Dự án chống ngập 10.000 tỷ 'đắp chiếu', gỡ cách nào?

Đã hoàn thành 90% khối lượng

Có mặt tại cống Bến Nghé - một trong những hạng mục quan trọng của dự án chống ngập do triều khu vực TP.HCM có xét đến biến đổi khí hậu (giai đoạn 1, dự án chống ngập 10.000 tỷ đồng), PV Báo Giao thông ghi nhận, hạng mục gần như hoàn thành, chỉ còn vài phần việc không đáng kể.

Cống Bến Nghé - một trong những hạng mục quan trọng của dự án ngăn triều cho TP.HCM đã vận hành thử thành công năm 2023.

Dự án do Công ty CP Đầu tư xây dựng Trung Nam làm nhà đầu tư. Doanh nghiệp thực hiện dự án là Công ty TNHH Trung Nam BT 1547.

Một cán bộ Trung Nam BT1547 cho biết, hạng mục này đã từng vận hành thử thành công cách đây hơn một năm, được lãnh đạo TP.HCM đánh giá cao. Hạng mục cống Bến Nghé đã đạt 97% khối lượng, tuy nhiên chừng nào dự án chưa khánh thành thì những hạng mục vẫn chưa thể sử dụng.

Trong khi đó, hạng mục cống Tân Thuận đã hoàn thành trụ tháp T1, T2 và bến neo tàu, âu thuyền, buồng bơm; đã hoàn tất lắp đặt cửa van, hệ thống xy lanh thủy lực. Theo Trungnam Group, đến nay, nhà thầu đã thi công đạt 93% khối lượng công việc.

Cống Phú Xuân đạt 90%, cống Mương Chuối đạt 93%, cống Cây Khô đạt 86%, cống Phú Định đạt 88% và tuyến đê bao đạt 85%.

Ông Vũ Đình Tân, Giám đốc doanh nghiệp dự án Trung Nam BT1547 cho biết: "Hàng triệu người dân TP.HCM bờ hữu sông Sài Gòn, trực tiếp hoặc gián tiếp hưởng lợi từ dự án đang từng ngày chờ dự án về đích. Họ đã phải ngao ngán suốt hơn 3 năm qua.

Chúng tôi cũng rất xót ruột và đã kiến nghị UBND TP.HCM nhiều lần để dự án có đường hướng về đích cụ thể. Nếu được đảm bảo về tài chính và điều chỉnh tổng mức đầu tư, sẽ dồn toàn lực để cuối năm 2025 vận hành đồng bộ".

Vẫn chưa thể thanh toán

Mới đây, tại cuộc họp báo về tình hình kinh tế - xã hội TP.HCM, ông Đỗ Quang Hưng, Trưởng phòng Tổng hợp công tư - Sở Kế hoạch & Đầu tư TP.HCM cho biết, hiện dự án đang phát sinh vướng mắc do thay đổi liên tục về các quy định pháp lý liên quan việc áp dụng cơ chế của hợp đồng BT (xây dựng - chuyển giao).

"Dù dự án đã hoàn thành 90%, nhưng UBND TP.HCM vẫn chưa thể thanh toán cho nhà đầu tư. Lý do là chưa đủ điều kiện thanh toán theo quy định của pháp luật và quy định của hợp đồng đã ký kết. Cùng đó, các điều kiện giải ngân khoản vay, tái cấp vốn cho dự án cũng đã hết hạn", ông Hưng chia sẻ.

Cũng theo ông Hưng, Thủ tướng đã thành lập riêng một tổ công tác để chỉ đạo rà soát, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc của dự án. TP.HCM đã chủ động nghiên cứu và nhiều lần đề xuất Trung ương các phương án tháo gỡ. Tuy nhiên, hiện vẫn chưa thống nhất được do vướng các quy định về pháp luật.

"Khó khăn lớn nhất của dự án là việc không thể tiếp tục huy động nguồn vốn, dự kiến 1.800 tỷ đồng để thi công hoàn thành công trình", ông Hưng nói và giải thích thêm, vướng mắc này xuất phát từ việc Ngân hàng BIDV không đủ cơ sở ký hợp đồng tín dụng với nhà đầu tư để trình Ngân hàng Nhà nước thực hiện gia hạn thời gian giải ngân tái cấp vốn.

Thực tế, Ngân hàng Nhà nước đã tiến hành thu nợ, tái cấp vốn đối với Ngân hàng BIDV được khoảng 3.560 tỷ đồng. Vì vậy, trong trường hợp Ngân hàng Nhà nước gia hạn thời gian khoản vay giải ngân tái cấp vốn, BIDV cũng không thể tiếp tục giải ngân cho nhà đầu tư do chưa đủ điều kiện để UBND TP.HCM thanh toán.

Tháo gỡ cách nào?

Mới đây, Phó chủ tịch UBND TP.HCM Bùi Xuân Cường đã có buổi họp, tìm cách tháo gỡ vướng mắc của dự án này. Tại cuộc họp, lãnh đạo thành phố đã yêu cầu các đơn vị xử lý hàng loạt vướng mắc của dự án trong tháng 11.

Trao đổi với Báo Giao thông, TS Trần Quang Thắng, Viện trưởng Viện Kinh tế và Quản lý TP.HCM cho rằng, dự án đã đạt hơn 90% nhưng vì vướng thủ tục mà chưa thể hoàn thành, ảnh hưởng đến chất lượng sống của gần 6,5 triệu dân.

UBND TP.HCM đã báo cáo Thủ tướng, đề xuất các phương án tháo gỡ, giúp nhà đầu tư có nguồn vốn hoàn thành công trình và giảm bớt chi phí phát sinh lãi vay.

"Trung ương có thể hỗ trợ tháo gỡ bằng cách đẩy nhanh quá trình phê duyệt các thủ tục điều chỉnh dự án đảm bảo tính pháp lý và tiến độ thực hiện. Đồng thời, cung cấp hỗ trợ tài chính hoặc bảo lãnh vay vốn để giải quyết vấn đề thiếu vốn. Tăng cường phối hợp nhanh giữa các cơ quan liên quan nhằm tháo gỡ các vướng mắc về thẩm quyền và trình tự thực hiện", ông Thắng chia sẻ.

Mai Huyên