Đồng bộ giải pháp để tăng cường khả năng tự học

Học sinh lớp 12 Trường THPT Xuân Phương, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội. Ảnh: Đình Tuệ

Bắt nhịp với quy định mới

Thầy Đào Văn Duẩn - Hiệu trưởng Trường THPT Nam Trực (Nam Định) cho rằng, những băn khoăn, trăn trở của một số nhà quản lý, giáo viên khi thực hiện Thông tư 29/2024/TT-BGDĐT (Thông tư 29) chỉ là nhất thời. Học sinh cũng chưa quen với việc tự học, tự nghiên cứu. Thực tế cho thấy, học thêm tràn lan, quá tải sẽ làm giảm sự tự tin và sáng tạo của học sinh. Thông tư 29 nếu triển khai tốt, đúng tinh thần sẽ góp phần làm thay đổi cách học của học sinh cũng như chất lượng giáo dục của nhà trường.

Theo thầy Duẩn, tự học là quá trình học sinh chủ động tìm kiến thức, kỹ năng, hoặc thông tin mà không cần hoạt động giảng dạy trực tiếp từ giáo viên hay tham gia một khóa học cụ thể. Quá trình tự học đòi hỏi sự chủ động, tự giác, kỷ luật cao từ người học cũng như khả năng tự đặt ra mục tiêu, lên kế hoạch học tập, tìm kiếm, sử dụng nguồn học liệu và đánh giá kết quả học tập bản thân.

“Chúng tôi yêu cầu các tổ chuyên môn tăng cường sinh hoạt theo hướng nghiên cứu bài học, thống nhất nội dung kiến thức cần đạt theo chuẩn kiến thức kỹ năng môn học. Giáo viên giảng dạy phải đảm bảo đạt yêu cầu cần đạt và tăng cường hướng dẫn học trò tự học, tự nghiên cứu. Nhà trường huy động thầy cô khối 12 ôn tập cho học sinh không thu tiền; mặt khác điều chỉnh kế hoạch để sẵn sàng dạy học 2 buổi/ngày khi sở GD&ĐT có hướng dẫn triển khai”, thầy Duẩn thông tin.

Năm học này, Trường THPT Xuân Phương (Nam Từ Liêm, Hà Nội) có hơn 2.000 học sinh; riêng khối 12 có 671 em/15 lớp. Chia sẻ của thầy Hiệu trưởng Đoàn Minh Châu, từ nhiều năm trước, trường đã áp dụng giải pháp để hướng dẫn tự học theo tinh thần Chương trình GDPT 2018.

Là giáo viên môn Vật lý tại Trường THPT Xuân Phương, cô Trần Thị Hương Giang nhấn mạnh, học sinh cần có động lực, mục tiêu rõ ràng và coi tự học là nhiệm vụ của bản thân.

Thầy cô sẽ đồng hành cùng các em trong việc giám sát, giao nhiệm vụ/bài tập về nhà để tự rèn luyện. Cha mẹ cần hỗ trợ các em thời gian cũng như kiểm tra bài vở để đánh giá hiệu quả học tập. Việc định hướng nghề nghiệp cần dựa vào sở trường, năng lực bản thân để có lựa chọn đúng đắn.

Thầy Bùi Xuân Oanh trong giờ dạy Toán lớp 9 Trường THCS An Khánh (Hoài Đức, Hà Nội). Ảnh: Đình Tuệ

Tất cả vì học sinh

Thầy Bùi Xuân Oanh - Tổ trưởng Tổ Toán - Tin, Trường THCS An Khánh (Hoài Đức, Hà Nội) cho hay, Thông tư 29 của Bộ GD&ĐT có hiệu lực cho thấy việc tự học của học sinh và hỗ trợ học sinh tự học của thầy cô, gia đình vô cùng quan trọng. Được sự chỉ đạo của ban giám hiệu nhà trường, thời gian qua, các tổ chuyên môn, giáo viên Trường THCS An Khánh đã hiểu rõ nội dung của Thông tư 29 và triển khai đồng bộ các giải pháp.

Thầy cô phải đi tiên phong trong việc tìm hiểu, vận dụng và triển khai chương trình mới trong thực tiễn; xác định đúng vai trò quan trọng là người tổ chức, hướng dẫn, hỗ trợ quá trình học tập của học sinh. Thầy cô phải chuẩn bị tâm thế sẵn sàng thay đổi; chủ động trong việc tự học, đào tạo, nghiên cứu. Giáo viên tìm tòi ứng dụng thực tế, gắn học với hành, tăng cường gắn kết dạy học và giải quyết các vấn đề học tập và cuộc sống xung quanh.

Cùng đó, giáo viên cần hình thành và rèn cho học sinh thói quen tự học; tạo hứng thú cho các em; thầy trò có tương tác trong giờ giảng. Tìm cách để giải quyết các vấn đề học sinh chưa hiểu; khuyến khích các em tìm hiểu kiến thức qua tài liệu, sách báo, tạp chí, phương tiện thông tin đại chúng, mạng Internet, giáo viên, người lớn, bạn bè…

Thầy cô nên tạo cho học sinh niềm đam mê, yêu thích môn học. Có cảm hứng học tập, tự học sẽ giúp các em khắc phục những áp lực, mệt mỏi, đối phó trong quá trình học tập. Từ cách đặt vấn đề của giáo viên sẽ gây ấn tượng và tạo sự tò mò cho người học. Có những kiến thức học sinh chưa biết, chưa thích thú nhưng giáo viên đặt vấn đề cuốn hút sẽ khiến các em có nhu cầu tìm hiểu để khám phá.

“Trong quá trình tự học của học sinh, thầy cô có thể hỗ trợ nếu cần thiết. Lúc làm bài tập, luyện tập trên lớp, các em cần được tham gia các hoạt động vận động thể chất khác nhau để giảm căng thẳng, mệt mỏi. Giáo viên nên động viên và khuyến khích kịp thời những tiến bộ dù nhỏ nhất của học sinh trong quá trình học tập”, thầy Oanh lưu ý.

Ngoài ra, thầy cô cần hướng dẫn học sinh lập thời gian biểu để hoàn thành bài tập, đọc bài trong sách giáo khoa và nghiên cứu nội dung mới, các bài tập cho phát triển năng lực. Sau đó, học sinh tự đánh giá lại việc làm của mình, xem lại kết quả ở mức độ nào, tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến cái gì làm được và chưa được theo yêu cầu để từ đó có hướng phát huy hoặc khắc phục.

Với học sinh tiểu học, Nhà giáo Ưu tú Lê Thị Hà - Hiệu trưởng Trường Tiểu học Yên Thường (Gia Lâm, Hà Nội) trao đổi, nhà trường đã triển khai đầy đủ các mục tiêu của Thông tư 29 tới cấp ủy, hội đồng trường, ban giám hiệu, hội đồng sư phạm và cha mẹ học sinh một cách bài bản, nghiêm túc theo hướng dẫn của thành phố.

“Với học sinh có kết quả rèn luyện trong học kỳ I ở mức độ chưa hoàn thành, trường lập danh sách và bố trí giáo viên dạy phụ đạo. Nhà trường đồng thời lên kế hoạch xây dựng thời khóa biểu cụ thể và thông báo tới cha mẹ học sinh để nắm bắt thông tin và cùng phối hợp”, cô Hà nói.

Đình Tuệ