Dòng chảy khí đốt Nga đến EU: Khả năng phục hồi trước những tranh chấp hợp đồng

Hình minh họa

Thị trường năng lượng châu Âu là một đấu trường nơi địa chính trị, kinh tế và cơ sở hạ tầng quan trọng đan xen vào nhau. Một tranh chấp hợp đồng giữa tập đoàn khí đốt khổng lồ của Nga Gazprom, và một công ty của Áo OMV, đã dẫn đến việc tạm ngừng cung cấp khí đốt cho Áo. Tuy nhiên, lượng khí đốt đi qua Ukraine đến các quốc gia EU khác vẫn duy trì ổn định, cho thấy khả năng thích ứng của thị trường trước một cuộc khủng hoảng mới.

Nguyên nhân của cuộc xung đột: Gazprom và OMV

Cuộc tranh chấp bắt nguồn từ một quyết định của trọng tài quốc tế, trong đó OMV được bồi thường 230 triệu euro cho những đơn hàng bị thiếu trước đó. Để đáp trả, OMV đã quyết định giữ lại khoản thanh toán cho Gazprom, dẫn đến việc tạm ngừng cung cấp cho Áo. Quyết định này là trầm trọng hơn mối căng thẳng giữa những phán quyết quốc tế và việc thực hiện các nghĩa vụ hợp đồng, một vấn đề quan trọng đối với các quan hệ thương mại quốc tế trong lĩnh vực năng lượng.

Tác động đến khối lượng khí đốt và phân phối lại

Khối lượng khí đốt đi qua Ukraine, được duy trì ở mức 42,4 triệu mét khối mỗi ngày, đã không bị ảnh hưởng bởi cuộc xung đột này. Trước khi tạm ngừng cung cấp, Áo nhận được khoảng 17 triệu mét khối mỗi ngày, tương đương 40% tổng lưu lượng khí đốt. Việc phân phối lại cho các khách hàng châu Âu khác, như Slovakia, đã giúp duy trì sự ổn định của dòng chảy.

Về mặt tài chính, cả hai bên đều chịu thiệt hại: Gazprom mất doanh thu từ việc giảm cung cấp và OMV buộc phải mua với giá có thể cao hơn. Tình hình này cho thấy sự biến động của thị trường khí đốt châu Âu càng trở nên rõ ràng hơn do sự phụ thuộc lịch sử của EU vào khí đốt Nga.

Hậu quả pháp lý và quy định

Cuộc tranh chấp này đặt ra câu hỏi về sự cân bằng giữa các quyết định pháp lý và sự liên tục của hợp đồng. Các phán quyết của các trọng tài quốc tế nhằm giải quyết các tranh chấp thương mại, nhưng việc thực hiện chúng có thể tạo ra những mất cân bằng mới. Trường hợp của Gazprom và OMV minh họa cho sự cần thiết phải tăng cường minh bạch và các thỏa thuận rõ ràng để tránh những gián đoạn như vậy.

Hậu quả đối với thị trường châu Âu

Trong bối cảnh đa dạng hóa nguồn năng lượng, EU đã giảm sự phụ thuộc vào khí đốt Nga, thay vào đó là tăng cường nhập khẩu khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) từ Mỹ và Qatar. Tuy nhiên, sự cố này đã khiến giá khí đốt tăng, làm cho các hợp đồng tương lai trên TTF đạt mức cao kỷ lục 46 euro mỗi megawat giờ trong năm.

Sự tăng giá này cho thấy sự tồn tại của những rủi ro liên quan đến gián đoạn cung cấp. Cơ sở hạ tầng của châu Âu mặc dù đã được cải thiện, nhưng vẫn cần đầu tư liên tục để đảm bảo khả năng phục hồi trước những cú sốc như vậy.

Triển vọng và thách thức trong tương lai

Việc vận chuyển khí đốt Nga qua Ukraine có thể chấm dứt sau khi thỏa thuận hiện tại hết hạn vào ngày 31 tháng 12 năm 2024, làm tăng thêm sự không chắc chắn về nguồn cung cấp của châu Âu. EU cần chủ động đa dạng hóa hơn nữa các nguồn cung của mình và tăng cường năng lực lưu trữ và vận chuyển để đối phó với tình hình này.

Cuộc khủng hoảng này nhắc nhở về tầm quan trọng của một chiến lược năng lượng tập thể và chủ động để đối phó với căng thẳng địa chính trị và biến động thị trường.

H.Phan

AFP