Dòng tiền thận trọng với ngành vận tải

Các doanh nghiệp đầu ngành vẫn đang mở rộng đội tàu

Cổ phiếu ngành vận tải hụt hơi

Sau cú sốc thuế quan đầu tháng 4/2025, nhóm cổ phiếu vận tải dẫn đầu xu hướng phục hồi với kỳ vọng thời gian hoãn thuế thúc đẩy nhu cầu vận chuyển, đặc biệt là các doanh nghiệp vận tải biển khi các nhà nhập khẩu có xu hướng tích trữ hàng hóa, nguyên liệu trước sự khó lường của thuế quan đối ứng đối với chuỗi cung ứng toàn cầu.

Tuy nhiên, từ cuối tháng 5/2025 tới hiện tại, nhóm cổ phiếu vận tải lại bất ngờ quay đầu, giao dịch thận trọng so với sự bùng nổ của các nhóm cổ phiếu như chứng khoán, ngân hàng, bất động sản, các doanh nghiệp quy mô vừa và nhỏ vừa trải qua giai đoạn tái cơ cấu cũng bật tăng cao và hút dòng tiền.

Cụ thể, tính từ ngày 27/5 đến ngày 23/7, cổ phiếu Công ty cổ phần Vận tải và Xếp dỡ Hải An (mã HAH) giảm 15%, về 71.700 đồng/cổ phiếu; cổ phiếu Công ty cổ phần Vận tải biển Việt Nam (Vosco, mã VOS) tăng nhẹ 2%, lên 15.600 đồng/cổ phiếu; cổ phiếu Công ty cổ phần Vận tải biển Vinaship (mã VNA) giảm 1,6%, về 19.000 đồng/cổ phiếu; cổ phiếu Tổng công ty cổ phần Vận tải Dầu khí (PVTrans, mã PVT) tăng 7,3%, lên 18.250 đồng/cổ phiếu (cùng thời gian chỉ số VN-Index tăng 12,9%).

Thực tế, sau nhịp phục hồi giá cước vận chuyển từ cuối tháng 4 và trong tháng 5 nhờ nhu cầu vận chuyển tăng trong thời gian hoãn thuế, giá cước vận chuyển bắt đầu giảm trở lại từ đầu tháng 6 tới nay. Trong đó, tính từ ngày 18/7/2024 đến ngày 17/7/2025, chỉ số Drewry World Container Index (đại diện 8 tuyến vận tải lớn nhất thế giới) đã giảm 56,2%, từ 5.937 về 2.602 USD/container 40 ft và vẫn tiếp tục xu hướng giảm.

Giá cước giảm trước lo ngại nhu cầu vận chuyển sẽ suy giảm giai đoạn nửa cuối năm 2025 khi tình hình kinh doanh không chắc chắn, nhu cầu tích trữ hàng hóa đã diễn ra mạnh mẽ nửa đầu năm 2025.

Được biết, nửa đầu năm 2025 ghi dấu xu hướng dồn hàng xuất khẩu sớm (frontloading) nổi bật trong bối cảnh bất định liên quan đến chính sách thuế quan của Mỹ, với kim ngạch thương mại tăng 16,1% so với cùng kỳ. Đáng chú ý, xuất khẩu trong quý II/2025 tăng tới 18% so với cùng kỳ và 13,6% so với quý trước đó, khi thời gian tạm hoãn thuế đối ứng 90 ngày để đàm phán thuế đã thúc đẩy làn sóng đẩy mạnh xuất khẩu nhằm tránh nguy cơ rủi ro chính sách thương mại và thuế quan quốc tế từ quý III. Sản lượng hàng hóa qua cảng container trong 5 tháng đầu năm tăng 11% so với cùng kỳ (cao hơn mức tăng trưởng thông thường 8 - 9%) cũng phản ánh rõ xu hướng frontloading. Do đó, mùa cao điểm xuất khẩu đã diễn ra sớm hơn thông lệ (thường rơi vào quý III).

“Chúng tôi kỳ vọng khối lượng container và giá cước vận tải sẽ dần quay về mức bình thường trong nửa cuối năm 2025, khi mùa cao điểm xuất khẩu (thường rơi vào quý III) đã được kéo sớm lên quý II. Dựa trên tốc độ tăng trưởng hàng hóa lịch sử khoảng 8%/năm và mức tăng 11% so với cùng kỳ, chúng tôi dự báo sản lượng container sẽ giảm tốc còn 4 - 5% so với cùng kỳ trong nửa cuối năm. Giá cước vận tải container được dự báo sẽ giảm về cuối năm, đặc biệt trong quý IV/2025, vốn là mùa thấp điểm truyền thông”, Chứng khoán SSI nhận định trong Báo cáo chiến lược nửa cuối năm 2025 về ngành vận tải.

Có thể thấy, việc triển vọng kinh doanh của nhóm doanh nghiệp vận tải biển còn nhiều thách thức trong nửa cuối năm 2025 khi giá cước vận tải biển có dấu hiệu đảo chiều sau nhịp phục hồi ngắn hạn đã khiến nhà đầu tư hạn chế đầu tư vào cổ phiếu ngành vận tải, dù thị trường chứng khoán đang hưng phấn, nhiều nhóm ngành liên tục vượt đỉnh.

