Đồng minh lâu năm hành động 'rắn' với Israel vì xung đột ở Dải Gaza

Tổng thống Colombia – ông Gustavo Petro (ảnh: Reuters)

Hôm 9/6, Tổng thống Colombia – ông Gustavo Petro – tuyên bố, Colombia sẽ đình chỉ xuất khẩu than sang Israel để lên án chiến dịch quân sự của Tel Aviv ở Dải Gaza.

Ông Gustavo Petro cho biết, việc xuất khẩu than sang Israel có thể được nối lại “cho đến khi nạn diệt chủng chấm dứt”.

“Than là nguồn tài nguyên chiến lược để Israel sản xuất vũ khí, huy động quân đội và sản xuất vật tư cho hoạt động quân sự”, ông Petro nói.

Cùng ngày 9/6, Tổng thống Colombia cũng ra sắc lệnh mới, theo đó, lệnh cấm xuất khẩu than sẽ được duy trì cho đến khi Israel tuân thủ triệt để phán quyết của Tòa Công lý Quốc tế (ICJ).

Hôm 24/5, ICJ đã yêu cầu Israel ngừng hành động tấn công vào thành phố Rafah (miền Nam Dải Gaza) và tạo điều kiện để người Palestine nhận được hàng viện trợ nhân đạo.

Chính phủ Colombia cho biết, lệnh cấm xuất khẩu than cho Israel có hiệu lực sau 5 ngày kể từ khi được ban hành. Các lô hàng đã được phép vận chuyển sẽ không bị ảnh hưởng bởi lệnh cấm này.

Theo Thống kê Quốc gia Colombia, trong 8 tháng đầu năm 2023, xuất khẩu than từ Colombia sang Israel đạt giá trị hơn 320 triệu USD. Đây chỉ là một phần nhỏ trong tổng giá trị xuất khẩu than của Colombia, đạt hơn 9 tỷ USD vào năm 2023.

Theo Tạp chí Vận tải Mỹ, khoảng 50% lượng than Israel sử dụng được nhập khẩu từ Colombia. Israel sử dụng số than này để cung cấp cho các nhà máy nhiệt điện.

Hồi tháng 5, ông Petro – người nhậm chức Tổng thống Colombia từ năm 2022 – đã tuyên bố cắt đứt quan hệ ngoại giao với Israel. Petro tuyên bố chính phủ của ông không thể duy trì quan hệ với một chính phủ gây ra cái chết của số lượng lớn dân thường.

Tuy nhiên, Israel và Colombia vẫn duy trì lãnh sự quán trên lãnh thổ của nhau và tiếp tục hoạt động thương mại.

Trước khi xung đột ở Dải Gaza nổ ra, Colombia và Israel là đồng minh lâu năm.

Quốc gia vùng Nam Mỹ từ lâu đã phụ thuộc vào Israel về nhập khẩu vũ khí và thiết bị quân sự. Colombia từng mua hơn 30 chiến đấu cơ của Israel và thuê các công ty Israel bảo dưỡng.

Các hợp đồng quân sự giữa Colombia và Israel hiện đã bị tạm dừng do quan hệ song phương xấu đi.

Tháng 10/2023, Israel tuyên bố dừng xuất khẩu thiết bị an ninh sang Colombia sau khi ông Petro cáo buộc Bộ trưởng Quốc phòng Israel Yoav Gallant sử dụng ngôn từ như “Đức Quốc xã” để nói về người dân ở Dải Gaza.

Theo ABC News, phe đối lập ở Colombia đang chỉ trích Tổng thống Petro rằng quyết định ngoại giao của ông (đối với Israel) gây nguy hiểm cho an ninh của quốc gia. Quân đội Colombia đang phải chiến đấu với các băng đảng buôn ma túy khét tiếng và một số nhóm phiến quân nổi dậy ở vùng nông thôn.

Israel hiện chưa bình luận về động thái mới của Colombia.

Vương Nam – SCMP, ABC News