Dự báo rủi ro nợ xấu tiếp tục tăng mạnh

Nợ xấu có khả năng mất vốn kỷ lục

Theo Báo cáo của Vietnam Report, tỷ lệ nợ xấu tại các ngân hàng thương mại đã đạt đỉnh vào quý III/2023 và đã được kìm hãm một phần khi Thông tư 02/2023 của Ngân hàng Nhà nước được ban hành.

Sang năm 2024, nợ xấu bắt đầu hạ nhiệt khi các khoản nợ được cơ cấu, mặt bằng lãi suất ổn định ở mức thấp, và hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp phục hồi, tỷ lệ nợ xấu quanh mức 1,93 - 2,22%.

Nợ nhóm 3, 4 (nợ dưới tiêu chuẩn, nợ nghi ngờ) cũng có xu hướng dao động nhưng không vượt qua mức đỉnh của năm 2023.

Đáng lưu ý ở một số ngân hàng có tỷ lệ nợ xấu trên 4% và cá biệt khi ghi nhận ngân hàng có tỷ lệ nợ xấu trên 14% vào quý I, mặc dù con số này đã giảm từ 35,3% vào quý I/2024.

Nợ xấu nhóm 5 đạt kỷ lục trên 176.000 tỷ đồng.

Xét trên giá trị, tổng nợ xấu các ngân hàng thương mại đã vượt 300 nghìn tỷ đồng vào cuối quý I năm nay tăng 16,8% so với cùng kỳ 2024 và tăng 13,4% so với đầu năm.

Được biết, Thông tư 02/2023 quy định thời gian cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ được thực hiện đến hết ngày 30/6/2024, sau đó Ngân hàng nhà nước đã ban hành Thông tư 06 kéo dài thêm 6 tháng thời gian cơ cấu thời hạn trả nợ cho khách hàng (đến 31/12/2024)

Như vậy rủi ro tiềm ẩn vẫn tồn tại, sau thời điểm 1/1/2025, có thể dẫn đến việc một số khoản nợ tái cơ cấu không còn được hưởng chính sách và buộc phải phân loại lại vào nhóm nợ xấu.

Thực tế cho thấy, tỷ lệ nợ xấu trong quý đầu năm 2025 đã tăng nhẹ so với quý trước đó, nhưng cơ cấu các nhóm trong nợ xấu lại có sự chuyển biến rõ rệt, nợ nhóm 5 (nợ có khả năng mất vốn) đã đạt kỷ lục chiếm 1,25% tổng dư nợ cho vay khách hàng, trên 176.000 tỷ đồng, tăng 10,7% so với đầu năm và cao hơn con số tổng nợ xấu vào cuối năm 2022.

Theo báo cáo ngành ngân hàng mới nhất của Công ty Chứng khoán Rồng Việt, nợ xấu nội bảng từ các khoản cho vay khách hàng của 27 ngân hàng niêm yết tăng hơn 37.000 tỷ đồng trong quý I. Quy mô nợ xấu nội bảng cuối quý I tăng lên mức hơn 265.000 tỷ đồng, tương ứng với tỷ lệ nợ xấu là 2,16%.

Mặc dù tỷ lệ này tăng mạnh so với tỷ lệ 1,92% của quý IV/2024 song mức này vẫn thấp hơn so với mức đỉnh 2,26% đạt được vào quý III/2024.

Trước đó, Hiệp hội Ngân hàng cho biết, nợ xấu nội bảng toàn hệ thống tăng từ 778.000 tỷ đồng cuối năm 2024 (tương đương 4,98% tổng dư nợ tín dụng nền kinh tế) lên 833.000 tỷ đồng cuối tháng 2/2025, tương ứng 5,29% (tương đương 5,29% tổng dư nợ tín dụng nền kinh tế).

Mặc dù tỷ lệ nợ xấu đang tăng trở lại song chi phí trích lập dự phòng của nhiều ngân hàng lại giảm đáng kể. Theo Công ty Chứng khoán Rồng Việt, chi phí trích lập dự phòng rủi ro tín dụng cụ thể của toàn ngành ngân hàng trong quý I/2025 đạt gần 29.000 tỷ đồng, chiếm 45% nợ xấu hình thành ròng. Do đó, tỷ lệ bao phủ nợ xấu cuối quý I của ngành ngân hàng giảm từ 110% của quý trước xuống còn 92%.

Xu hướng nào?

Theo chuyên gia Công ty Chứng khoán Rồng Việt, nợ xấu sẽ tiếp tục tăng trong quý tới khi xét đến diễn biến tăng ròng mạnh của nợ nhóm 2, ước tính tương đương với quy mô nợ xấu đã hình thành ròng trong quý I và nợ xấu tiềm ẩn còn lớn. Kết thúc quý đầu năm nay, nợ nhóm 2 tăng nhẹ 7.000 tỷ đồng, chấm dứt xu hướng giảm trong 3 quý trước đó.

Các chuyên gia Công ty Chứng khoán Rồng Việt giả định, nếu phần lớn nợ xấu phát sinh trong quý I bắt nguồn từ việc chuyển nhóm từ nợ nhóm 2, quy mô nợ nhóm 2 phát sinh thêm trong kỳ ước tính cũng có thể ở mức cao hơn 70.000 tỷ đồng, tương đương 0,6% quy mô nợ nhóm 1 cuối năm trước.

“Với diễn biến này, rủi ro nợ xấu tiếp tục tăng mạnh trong quý tiếp theo là khá cao, nếu như các khoản nợ nhóm 2 này không được xử lý kịp thời. Nợ xấu tiềm ẩn cao khoảng 193.000 tỷ đồng (gồm nợ VAMC, nợ tiềm ẩn rủi ro, nợ cơ cấu lại theo Thông tư 02) cùng dư nợ của các khách hàng có khả năng bị ảnh hưởng bởi chính sách thuế quan đối ứng cũng sẽ khiến cho xu hướng tăng của nợ xấu chưa thể sớm dừng lại”, các chuyên gia nhận định.

Song, quy mô tăng của nợ xấu sẽ có sự phân hóa ở các nhóm ngân hàng. Trong đó, nhóm các ngân hàng thương mại cổ phần sẽ tiếp tục phải đối mặt với nợ xấu từ mảng bán lẻ liên quan tới các khoản vay mua bất động sản dự án của các nhà phát triển gặp khó khăn trong quý II năm nay trước khi các vấn đề pháp lý được giải quyết trong nửa cuối năm nay.

Cùng với đó, cơ cấu các nhóm nợ xấu của nhóm ngân hàng thương mại cổ phần quy mô lớn và trung bình đang cho thấy tỷ trọng nợ nhóm 2, 3 và 4 còn khá lớn (vốn chưa được trích lập dự phòng 100% sau khi chiết khấu giá trị tài sản đảm bảo) so với nợ nhóm 5.

Chi phí dự phòng ở nhóm ngân hàng thương mại cổ phần sẽ tiếp tục tăng so với quý I để tiếp tục trích lập cho nợ xấu nội bảng hiện hữu và kiểm soát tỷ lệ nợ xấu sau khi chịu ảnh hưởng của nợ xấu tiềm ẩn phát sinh từ nợ nhóm 2 trong quý tới.

Ngọc Mai