Doanh nghiệp vận tải vẫn mở rộng đội tàu

Dù gặp khó khăn và nhiều thách thức nửa cuối năm khi dòng chảy thương mại có dấu hiệu xáo trộn, nhu cầu vận chuyển suy giảm khi lượng hàng hóa, nguyên liệu chủ yếu được tích trữ trong quý II. Tuy nhiên, do đặc thù ngành và cơ cấu đội tàu, nhóm doanh nghiệp vận tải vẫn thể hiện tham vọng.

Riêng năm 2024, Hải An đã tiếp nhận thành công và đưa vào sử dụng 4 tàu container, trong đó 3 tàu đóng mới loại 1.800 TEU (HA Beta, AB Sky, HA Opus) và 1 tàu secondhand loại 3.500 TEU (HA Gama) giúp nâng năng lực vận tải đội tàu Hải An lên 26.500 TEU (16 tàu), trở thành đơn vị vận tải tư nhân quy mô lớn, hoạt động ở nhiều tuyến từ nội địa và quốc tế; và đầu tháng 2/2025, Hải An đã đầu tư thành công tàu container Haian Zeta với sức chở 1.702 Teu, nâng đội tàu lên 17 tàu.

Không dừng lại ở các tuyến nội địa và nội Á, Hải An đang kỳ vọng có thể sẽ mở rộng dịch vụ đến Địa Trung Hải - châu Âu (MED - EU) và/hoặc Bờ Tây Mỹ trong vài năm tới, cung cấp trực tiếp dịch vụ vận tải container cho các nhà xuất khẩu/nhập khẩu Việt Nam.

Để thực hiện tham vọng thực hiện các tuyến dài hơn, đặc biệt hướng tới các thị trường/khu vực có giao thương lớn với Việt Nam, Hải An cũng đang xây dựng lộ trình phát triển đội tàu với size lớn hơn, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao về tiêu chuẩn hàng hải quốc tế trong thời gian tới.

Trong đó, năm 2025, Hải An dự kiến đóng mới 4 tàu container loại 3.000 TEU đến 4.500 TEU; tiếp tục tìm mua từ 2 đến 3 tàu cũ thích hợp khi có cơ hội để đáp ứng kịp thời nhu cầu sử dụng cũng như đáp ứng kế hoạch phát triển đội tàu; và tổ chức nghiên cứu, xây dựng dự án đóng các tàu loại từ 7.000 đến 9.000 TEU.

Tương tự, sau hơn 11 năm không đầu tư, Vinaship bất ngờ đầu tư tàu Vinaship Unity vào cuối năm 2024 với trọng tải 28.189 DWT, nâng tổng đội tàu lên 5 tàu, với trọng tải 100.111 DWT, độ tuổi bình quân tới 21,5 tuổi.

Trong đó, Vinaship cho biết, trong năm 2025, Công ty có kế hoạch bổ sung thêm 2 tàu hàng khô đã qua sử dụng, trọng tải từ 30.000 - 35.000 DWT, một tàu dự kiến đầu tư trong nửa cuối quý II/2025 và một tàu dự kiến đầu tư cuối tháng 12/2025, đầu tháng 1/2026 nếu điều kiện thuận lợi (tạm thời chưa ghi nhận các chỉ tiêu khai thác của tàu này trong năm 2025). Ngược lại, Công ty sẽ thanh lý tàu Vinaship Pearl trước ngày 31/12/2025 (trọng tải 24.241 DWT).

Ngoài ra, cuối năm 2024, Vosco đã thông qua kế hoạch đầu tư 10 tàu, với giá trị tối đa 414 triệu USD, bao gồm mua 2 tàu hàng rời cỡ Supramax, trọng tải 56.000 - 58.000 DWT đã sử dụng dưới 15 tuổi; đóng mới 4 tàu cỡ Ultramax, trọng tải từ 62.000 - 66.000 DWT và đóng mới 4 tàu dầu sản phẩm cỡ MR, trọng tải khoảng 50.000 DWT.

Trong năm 2025, Vosco tiếp tục tìm kiếm để đầu tư hoặc thuê thêm tàu bằng nhiều hình thức phù hợp, trong đó tập trung vào tàu hàng rời cỡ Supramax, Ultramax, tàu dầu sản phẩm cỡ MR, tàu hóa chất và tàu container. Vosco cho biết, Công ty đã được nhiều tổ chức tín dụng trong và ngoài nước quan tâm tài trợ cho các dự án đầu tư, trong đó có các ngân hàng thuộc Top 4 của Việt Nam như BIDV, một số ngân hàng lớn của nước ngoài như HSBC, Fubon Bank... Dự kiến, Công ty sẽ vay khoảng 60% giá trị đối với từng dự án với mức lãi suất phù hợp và theo tính toán của Công ty, các dự án có hiệu quả.

Có thể thấy, với các lý do khác nhau như muốn tham gia vận chuyển tuyến dài hơn, cũng như trẻ hóa đội tàu, các doanh nghiệp vận tải biển Việt Nam vẫn đang thực hiện kế hoạch đầu tư, dù ngành có thể đối mặt với khó khăn ngắn hạn khi giá cước đang giảm trở lại và nhu cầu vận chuyển có nguy cơ suy giảm trong nửa cuối năm 2025.

Duy Bắc