Dự án Luật Thủ đô (sửa đổi): Cơ sở pháp lý và thực tiễn rõ ràng, thuyết phục

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long phát biểu giải trình cuối phiên thảo luận.

Sáng 27-11, phát biểu giải trình, làm rõ thêm một số nội dung đại biểu nêu tại phiên thảo luận của Quốc hội về dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi), Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long nêu, đã có hơn 100 ý kiến góp ý về dự án Luật này, kể cả tại các phiên thảo luận tổ và bằng văn bản. Các ý kiến của đại biểu Quốc hội đều thống nhất cao với sự cần thiết ban hành Luật Thủ đô sửa đổi.

“Luật này có cơ sở chính trị, pháp lý và thực tiễn rất rõ ràng và có tính thuyết phục. Chúng ta cần thống nhất xây dựng các cơ chế đặc thù cho Thủ đô cả nước, chứ không phải riêng cho thành phố Hà Nội. Và nếu chúng ta xây dựng được các cơ chế để Thủ đô phát triển, Thủ đô sẽ tiếp tục làm đầu tàu trong phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, văn hóa... cho cả nước”, Bộ trưởng Bộ Tư pháp nhấn mạnh.

Trước một số ý kiến đề nghị làm rõ thêm một số nội dung trong dự Luật, Bộ trưởng Bộ Tư pháp ghi nhận và sẽ nghiên cứu, tiếp thu, giải trình; cùng với thành phố Hà Nội, báo cáo Chính phủ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp tục hoàn chỉnh dự án Luật để trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến thông qua tại kỳ họp sau.

Dự kiến tăng khoảng 110 nhiệm vụ, quyền hạn cho HĐND thành phố

Phát biểu bổ sung về tổ chức bộ máy, Bộ trưởng Lê Thành Long nêu, Hà Nội đã sơ kết và đánh giá kỹ việc thực hiện Nghị quyết số 97/2019/QH14 thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị và thống nhất nhận thức tiếp tục thực hiện cơ chế này, luật hóa để phát huy hiệu quả, hiệu lực và đảm bảo vận hành tốt.

“Trên cơ sở thực tế, khi tăng cường phân cấp, phân quyền, HĐND cấp quận được giao thêm khá nhiều nhiệm vụ nên cần thiết phải có một cấp hội đồng ở đây”, Bộ trưởng nêu.

Về số lượng đại biểu HĐND và cấp phó của HĐND, theo số liệu chưa đầy đủ, Hà Nội có tốc độ gia tăng dân số cơ học hằng năm là 1,4%. Với số lượng 95 đại biểu HĐND thành phố hiện nay, chia bình quân thì 105.000 người dân mới có một đại biểu, thấp hơn bình quân của cả nước (là 26.500 người dân/đại biểu).

Ngoài ra, các nhiệm vụ giao bổ sung cho HĐND gồm 38 nhiệm vụ, quyền hạn và dự kiến sẽ tăng lên khoảng 110 nhiệm vụ, quyền hạn nếu như Quốc hội thông qua Luật Thủ đô (sửa đổi).

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long.

Ngăn chặn vi phạm trong lĩnh vực đất đai, xây dựng, phòng cháy, chữa cháy

Các biện pháp về bảo đảm trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn Thủ đô được quy định tại Điều 34 dự thảo Luật khiến một số đại biểu còn băn khoăn. Theo Bộ trưởng Bộ Tư pháp, đây là những nội dung tương đối đặc thù khi khác với quy định của pháp luật về xử lý vi phạm hành chính hiện hành. Tuy nhiên, dự thảo luật thiết kế theo hướng là biện pháp ngăn chặn, chứ không phải là biện pháp xử lý; trong đó lưu tâm đặc biệt đến quy định với các công trình, cơ sở sản xuất, kinh doanh thuộc lĩnh vực đất đai, xây dựng, phòng cháy, chữa cháy.

Bộ trưởng nêu, trong giai đoạn 2008-2018, chúng ta đã thực hiện Nghị định số 180/2007/NĐ-CP, trong đó cũng áp dụng một số biện pháp ngăn chặn vi phạm trật tự đô thị. Theo tổng kết của Hà Nội, những biện pháp này đã phát huy tác dụng, hiệu quả. Tuy nhiên, trước các ý kiến băn khoăn của đại biểu, Bộ trưởng cho biết, cơ quan soạn thảo sẽ tiếp tục hoàn thiện chặt chẽ hơn về các quy trình, điều kiện, thẩm quyền và người áp dụng, bảo đảm không ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của người dân, tổ chức có liên quan.

Điều 4. Áp dụng Luật Thủ đô

1. Trường hợp có quy định khác nhau giữa Luật Thủ đô và luật, nghị quyết khác của Quốc hội về cùng một vấn đề thì áp dụng quy định của Luật Thủ đô, trừ trường hợp quy định tại khoản 2 Điều này.

2. Trường hợp văn bản quy phạm pháp luật khác có quy định cơ chế, chính sách ưu đãi hoặc thuận lợi hơn quy định của Luật này thì đối tượng được ưu đãi được lựa chọn áp dụng mức ưu đãi có lợi nhất.

Liên quan đến áp dụng Luật Thủ đô, theo Bộ trưởng, những quy định dự kiến tại Điều 4 tương đối khả thi. Theo hướng thiết kế này, các cơ quan trong hệ thống chính trị sẽ thêm nhiệm vụ phải theo dõi sát quá trình áp dụng triển khai Luật Thủ đô và các luật hiện hành, các luật sắp ban hành.

“Việc này nhọc nhằn nhưng nếu làm tốt thì cũng là quá trình theo dõi việc thi hành Luật Thủ đô, giảm vướng mắc trên thực tế”, Bộ trưởng nhấn mạnh.