Đồng tình quy định về tòa án chuyên biệt thuộc Trung tâm Tài chính quốc tế
Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành với đề xuất quy định trong Luật Tổ chức TAND một số vấn đề cơ bản có tính nguyên tắc, định hướng về Tòa án chuyên biệt thuộc Trung tâm Tài chính quốc tế.
Sáng 3/6, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý các dự thảo: Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (TAND).
Vấn đề mới, chưa có tiền lệ
Liên quan đến việc thành lập Tòa án chuyên biệt thuộc trung tâm tài chính quốc tế, TAND tối cao nhận định, đây là yêu cầu, đòi hỏi cấp thiết của thực tiễn và đã có chủ trương của cấp có thẩm quyền.
Tuy nhiên, đây là vấn đề rất lớn và mới đối với Việt Nam nên trước mắt dự kiến quy định trong hệ thống TAND có tòa án chuyên biệt. Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định thành lập, giải thể và quy định phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ của tòa án chuyên biệt; Quốc hội quy định nhiệm vụ , quyền hạn, cơ cấu tổ chức bộ máy của tòa án chuyên biệt; trình tự thủ tục tố tụng; tiếng nói, chữ viết trong tố tụng; việc áp dụng pháp luật tại tòa án chuyên biệt…
Chánh án TAND tối cao Lê Minh Trí
Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cũng nhận định đây là vấn đề mới, khó, chưa có tiền lệ ở Việt Nam.
Hơn nữa, để bảo đảm tính cạnh tranh và theo thông lệ quốc tế, các quy định về tổ chức, hoạt động, thẩm quyền tố tụng và pháp luật áp dụng của Tòa án chuyên biệt này dự kiến hoàn toàn khác với các TAND hiện nay (như việc áp dụng các nguyên tắc của hệ thống thông luật; xét xử, tranh tụng bằng tiếng Anh; có thể mời Thẩm phán nước ngoài tham gia xét xử…) và phải do Quốc hội quy định vì liên quan đến trình tự, thủ tục tố tụng tư pháp, quyền con người, quyền tài sản của các bên.
Trong khi đó, TAND tối cao mới bắt đầu triển khai nghiên cứu vấn đề này theo chỉ đạo của cấp có thẩm quyền; đồng thời, dự thảo luật được xem xét thông qua tại Kỳ họp thứ 9 theo trình tự, thủ tục rút gọn, thời gian từ nay đến khi Quốc hội xem xét, thông qua không còn nhiều.
Vì vậy, để kịp thời thể chế hóa, Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cơ bản thống nhất với đề xuất của TAND tối cao.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng
Báo cáo giải tình thêm về vấn đề này, Chánh án TAND tối cao Lê Minh Trí cho biết, sau khi có chủ trương của cấp có thẩm quyền, Chính phủ đang khẩn trương triển khai Trung tâm Tài chính quốc tế ở TP.HCM và Đà Nẵng.
“Điều này phải phù hợp với luật pháp Việt Nam và phải do Quốc hội ban hành. Đây là hoạt động rất đặc thù và hẹp, chúng ta không thể sửa các luật khác được mà chỉ xây dựng luật đặc thù thôi”, ông Lê Minh Trí phân tích và đề nghị cần khẩn trương xây dựng một đạo luật riêng.
Trung tâm này phải phù hợp với luật pháp Việt Nam do Quốc hội quy định, hơn nữa do có tính đặc thù nên cần khẩn trương xây dựng luật riêng, chứ không thể sửa các luật khác.
TAND tối cao đang tổ chức khảo sát, nghiên cứu kinh nghiệm ở một số nước để nhanh chóng báo cáo Bộ Chính trị. Trước mắt quy định trong hệ thống tổ chức tòa án có Tòa án chuyên biệt thuộc trung tâm tài chính quốc tế, còn nội dung chi tiết giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định và quyết định.
Kết luật nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản tán thành với đề xuất trên, quy định trong luật Tổ chức TAND một số vấn đề cơ bản có tính nguyên tắc, định hướng về Tòa án chuyên biệt thuộc Trung tâm Tài chính quốc tế, còn các nội dung cụ thể sẽ được TAND tối cao tiếp tục nghiên cứu, trình Quốc hội quy định sau.
Không để lãng phí trụ sở
Cho ý kiến, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn lưu ý, sửa luật lần này nhằm phục vụ tinh gọn bộ máy, do đó cần làm rõ quy định thẩm quyền của tòa án khu vực, đặc biệt là quy định chuyển tiếp để dảm bảo chuyển giao nhiệm vụ, quyền hạn, hồ sơ thông suốt, không làm ảnh hưởng quyền lợi của tổ chức, cá nhân.
Do chưa phải sửa đổi toàn diện nên tinh thần không quá cầu toàn, song cơ quan chủ trì soạn thảo và thẩm tra phải phối hợp chặt chẽ, rà soát đảm bảo đồng bộ hệ thống luật, trong đó có các luật đang trình Quốc hội xem xét sửa đổi tại Kỳ họp thứ 9 như về tố tụng dân sự, tố tụng hành chính… để tránh chồng chéo, không để khoảng trống pháp lý.
Cùng với đó chú trọng xử lý tài sản, cơ sở vật chất hiện có, quan tâm đầu tư hiện đại sau sắp xếp, đào tạo đội ngũ thẩm phán đáp ứng yêu cầu trong tình hình hiện nay để tạo niềm tin của người dân, doanh nghiệp.
Nhấn mạnh Tổng Bí thư Tô Lâm vừa có bài viết “Thực hành tiết kiệm”, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, vừa qua báo chí phản ánh sau sắp xếp giai đoạn 1 thì nhiều trụ sở bỏ hoang, chưa bán cũng chưa đưa vào vận hành sử dụng.
“Tôi cũng hết sức lo, tới đây các cơ quan không có kế hoạch chủ động sử dụng ngay thì lãng phí. Chỗ mới thiếu, chỗ cũ sử dụng không hết, đây là vấn đề cần hết sức tính toán”, ông Trần Thanh Mẫn nói.
