Đột quỵ tấn công người trẻ

Mới đây, Bệnh viện Thống Nhất (TP HCM) tiếp nhận nam bệnh nhân 32 tuổi nhập viện trong tình trạng liệt nửa người, nói đớ lơ mơ, sốt, kèm theo đau đầu dữ dội và nôn ói. Các bác sĩ phát hiện bệnh nhân mắc cao huyết áp nhưng không biết bản thân mắc bệnh.

Nguy cơ tái phát cao

Bệnh nhân đã được bác sĩ tiến hành kiểm soát huyết áp và sử dụng thuốc bảo vệ thần kinh. Sau một thời gian điều trị, tình trạng của bệnh nhân đã ổn định, các bác sĩ tiếp tục áp dụng các phương pháp phục hồi chức năng để giúp lấy lại khả năng vận động.

BS.CK2 Nguyễn Thị Phương Nga, Trưởng Khoa Nội thần kinh - Bệnh viện Thống Nhất, cho biết mặc dù tỉ lệ đột quỵ ở bệnh nhân lớn tuổi vẫn chiếm đa số nhưng số người trẻ mắc đột quỵ có xu hướng tăng theo thời gian. Điều này không chỉ gây lo ngại về sức khỏe mà còn đặt ra thách thức trong việc điều trị và phục hồi. Đột quỵ ở người trẻ có thể để lại những di chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng khả năng lao động và sinh hoạt.

Đột quỵ ở người trẻ phần lớn xuất phát từ lối sống

Một trong những yếu tố quan trọng nhất quyết định đến thành công trong điều trị đột quỵ là thời gian. Bệnh nhân cần được điều trị càng sớm càng tốt trong "giờ vàng". Trong vòng 1 giờ kể từ khi xuất hiện triệu chứng, nếu xử trí sớm thì tỉ lệ hồi phục và khả năng phục hồi chức năng sẽ cao hơn rất nhiều. Nếu để quá muộn, việc điều trị sẽ không còn hiệu quả và bệnh nhân có thể phải đối mặt các di chứng nghiêm trọng, như không thể trở lại với công việc hay sinh hoạt bình thường.

Trước đây, tỉ lệ bệnh nhân đến bệnh viện trong "giờ vàng" (1 giờ sau khi có triệu chứng đột quỵ) chỉ khoảng 11% thì nay đã tăng lên khoảng 40%. Đây là dấu hiệu tích cực cho thấy nhận thức của cộng đồng và hiệu quả điều trị đã được nâng cao. "Tuy nhiên, tỉ lệ tái phát đột quỵ ở người trẻ cũng cao, có thể lên đến 30% trong những năm tiếp theo nếu không có chế độ điều trị và phòng ngừa tốt. Các yếu tố nguy cơ như cao huyết áp, béo phì, đái tháo đường, rối loạn mỡ máu, đặc biệt là lối sống thiếu vận động, đều đóng góp vào nguy cơ tái phát đột quỵ ở người trẻ" - BS Nga nhấn mạnh.

Theo TS-BS Bùi Phạm Minh Mẫn, Bệnh viện ĐH Y Dược TP HCM - cơ sở 3, thời gian cấp cứu và điều trị đột quỵ càng sớm thì cơ hội phục hồi càng cao, đồng thời giảm thiểu di chứng. Điều này đặc biệt quan trọng ở người trẻ - khi khả năng phục hồi và tái lập chức năng thần kinh tốt hơn so với người lớn tuổi.

Vai trò người trong cuộc

BS Trần Thị Kim Tuyết, Khoa Vật lý trị liệu - Phục hồi chức năng - Bệnh viện Thống Nhất, cho biết đột quỵ là một trong những bệnh cần điều trị phục hồi chức năng mạnh mẽ. Đây là bệnh lý đa tàn tật vì bệnh nhân có nhiều dạng khuyết tật khác nhau, đòi hỏi phương pháp phục hồi đa dạng - bao gồm thuốc, can thiệp ngoại khoa và các biện pháp phục hồi chức năng như sử dụng máy, bài tập và chia theo từng giai đoạn. Sau khi được cứu sống, khoảng 70% bệnh nhân đột quỵ sẽ gặp phải di chứng nặng, chủ yếu là rối loạn vận động, trong khi 30% không thể phục hồi hoàn toàn. Các phương pháp phục hồi bao gồm châm cứu, xoa bóp bấm huyệt và tập vật lý trị liệu. Điều trị sớm trong vòng 3 tháng đầu tiên sẽ mang lại hiệu quả cao nhất. "Vai trò của người nhà và nhân viên y tế rất quan trọng, không chỉ trong việc chăm sóc thể chất mà còn hỗ trợ tinh thần cho bệnh nhân. Sự động viên từ người thân là yếu tố giúp bệnh nhân vượt qua khó khăn, tránh tình trạng nản lòng và bỏ cuộc trong quá trình phục hồi" - BS Tuyết thông tin.

Theo các bác sĩ, sau khi bị đột quỵ, không chỉ điều trị trong "giờ vàng" mà còn là quá trình điều trị suốt đời để phòng ngừa tái phát. Bệnh nhân cần được kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ và tham gia những chương trình điều trị dự phòng.

Các chuyên gia cảnh báo đột quỵ là bệnh lý chủ yếu liên quan các yếu tố tuổi tác. Tuy nhiên, đột quỵ ở người trẻ phần lớn xuất phát từ lối sống không lành mạnh: căng thẳng trong công việc, áp lực học tập, ít vận động thể chất, chế độ ăn uống không hợp lý cũng như việc sử dụng rượu bia và thuốc lá. Những thói quen này dễ dẫn đến các bệnh nền như cao huyết áp, rối loạn lipid máu, béo phì, từ đó gia tăng nguy cơ đột quỵ. "Do đó, duy trì lối sống lành mạnh với chế độ ăn uống hợp lý, luyện tập thể dục thể thao, giảm căng thẳng, có giấc ngủ đủ và bỏ thuốc lá, rượu bia là yếu tố quan trọng giúp giảm thiểu nguy cơ đột quỵ. Việc kiểm tra sức khỏe định kỳ là rất cần thiết. Đây là một trong những cách thức quan trọng giúp phát hiện sớm các bệnh lý nền có thể dẫn đến đột quỵ" - một chuyên gia khuyến cáo.

Bài và ảnh: HẢI YẾN