Dự án khinh hạm Constellation của Mỹ đứng trước nguy cơ 'chết yểu'

Phân tích báo cáo của Văn phòng Trách nhiệm Giải trình của Chính phủ Mỹ (GAO) về những thất bại của dự án khinh hạm lớp Constellation, nêu chi tiết về các thiết kế chưa hoàn thiện và việc chế tạo chiếc đầu tiên trong lớp này "bị đình trệ”, cho thấy những điểm tương đồng đáng lo ngại với lớp Tàu chiến ven biển (Littoral Combat Ship - LCS) xấu số.

Hải quân Mỹ đã đặt đóng 6 khinh hạm tên lửa dẫn đường lớp Constellation trên tổng số 20 chiếc của cả dự án. Ảnh: US Navy

Thật trớ trêu nếu dự án Constellation gặp phải những vấn đề tương tự như dự án LCS, lớp tàu chiến mà khinh hạm Constellation dự định sẽ thay thế.

Tương tự như LCS giai đoạn đầu, dự án Constellation cũng đang gặp phải vấn đề về thiết kế chưa hoàn thiện, khi việc chế tạo tàu đầu tiên trong lớp này gần đây được GAO mô tả là “bị đình trệ”.

Điểm mấu chốt trong số này là sự gia tăng rõ rệt về lượng choán nước dự kiến của các khinh hạm tên lửa dẫn đường lớp Constellation (FFG), được cho là dựa nhiều vào thiết kế của các khinh hạm lớp FREMM của Ý-Pháp đã hoạt động trong nhiều năm.

Dù đã lựa chọn một thiết kế hoàn thiện và áp dụng mô hình “đang hoạt động” cho phần lớn các hệ thống, thiết kế của lớp Constellation vẫn chưa được hoàn thiện, nhiều năm sau khi quá trình đóng tàu đầu tiên cùng tên đã bắt đầu.

Điểm tương đồng với một số rắc rối ban đầu từng xảy ra với dự án LCS cho thấy Hải quân Mỹ đã không lập kế hoạch hiệu quả cho việc thiết kế và chế tạo tàu chiến của mình.

Sau báo cáo của GAO, ông Shelby Oakley, giám đốc GAO chịu trách nhiệm đánh giá các dự án đóng tàu của Hải quân Mỹ, đã nói với tạp chí Naval Technology rằng có nguy cơ các khinh hạm Constellation đời đầu sẽ gặp phải những khó khăn tương tự như các biến thể LCS Freedom và Independence đời đầu, ngừng hoạt động chỉ sau vài năm, thực chất chỉ hoạt động như tàu thử nghiệm.

“Khi quá trình xây dựng bị chậm trễ và ngày giao hàng bị kéo dài, Hải quân ngày càng có nguy cơ nhận thấy rằng các khả năng, hệ thống và công nghệ được lên kế hoạch cho lớp Constellation không đáp ứng được nhu cầu nhiệm vụ luôn thay đổi của hạm đội”, Oakley cho biết. “Tương tự như vậy, những con tàu đầu tiên của một lớp tàu là những con tàu dễ gặp phải những nguy cơ nhất khi bước vào giai đoạn hoàn thiện trước khi đạt được thiết kế ổn định”.

Lớp tàu chiến ven biển (Littoral Combat Ship - LCS) của Mỹ hiện chỉ còn hoạt động như tàu thử nghiệm. Ảnh: Defence News

Trong khi đó, Tiến sĩ Mark Cancian, cố vấn cấp cao của Chương trình An ninh Quốc tế (CSIS), nói với Naval Technology rằng hoạt động sản xuất phát triển hiện tại là “cực kỳ rủi ro”, mở ra những vấn đề tiềm ẩn sau này.

Tiến sĩ Cancian cho biết: “Thiết kế [trực thăng của Tổng thống Mỹ] dựa trên một chiếc trực thăng hiện có của Lockheed Martin, nhưng Nhà Trắng đã thực hiện quá nhiều thay đổi khiến chương trình bị sụp đổ do chi phí tăng và lịch trình bị chậm lại”.

Liệu có nguy các tàu Constellation sẽ nghỉ hưu sớm không?

Hậu quả của sự chậm trễ trong việc hoàn thiện thiết kế tàu đã gây ra sự chậm trễ ngày càng tăng trong quá trình xây dựng chương trình, khi Hải quân Mỹ thừa nhận rằng ngày giao hàng dự kiến vào tháng 4 năm 2026 của tàu USS Constellation đầu tiên - đã được nêu trong hợp đồng - là không thể đạt được.

