Đóng lại số khung số máy trên xe máy ở Việt Nam bị xử lý như thế nào?

Số khung xe máy, hay còn được gọi là số VIN (Vehicle Identification Number), là một chuỗi ký tự gồm cả chữ và số, dãy số này được chuẩn hóa theo tiêu chuẩn ISO quốc tế được dập nổi hoặc chìm trên xe. Đây là chuỗi ký tự gồm cả chữ và số, các số từ 0 - 9, ký tự từ A-Z (trừ I, O, Q vì dễ nhầm với số), cung cấp các thông tin về cơ sở sản xuất, nhãn hiệu, động cơ được lắp đặt trên xe.

Số máy là dãy số được ghi trên động cơ xe hoặc một miếng tem và dán vào một bộ phận nào đó trong khoang động cơ. Cung cấp thông tin về kiểu động cơ, thông số vận hành, các thông tin khác giúp người dùng có kế hoạch bảo dưỡng, sửa chữa, thay thế phụ tùng phù hợp.

Đây là hai chuỗi ký tự khác nhau, đặt ở vị trí khác nhau (số khung thường nằm trên khung xe, còn số máy nằm trên lốc máy). Bản cà số khung phải cà trên khung, bản cà số máy phải cà trên lốc máy.

Thông thường mỗi nhà sản xuất sẽ đục số khung và số máy ở những nơi khác nhau, thậm chí có các vị trí rất khó tìm và khó để cà.

Trường hợp số khung, số máy bị cắt, hàn, đục

Việc giải quyết đăng ký xe đối với một số trường hợp đặc biệt liên quan đến tình trạng số khung và số máy của xe đã được quy tại Khoản 1 Điều 30 của Thông tư 24/2023/TT-BCA.

Theo đó, trong trường hợp xe chưa đăng ký hoặc xe đã đăng ký nhưng có tình trạng số máy, số khung bị cắt, hàn, đục, sửa chữa hoặc tẩy xóa, cơ quan chức năng sẽ có quyền tịch thu xe mà không ghi rõ số máy và số khung, hoặc có thể ghi "không xác định", "không rõ số", "không có số". Trường hợp này, đăng ký xe sẽ không được giải quyết.

Giải quyết đăng ký xe các trường hợp liên quan đến số khung, số máy khác

Việc đăng ký xe, đặc biệt đối với xe nhập khẩu hoặc sản xuất, lắp ráp trong nước chưa đăng ký, được điều chỉnh cụ thể như sau:

- Trường hợp xe chỉ có số VIN (Số Khung), không có số máy hoặc số khung, cơ quan đăng ký xe sẽ đóng lại số khung dựa trên số VIN và đóng lại số máy dựa trên số biển số xe.

- Đối với xe có số máy và số khung ở Etiket, số ghi bằng sơn hoặc đóng châm kim (lade), số bị mờ, hoen gỉ, ăn mòn do tác động của môi trường, cơ quan đăng ký xe sẽ đóng lại số máy và số khung theo số ghi trong chứng từ nguồn gốc quy định tại điểm a, điểm b, khoản 1 Điều 11 của Thông tư 24/2023/TT-BCA.

- Đối với xe có số máy và số khung bị đóng lỗi kỹ thuật, nhưng có văn bản xác nhận từ nhà sản xuất, thì việc đăng ký xe và đóng lại số máy, số khung sẽ được thực hiện theo số biển xe. Trong trường hợp của xe nhập khẩu, văn bản xác nhận từ nhà sản xuất nước ngoài phải được hợp pháp hóa tại lãnh sự quán.

- Xe có số máy và số khung bị đóng chồng số và được kết luận qua giám định là nguyên thủy, sẽ được giải quyết đăng ký xe bình thường.

- Trong trường hợp thay tổng thành máy, thân máy (Block), hoặc tổng thành khung mà chưa có số, thì số máy và số khung sẽ được đóng lại theo số biển số xe.

- Nếu xe đã đăng ký nhưng số máy và số khung bị ăn mòn, mờ, hoen gỉ hoặc bị mất ký tự, và cơ quan giám định kết luận rằng số máy và số khung là nguyên thủy, thì số máy và số khung sẽ được đóng lại theo số ghi trong chứng từ nguồn gốc quy định tại khoản 1 Điều 11 của Thông tư 24/2023/TT-BCA.

