Đồng USD yếu có ý nghĩa gì với nền kinh tế toàn cầu?

Đồng tiền 10.000 yen của Nhật Bản và đồng 100 USD của Mỹ. Ảnh: THX/TTXVN

Theo Wall Street Journal, sự suy yếu bất ngờ và nhanh chóng của đồng đô la Mỹ đang trở thành một vấn đề đáng quan ngại trên toàn cầu, tác động đến các nhà xuất khẩu nước ngoài, gây áp lực lên các ngân hàng trung ương và làm dấy lên những câu hỏi về vị thế của đồng tiền này trong bối cảnh chính sách thương mại mới của Mỹ.

Tác động kép lên nhà xuất khẩu nước ngoài

Đối với các nhà xuất khẩu trên toàn thế giới, từ ô tô, rượu cognac của Pháp đến vải Scotland, sự trượt giá mạnh của đồng đô la Mỹ giáng một đòn kép. Họ không chỉ phải đối mặt với những tổn thất do thuế nhập khẩu mà Tổng thống Trump áp đặt mà còn chịu thêm thiệt hại do USD yếu đi làm giảm giá trị hàng hóa của họ khi quy đổi sang đồng nội tệ.

Minh chứng rõ ràng là trường hợp của Toyota (Nhật Bản), hãng xe hơi khổng lồ này dự kiến sẽ gặp khó khăn về lợi nhuận do đồng yên tăng giá mạnh so với đồng đô la Mỹ, từ mức 157 yên đổi 1 USD xuống còn 143 yên đổi 1 USD vào đầu năm. Trong nhiều năm qua, sự suy yếu của đồng yên đã từng là động lực thúc đẩy lợi nhuận cho Toyota và các nhà xuất khẩu lớn khác của Nhật Bản.

Tại châu Âu, theo ước tính của UBS, sự biến động tiền tệ có thể ảnh hưởng tiêu cực đến kết quả kinh doanh của các hãng hàng xa xỉ như Prada và LVMH, cũng như các nhà sản xuất đồ uống như Campari và Pernod Ricard. Ngân hàng Deutsche thậm chí đã hạ dự báo tăng trưởng thu nhập của các công ty thuộc chỉ số Stoxx Europe 600 từ 6% xuống còn 4%, với lý do nhu cầu suy yếu và sức mạnh của đồng euro. Ngân hàng này cảnh báo rằng họ có thể tiếp tục cắt giảm dự báo nếu đồng euro duy trì ở mức hiện tại.

Áp lực lên các ngân hàng trung ương toàn cầu

Đồng tiền của các quốc gia khác mạnh lên nhanh chóng do sự suy yếu của đồng đô la Mỹ đang tạo áp lực buộc các ngân hàng trung ương trên toàn thế giới phải xem xét cắt giảm lãi suất mạnh mẽ hơn.

Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) và Ngân hàng Hàn Quốc đều được dự báo sẽ đưa ra mức giảm lãi suất 0,25 điểm phần trăm. Mặc dù Ngân hàng Trung ương Thụy Sĩ chưa có lịch họp chính thức cho đến tháng 6 năm nay, một số nhà đầu tư tin rằng họ có thể phải hành động khẩn cấp để hạ giá đồng franc Thụy Sĩ, vốn đã tăng hơn 10% so với đồng đô la Mỹ trong năm nay. Sự tăng giá này làm dấy lên lo ngại về tình trạng giảm phát và khiến các mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Thụy Sĩ như đồng hồ và máy móc chính xác trở nên đắt đỏ hơn.

Ngân hàng Nhật Bản (BOJ) đã tạm dừng chiến dịch tăng lãi suất vào tháng 3 vừa qua, và các nhà đầu tư đã giảm bớt kỳ vọng về việc tăng lãi suất trong tương lai. Thống đốc BOJ Kazuo Ueda thậm chí còn cảnh báo về một "kịch bản xấu" có thể buộc ngân hàng trung ương phải can thiệp.

Sự suy yếu của đồng đô la Mỹ đi ngược lại những nguyên tắc kinh tế thông thường. Lý thuyết kinh tế thường chỉ ra rằng tiền tệ của một quốc gia có xu hướng suy yếu khi nền kinh tế bị áp thuế, giúp hàng hóa của nước đó trở nên rẻ hơn để bù đắp chi phí thuế.