Tiến độ của các module trên tàu USS Constellation (FFG 62), chưa có module nào được hoàn thiện 100%. Ảnh: Naval Technology

USS Constellation (FFG 62) hiện có khả năng bị chậm trễ 36 tháng, nghĩa là thời gian giao hàng dự kiến là tháng 4 năm 2029. Việc đóng tàu bắt đầu vào tháng 8 năm 2022, nghĩa là khoảng thời gian từ khi bắt đầu sản xuất đến khi giao hàng là hơn bảy năm.

Mặc dù dựa trên mẫu tàu khu trục FREMM hiện có của châu Âu, nhưng đã có những thay đổi đáng kể được yêu cầu để phù hợp với các thông số kỹ thuật của Hải quân Mỹ, bao gồm thiết kế được kéo dài thêm hơn 7m, phần thượng tầng được thiết kế lại, tích hợp các tấm vỏ tàu khác nhau và phát triển hệ thống điều khiển máy móc mới, theo báo cáo của GAO.

Tàu khu trục FREMM của châu Âu là nguyên mẫu để Mỹ thiết kế lớp khu trục hạm Constellation. Ảnh: Naval Technology

“Thật không may, đúng là điều này có thể xảy ra. LCS không phải là ví dụ duy nhất. Các máy bay sản xuất ban đầu trong các chương trình F-22 [máy bay chiến đấu chiếm ưu thế trên không Raptor] và V-22 [máy bay cánh quạt nghiêng] đã bị loại biên sớm vì thiết kế cuối cùng quá khác biệt nên không đáng để sửa đổi các mặt hàng sản xuất ban đầu.

“Điều đó có thể dễ dàng xảy ra với dự án Constellation”, tiến sĩ Cancian cảnh báo.

Tuy nhiên, những cảnh báo của các chuyên gia và GAO vẫn không khiến Hải quân Mỹ thay đổi lộ trình. Họ vẫn tiếp tục ra lệnh tiếp tục chương trình Constellation.

Vào tháng 5, tập đoàn đóng tàu Marinette Marine đã được trao khoản điều chỉnh giá cố định hơn 1 tỷ USD để thực hiện các quyền chọn cho thiết kế chi tiết và xây dựng hai khu trục hạm tên lửa dẫn đường lớp Constellation tiếp theo (FFG 66 và FFG 67) dự kiến đi vào hoạt động trong Hải quân Mỹ.

Điều này đặt sáu khinh hạm tên lửa dẫn đường lớp Constellation vào hợp đồng với Hải quân Hoa Kỳ, với bốn chiếc hiện đang được lựa chọn thêm. Loại này ban đầu sẽ được giao dưới dạng một lô gồm 10 tàu, sau đó sẽ được mở rộng để giao một lớp khinh hạm gồm 20 tàu khi hoàn thành.

Thông số kỹ thuật lớp khu trục hạm Constellation

Độ giãn nước: 7.291 tấn

Dài: 151,18 mét

Rộng: 19,81 mét

Động lực thân tàu:

1 × Tua bin khí General Electric LM2500+G4

2 × động cơ đẩy điện: INDAR 2 x 3,4 MW

4 × máy phát điện diesel phục vụ tàu loại Rolls-Royce MTU 20V 4000 Động cơ M53B 3000 kW cho tổng công suất 12 MW

Hộp số: Timken Power Systems hoặc Philadelphia Gears

2 x trục chân vịt

Tốc độ tối đa: 26 hải lý/giờ (48 km/h)

Thuyền và tàu đổ bộ: 2 xuồng hơi thân cứng

Phạm vi hoạt động: 6.000 hải lý (11.000 km)

Thủy thủ đoàn: 200 người

Hệ thống tác chiến Aegis:

Radar giám sát không phận AN/SPY-6 (V) 3 (EASR)

Radar tìm kiếm bề mặt thế hệ mới AN/SPS-73(V)18

Sonar Thales Group CAPTAS-4

Sonar mảng kéo đa chức năng TB-37

Hệ thống tác chiến chống ngầm/tác chiến dưới nước AN/SQQ-89(V)16

Mạng lưới cảm biến có khả năng điều khiển hỏa lực tích hợp CEC

Hệ thống tác chiến điện tử AN/SLQ-32(V)6

4 hệ thống phóng mồi nhử Mark 53 Nulka

Vũ khí:

32 ống phóng tên lửa thẳng đứng VLS Mark 41 có thể phóng:

Tên lửa hành trình BGM-109 Tomahawk

Tên lửa phòng không RIM-162 ESSM Block 2 và/hoặc RIM-174 Standard ERAM

21 tên lửa phòng không RIM-66 Tiêu chuẩn SM-2 Block 3C hoặc RIM-116 Rolling Airframe Missile

16 × tên lửa chống hạm Naval Strike tầm bắn 200 km

1 pháo hải quân Mk 110 57 mm

Máy bay

1 trực thăng MH-60R Seahawk

1 máy bay không người lái MQ-8C Firescout

Quang Anh