- Xe bị tịch thu theo quy định của pháp luật, có số máy hoặc số khung hoặc cả hai bị hàn, cắt, đục, sửa, tẩy xóa, không xác định được số máy và số khung nguyên thủy, nếu đủ điều kiện đăng ký xe để tham gia giao thông, cơ quan chức năng sẽ xử lý tài sản và đóng lại số máy và số khung theo quy định. Thông tin về việc đóng lại số máy và số khung sẽ được ghi rõ trong quyết định tịch thu hoặc biên bản tịch thu.

Đặc biệt chú ý đó là trong mọi trường hợp, việc đóng lại số máy và số khung phải được thực hiện bởi cơ quan đăng ký xe.

Các quy định này dựa trên Khoản 2, 3, 4, 5 và 6 của Điều 30 Thông tư 24/2023/TT-BCA.

Tự ý đục số khung xe máy bị xử phạt thế nào?

Theo Điểm a Khoản 5 Điều 30 của Nghị định 100/2019/NĐ-CP về xử phạt vi phạm quy định liên quan đến giao thông đường bộ, người lái xe cá nhân sẽ phải đối mặt với mức phạt tiền từ 800.000 đồng đến 2.000.000 đồng nếu tự ý thực hiện hành vi đục lại số khung trái quy định và sau đó tham gia giao thông. Đối với tổ chức là chủ xe mô tô, xe gắn máy và các loại xe tương tự xe mô tô, mức phạt tương ứng là từ 1.600.000 đồng đến 4.000.000 đồng nếu họ vi phạm quy định này.

Việc cắt, hàn, đục lại số khung mà không tuân thủ đúng quy định là một hành vi vi phạm nghiêm trọng liên quan đến an toàn và quản lý phương tiện giao thông.

Mới đây, theo Khoản 17 Điều 32 Nghị định 168, quy định tịch thu phương tiện đối với chủ xe mô tô, xe gắn máy (xe máy) thực hiện một trong các hành vi vi phạm sau đây: Cắt, hàn, tẩy xóa, đục sửa, đóng lại trái phép số khung, số động cơ (số máy); đưa phương tiện đã bị cắt, hàn, tẩy xóa, đục sửa, đóng lại trái phép số khung, số động cơ (số máy) tham gia giao thông.

Vụ việc được ghi nhận gần đây nhất là trường hợp Yamaha Motor Việt Nam (YMVN) đã ra thông báo triệu hồi gần 160.000 xe máy các loại nhằm kiểm tra số khung của xe. Nhà sản xuất xe máy này đã triển khai website kiểm tra số khung giúp khách hàng nhận biết liệu xe thuộc diện triệu hồi hay không.

Theo thông tin từ YMVN, có 33 dòng xe, tổng cộng 159.320 chiếc bị ảnh hưởng bởi đợt triệu hồi có nguy cơ bị chỉnh sửa, đục xóa số động cơ (số máy). Danh sách dòng xe ảnh hưởng bao gồm Exciter, Freego, Janus, Jupiter, Latte hay Lexi, Noza... Nguyên nhân được xác định là do trong quá trình sản xuất, nhiều nhân viên đã vô tình mài xóa điểm lỗi trên vỏ động cơ, đóng lại số và đưa những vỏ động cơ bị đóng lại số trở lại dây chuyền để lắp ráp xe thành phẩm. Những xe lắp ráp trong nước giai đoạn 18/10/2021 đến 24/11/2024 có thể bị đóng sai số động cơ.

Yamaha khuyến cáo, để đảm bảo quyền lợi, chủ những phương tiện có trong danh sách trên mang xe đến đại lý chính hãng hoặc trạm dịch vụ ủy quyền để kiểm tra. Thời gian 4/3/2025-4/3/2026. Thời gian kiểm tra bề mặt đóng số động cơ, thực hiện thay dầu động cơ miễn phí và bảo dưỡng nhỏ miễn phí trong khoảng thời gian 1 giờ 30 phút. Trường hợp xác định do lỗi đóng lại số máy, Yamaha thương thảo với khách hàng để mua lại phương tiện.

Nam Nguyễn