Tuy nhiên, trong trường hợp này, các nhà đầu tư dường như đã phản ứng với chính sách thương mại bảo hộ của Tổng thống Trump bằng cách bán tháo tài sản của Mỹ. Điều này đảo ngược lại xu hướng đầu tư trước đó, khi họ tin rằng kinh tế Mỹ sẽ vượt trội so với phần còn lại của thế giới. Khi các nhà đầu tư bán tài sản bằng đô la Mỹ, họ chuyển đổi số tiền thu được sang đồng nội tệ, đẩy giá trị của các đồng tiền này lên cao.

Sự trượt giá của đồng đô la Mỹ đã làm dấy lên những lo ngại về thiệt hại đối với nền kinh tế Mỹ do sự thay đổi chính sách thương mại và đặt ra câu hỏi liệu USD có còn là một nơi trú ẩn an toàn cho các nhà đầu tư trong thời kỳ thị trường bất ổn hay không. Mặc dù Nhà Trắng đưa ra những tín hiệu trái chiều về quan điểm đối với USD, một số cố vấn kinh tế của Tổng thống Trump đã gợi ý rằng họ muốn đồng tiền này yếu hơn, với lập luận rằng đồng đô la Mỹ mạnh khiến các nhà sản xuất Mỹ kém cạnh tranh và làm gia tăng thâm hụt thương mại.

Tàu container thuộc công ty vận tải COSCO của Trung Quốc neo tại cảng Long Beach, bang California, Mỹ. Ảnh: THX/TTXVN

Ảnh hưởng đến tăng trưởng toàn cầu và lạm phát

Đồng tiền của các quốc gia khác mạnh lên có nguy cơ gây thêm áp lực lên tăng trưởng vốn đã yếu ớt ở châu Âu, Anh và Nhật Bản. Sự đảo ngược về tỷ giá hối đoái có thể dẫn đến việc du khách Mỹ chi tiêu ít hơn khi đến các quốc gia này, vốn đã được hưởng lợi từ USD mạnh trong những năm gần đây.

Shaan Raithatha, nhà kinh tế cấp cao tại Vanguard ở London, đã hạ dự báo tăng trưởng Khu vực đồng euro (Eurozone) cho năm 2025 và 2026, một phần do tác động của đồng tiền mạnh hơn và thuế quan. Ông dự báo tăng trưởng khu vực đồng euro chỉ đạt 0,8% trong năm 2025 (so với dự báo trước đó là 1%) và 1% trong năm 2026 (so với 1,6%).

Đồng tiền mạnh hơn và thuế quan cũng được kỳ vọng sẽ làm giảm lạm phát ở nhiều khu vực trên thế giới, một sự tương phản với Mỹ, nơi thuế quan đã thúc đẩy kỳ vọng lạm phát gia tăng. Chuyên gia Raithatha nhận định rằng nguy cơ quay trở lại môi trường lạm phát thấp ở châu Âu là hoàn toàn có thể xảy ra.

Với Trung Quốc, nước này đã để đồng nhân dân tệ tiến gần đến mức yếu nhất so với USD trong nhiều năm. Một số nhà phân tích ở Phố Wall lo ngại rằng Bắc Kinh có thể tiếp tục phá giá đồng nhân dân tệ để bù đắp tác động tiêu cực từ cuộc chiến thương mại, một động thái có thể gây ra những xáo trộn lớn trên thị trường tài chính toàn cầu.

Đối với các doanh nghiệp nước ngoài, đồng đô la Mỹ yếu đang làm trầm trọng thêm bối cảnh kinh tế vốn đã đầy thách thức. Các công ty nhỏ đặc biệt dễ bị tổn thương. Tại quần đảo Outer Hebrides của Scotland, sự trượt giá của USD so với đồng bảng Anh đang tạo thêm một vấn đề đau đầu cho các công ty xuất khẩu vải, cá hồi và rượu whisky mạch nha sang Mỹ.

Margaret Macleod, Giám đốc điều hành của Harris Tweed Hebrides, một nhà máy dệt vải len lâu đời của Scotland, chia sẻ: "Là một nhà sản xuất hàng dệt may phụ thuộc vào thị trường xuất khẩu, việc phải đối mặt với đồng đô la Mỹ yếu hơn chắc chắn sẽ làm tăng thêm thách thức trong việc giao dịch với Washington trong những tháng tới".

Tóm lại, sự suy yếu của đồng đô la Mỹ đang tạo ra một loạt các tác động phức tạp và đa chiều đối với nền kinh tế toàn cầu. Nó không chỉ gây khó khăn cho các nhà xuất khẩu nước ngoài và tạo áp lực giảm lãi suất lên các ngân hàng trung ương mà còn làm dấy lên những lo ngại về tăng trưởng kinh tế, lạm phát và vị thế của USD trên thị trường quốc tế.

Vũ Thanh/Báo Tin tức