đây cũng là mỏ cát biển đầu tiên của ĐBSCL được chính thức đưa vào khai thác.

Mỏ cát biển tại tỉnh Sóc Trăng chính thức đưa vào khai thác

Công ty Cổ phần Đầu tư xây dựng và kỹ thuật VNCN E&C là đơn vị được tỉnh Sóc Trăng cấp bản xác nhận (về khu vực, công suất, khối lượng, thiết bị, kế hoạch, phương pháp), được Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) giao quyền sử dụng khu vực biển để thác cát biển, phục vụ thi công dự án cao tốc Bắc - Nam phía đông giai đoạn 2021 - 2025. Trong quá trình khai thác, công ty phải sử dụng ranh giới, không để xảy ra thất thoát và sai mục đích. Đồng thời, tuân thủ các quy định của pháp luật về tài nguyên khoáng sản, có các biện pháp bảo vệ môi trường, giảm thiểu tác động đến nguồn lợi thủy sản, hệ sinh thái biển, bảo tồn đa dạng sinh học. Đặc biệt, chỉ khai thác cát biển từ 7 đến 17 giờ hàng ngày.

Ông Đỗ Minh Châu, Phó giám đốc Công ty Cổ phần Đầu tư xây dựng và kỹ thuật VNCN E&C cho biết, để bảo đảm an toàn môi trường, đơn vị sử dụng phương pháp khai thác bằng cách cho các vòi hút của các tàu rùa chạy rà trên mặt cát dưới đáy biển để không tạo hố sâu, tránh xói lở. Với 6 triệu m3, đơn vị sẽ khai thác trong 6 tháng, công suất 35.000-50.000m3/ngày.

Hiện nay, khu vực ĐBSCL đang triển khai thi công các dự án cao tốc Cần Thơ - Cà Mau, Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng, An Hữu - Cao Lãnh và một số dự án trọng điểm khác, với tổng nhu cầu nguồn vật liệu cát đắp khoảng 50 triệu m3. Trước đó, dù các địa phương đã áp dụng cơ chế đặc thù của Chính phủ trong việc cấp mỏ vật liệu, tuy nhiên nguồn cát sông và công suất khai thác vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu, tiến độ thi công.

Theo Bộ Giao thông Vận tải, dự kiến từ ngày 01/7, nguồn cát biển được khai khác tại đây sẽ được sử dụng để thi công đắp nền đường của Dự án bộ cao tốc Bắc - Nam phía đông giai đoạn 2021 - 2025 đoạn Cần Thơ - Cà Mau. Để việc thi công cát biển được thuận lợi, không ảnh hưởng đến môi trường và đời sống sinh hoạt của người dân trong khu vực, Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) đề nghị Bộ TNMT, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Xây dựng quan tâm, hướng dẫn kịp thời. Bộ GTVT cũng đề nghị tỉnh Bạc Liêu, Kiên Giang và Cà Mau chỉ đạo các cơ quan chức năng có liên quan cũng như các địa phương có dự án đi qua phối hợp với chủ đầu tư trong việc kiểm tra, giám sát, theo dõi quá trình tổ chức triển khai thực hiện.

Đến nay, nhiều địa phương, chủ đầu tư đã có văn bản đăng ký nhu cầu sử dụng cát biển gửi đến Sóc Trăng với tổng nhu cầu là 24,49 triệu m3. Trong đó, tỉnh Hậu Giang 3,5 triệu m3, Cần Thơ 4,7 triệu m3, Công ty cổ phần tập đoàn Đèo Cả 4,32 triệu m3 (giai đoạn 2025 - 2026), Ban Quản lý dự án 85 là 5,37 triệu m3, Ban Quản lý dự án Mỹ Thuận 6 triệu m3, Ban Quản lý dự án đường Hồ Chí Minh 600.000 m3...

Về các dự án cao tốc ở miền Tây, theo Bộ TN&MT, đối với dự án cao tốc Bắc - Nam phía đông (đoạn Cần Thơ - Cà Mau), nhu cầu cát đắp nền dự án khoảng 19 triệu m3. Về tình hình cung ứng vật liệu cho dự án, các tỉnh An Giang, Đồng Tháp, Vĩnh Long đã cam kết cung cấp khoảng 16 triệu m3, còn khoảng 3 triệu m3 chưa xác định được nguồn. Tại dự án đầu tư tuyến cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng, dự án thành phần 1 có nhu cầu cát đắp nền khoảng 9,3 triệu m3, đến nay thu xếp được khoảng 5,9 triệu m3, so với nhu cầu còn thiếu khoảng 3,4 triệu m3.

Với dự án thành phần 2 đoạn qua Cần Thơ, nhu cầu cát san lấp khoảng 5,3 triệu m3, chưa thu xếp được. Với dự án thành phần 3 đoạn qua Hậu Giang, nhu cầu cát khoảng 6 triệu m3, còn thiếu khoảng 3,4 triệu m3. Với dự án thành phần 4, nhu cầu cát khoảng 7,5 triệu m3, đã thu xếp đủ vật liệu san lấp. Đối với dự án cao tốc Cao Lãnh - An Hữu, nhu cầu cát san lấp khoảng 3,5 triệu m3, đến nay đã bố trí được 3 triệu m3 cát san lấp, còn thiếu khoảng 0,5 triệu m3. Còn với dự án cao tốc Mỹ An - Cao Lãnh, nhu cầu cát đắp nền khoảng 3,1 triệu m3. Hiện tỉnh Đồng Tháp cam kết cung cấp đủ cát đắp nền cho dự án.

Theo Bộ Công thương, Campuchia có trữ lượng cát lên tới cả tỷ mét khối trên sông Mê Kông (chảy vào Việt Nam là sông Tiền) và sông Bassac (chảy vào Việt Nam là sông Hậu). Các công ty Campuchia thường bán cát cho công ty Việt Nam tại phao số 0 Cửa khẩu quốc tế đường sông Vĩnh Xương. Từ năm 2021 - 2023 và trong 4 tháng đầu năm 2024, các công ty Campuchia xuất khẩu sang Việt Nam khoảng 23,6 triệu m3 cát. Bộ Công Thương đánh giá trữ lượng cát của Campuchia phục vụ san lấp, xây dựng khá dồi dào, có thể cung cấp đủ cho nhu cầu trước mắt và lâu dài của các tỉnh phía Nam.

Nguyễn Nhân