Đồng hành với sự nghiệp dân số và phát triển

Tuyên truyền chăm sóc sức khỏe sinh sản/kế hoạch hóa gia đình đến tận hộ gia đình. Ảnh: KS

Quảng Trị là địa phương nằm trong nhóm các tỉnh có mức sinh cao của cả nước, chưa đạt mức sinh thay thế, tổng tỉ suất sinh đang ở mức 2,48 con. Những năm gần đây, tỉ lệ sinh con thứ 3 trở lên có chiều hướng gia tăng (năm 2018 là 20,3%), tỉ số giới tính khi sinh còn cao (112,8 bé trai/100 bé gái)... Những điều này đã tạo nên những hệ lụy đáng lo ngại và nảy sinh nhiều vấn đề về công tác dân số cần giải quyết trong giai đoạn hiện nay và tương lai. Nghị quyết 21-NQ/TW, ngày 25/10/2017 của Bộ Chính trị về công tác dân số trong tình hình mới nêu rõ: “Dân số là yếu tố quan trọng hàng đầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Công tác dân số là nhiệm vụ chiến lược, vừa cấp thiết vừa lâu dài; là sự nghiệp của toàn Đảng, toàn dân. Tiếp tục chuyển trọng tâm chính sách dân số từ kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển. Công tác dân số phải chú trọng toàn diện các mặt quy mô, cơ cấu, phân bố, đặc biệt là chất lượng dân số và đặt trong mối quan hệ hữu cơ với các yếu tố kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh và bảo đảm phát triển nhanh, bền vững”. Xác định được điều đó, thời gian qua, ngành y tế Quảng Trị đã tập trung chỉ đạo, đẩy mạnh các hoạt động truyền thông nhằm huy động sức mạnh tổng hợp, sự chung sức, đồng hành của các ban, ngành, đoàn thể và cộng đồng xã hội để tạo sự chuyển biến tích cực trong việc thực hiện các mục tiêu dân số - KHHGĐ.

Do tình hình dân số có những thay đổi, tác động sâu rộng đến sự phát triển bền vững của kinh tế - xã hội nên công tác dân số được xem là một trong những nhiệm vụ quan trọng. Nếu như trước đây, chính sách dân số - KHHGĐ chỉ tập trung giải quyết vấn đề giảm sinh thì nay chính sách dân số mới phải chú trọng toàn diện các mặt quy mô, cơ cấu, phân bố dân cư, chất lượng dân số và đặt trong mối quan hệ với sự phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng - an ninh. Tuy nhiên, việc chuyển trọng tâm chính sách dân số từ kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển sẽ gặp nhiều khó khăn do tư duy dân số-KHHGĐ chỉ là giảm sinh, là KHHGĐ đã “ăn sâu” trong mỗi cá nhân, gia đình và cộng đồng xã hội. Để giải quyết vấn đề trên, thời gian qua Chi cục Dân số - KHHGĐ tỉnh đã tham mưu UBND, HĐND tỉnh và Sở Y tế ban hành nhiều văn bản nhằm tăng cường công tác chỉ đạo, hướng dẫn các địa phương triển khai các chương trình, hoạt động nâng cao chất lượng dân số. Công tác truyền thông giáo dục được đổi mới không chỉ về nội dung mà còn chú trọng về hình thức và phương pháp với nhiều loại hình phù hợp với tâm lí, phong tục tập quán của từng nhóm đối tượng, từng vùng miền. Đồng thời ở tuyến huyện, các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về dân số - KHHGĐ được phổ biến đến tận người dân thông qua đài truyền thanh huyện, hệ thống truyền thanh của xã, thôn. Duy trì và đẩy mạnh hoạt động truyền thông tại cộng đồng như tuyên truyền, vận động, thăm hộ gia đình, tư vấn trực tiếp, cấp phát tờ rơi thông qua mạng lưới cộng tác viên dân số thôn, bản, khu phố.

