Động lực tăng trưởng mới vùng Đồng bằng sông Cửu Long
Sự kiện khởi công hàng loạt công trình hạ tầng chiến lược không chỉ gợi lên những kỳ vọng lớn lao về động lực tăng trưởng mới nơi cực nam Tổ quốc, mà còn cả vùng Đồng bằng sông Cửu Long và rộng hơn là nền kinh tế quốc gia.
Tuyến cao tốc Cà Mau-Đất Mũi chạy song song với tuyến đường Hồ Chí Minh về Mũi Cà Mau. (Ảnh: HỮU TÙNG)
Sự kiện khởi công hàng loạt công trình hạ tầng chiến lược như: Tuyến đường cao tốc Cà Mau-Đất Mũi dài 90 km; cầu vượt biển nối đảo Hòn Khoai dài 18 km và đặc biệt là cảng biển nước sâu lưỡng dụng Hòn Khoai... không chỉ gợi lên những kỳ vọng lớn lao về động lực tăng trưởng mới nơi cực nam Tổ quốc, mà còn cả vùng Đồng bằng sông Cửu Long và rộng hơn là nền kinh tế quốc gia.
Đây không đơn thuần là những công trình giao thông hay cảng biển, đó là “mạch máu” mới, mang trong mình sứ mệnh thay đổi cục diện phát triển vùng trong bối cảnh Đồng bằng sông Cửu Long từ lâu phải “gồng mình” với hạ tầng thiếu đồng bộ, chi phí logistics cao và sức cạnh tranh nông sản ngày càng suy giảm.
Với đặc thù là vùng sản xuất lúa gạo, thủy sản và trái cây hàng đầu cả nước, đóng góp tới hơn 90% lượng gạo xuất khẩu, hơn 50% thủy sản và trái cây, Đồng bằng sông Cửu Long mỗi năm có gần 20 triệu tấn hàng hóa cần tiêu thụ và xuất khẩu. Thế nhưng, phần lớn số hàng hóa này phải vận chuyển lên Thành phố Hồ Chí Minh hoặc các cảng phía nam Đông Nam Bộ để xuất khẩu, làm đội chi phí vận chuyển, kéo giảm lợi nhuận của nông dân và doanh nghiệp.
Điểm nghẽn lớn nhất suốt nhiều thập kỷ qua chính là thiếu một hệ thống cảng biển nước sâu đúng nghĩa, có khả năng đón tàu lớn và nằm gần các tuyến hàng hải quốc tế. Cảng Cái Cui (Cần Thơ) và dự án luồng tàu trọng tải lớn vào sông Hậu từng được kỳ vọng giải quyết bài toán này, nhưng sau thời gian ngắn vận hành đã phải tạm dừng vì bồi lắng, tàu lớn không thể vào. Hàng nghìn tỷ đồng đã được đầu tư nhưng chưa phát huy hiệu quả; còn bài toán logistics vùng thì vẫn là một vòng luẩn quẩn chưa lối ra.
Trong bối cảnh đó, sự xuất hiện của cảng biển nước sâu Hòn Khoai như một lối mở cho Đồng bằng sông Cửu Long. Không chỉ nằm gần các tuyến hàng hải huyết mạch nối Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, cảng này còn có khả năng tiếp nhận tàu lên tới 250.000 DWT, một con số ấn tượng và mang ý nghĩa chiến lược.
Hòn Khoai hoàn toàn có tiềm năng trở thành cảng trung chuyển quốc tế, giống như vai trò của Singapore, Malaysia hiện nay. Việc gần với tuyến hàng hải quốc tế không chỉ là lợi thế vị trí, mà còn là cơ hội thu hút các doanh nghiệp logistics toàn cầu đến thiết lập chuỗi cung ứng mới, góp phần nâng tầm vị thế kinh tế biển Việt Nam.
Để hiện thực hóa giấc mơ này, cần một chiến lược bài bản, các bộ, ngành liên quan cần khẩn trương rà soát, điều chỉnh quy hoạch, đưa cảng Hòn Khoai vào hệ thống cảng biển quan trọng quốc gia. Đồng thời, các tỉnh, thành phố ở Đồng bằng sông Cửu Long cần chủ động liên kết với các viện, trường, doanh nghiệp để đào tạo nguồn nhân lực, điểm yếu cố hữu của vùng nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển dịch vụ logistics hiện đại.
Không thể phát triển một trung tâm logistics quốc tế nếu thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao. Không thể nâng cao sức cạnh tranh nông sản nếu cứ để nông dân “tự bơi” trong khâu tiêu thụ. Và cũng không thể chờ đợi vùng trỗi dậy nếu hạ tầng kết nối vẫn bị chia cắt, manh mún.
Dù còn ba năm nữa để các công trình này hoàn thành, nhưng ngay hôm nay là thời điểm để chuẩn bị tư duy phát triển mới. Đồng bằng sông Cửu Long cần phải được nhìn nhận không chỉ là “vựa lúa, vựa cá”, mà còn là trung tâm hậu cần, trung tâm xuất khẩu hàng hóa chiến lược trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Khi đó, Cà Mau không còn là nơi xa nhất trên bản đồ phát triển, mà sẽ là điểm đến hấp dẫn, cực tăng trưởng mới của phía nam Tổ quốc, một nơi mà từ “cực nam” không còn gợi lên cảm giác xa xôi, mà gợi lên một khát vọng vươn ra biển lớn, vươn ra toàn cầu.