Nghị quyết số 21-NQ/TW cũng chỉ rõ, cần đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao năng lực, thực hiện chuẩn hóa đội ngũ cán bộ dân số các cấp, các ngành đáp ứng yêu cầu chuyển hướng sang chính sách dân số và phát triển. Trước yêu cầu đó, ngành y tế - dân số tỉnh đã tăng cường công tác tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ dân số cơ sở. Để nâng cao nhận thức, chuyển đổi hành vi cho từng đối tượng về dân số/SKSS/ KHHGĐ, ngành y tế - dân số tỉnh đã đẩy mạnh hoạt động phối hợp liên ngành, vì mục tiêu chung là tạo môi trường thuận lợi về chính sách, nguồn lực và dư luận xã hội thúc đẩy mỗi cá nhân, gia đình và cộng đồng chủ động thực hiện tốt công tác dân số và phát triển như thông qua lớp bồi dưỡng chính trị tại Trường Chính trị Lê Duẩn mỗi năm có hàng trăm cán bộ, công chức, viên chức tại các sở, ban, ngành các cấp được cung cấp các chuyên đề về dân số - KHHGĐ; phối hợp với Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh tổ chức các buổi nói chuyện chuyên đề cho phụ nữ về lợi ích của sàng lọc trước sinh và sơ sinh; phối hợp với các trường THCS và THPT trên địa bàn tổ chức các cuộc thi “Rung chuông vàng”, thi tìm hiểu về CSSKSS thanh niên - vị thành niên nhân Ngày Quốc tế trẻ em gái 11/10; phối hợp với Hội Y - Dược và KHHGĐ tỉnh tổ chức phổ biến các quy định của pháp luật về nghiêm cấm chẩn đoán lựa chọn giới tính thai nhi cho các hội viên của hội...

Với việc triển khai đồng bộ các giải pháp và đẩy mạnh thực hiện các đề án, mô hình nâng cao chất lượng dân số, đến nay ngành y tế - dân số tỉnh đã đạt được những kết quả khả quan như thành lập được 36 câu lạc bộ “Người cao tuổi giúp người cao tuổi” thu hút hơn 1.500 người cao tuổi tham gia tại 18 xã, phường, thị trấn; thành lập và duy trì 170 câu lạc bộ “Tiền hôn nhân”, thu hút sự tham gia của gần 8.000 thanh niên và vị thành niên của 44 xã, phường, thị trấn; toàn tỉnh đã có 169 làng đạt thành tích trên 3 năm liền không có người sinh con thứ 3 trở lên được UBND tỉnh khen thưởng theo Nghị quyết 06 và Nghị quyết 11 của HĐND tỉnh với tổng kinh phí khen thưởng hơn 3,9 tỉ đồng. Bác sĩ Nguyễn Hương Chương, Phó Chi cục trưởng Chi cục Dân số - KHHGĐ tỉnh cho biết: “Tháng hành động quốc gia về dân số và Ngày Dân số Việt Nam 26/12/2019 diễn ra từ ngày 2 - 31/12/2019 trên địa bàn toàn tỉnh, với chủ đề “Đồng hành cùng sự nghiệp dân số và phát triển vì sự phồn vinh của đất nước”.

Chi cục Dân số - KHHGĐ phối hợp với các đơn vị, cơ quan, địa phương liên quan đẩy mạnh hoạt động truyền thông, giáo dục của các mô hình, đề án nâng cao chất lượng dân số. Tổ chức các hoạt động mít tinh, tọa đàm, giao lưu, hội nghị, nói chuyện chuyên đề. Giám sát, hỗ trợ các hoạt động truyền thông, giáo dục hưởng ứng Tháng hành động quốc gia về dân số và kỉ niệm Ngày Dân số Việt Nam 26/12 tại các địa phương. Triển khai các loại hình cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản, tư vấn và khám sức khỏe tiền hôn nhân; tăng cường năng lực cung cấp dịch vụ tư vấn và khám tầm soát, chẩn đoán sớm bệnh tật trước sinh và sơ sinh; các dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi, vị thành niên/ thanh niên”.

Kăn Sương - Lệ Hà