Dự kiến đề xuất phụ nữ khi sinh con thứ 2 được nghỉ thai sản 7 tháng

Mới đây, đại diện Cục Dân số (Bộ Y tế) cho biết đã tham mưu Bộ Y tế trình Chính phủ hồ sơ đề nghị xây dựng Luật Dân số.

3 nội dung đáng chú ý nhằm duy trì mức sinh thay thế

Theo đó, dự thảo Luật Dân số đề xuất 3 nhóm chính sách: Duy trì mức sinh thay thế; Giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh và đưa tỉ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên; Nâng cao chất lượng dân số.

Dự thảo Luật Dân số dự kiến quy định lao động nữ khi sinh con thứ hai được nghỉ thai sản 7 tháng. Ảnh minh họa: TT

Đối với chính sách duy trì mức sinh thay thế, dự thảo Luật dự kiến quy định 3 nội dung đáng chú ý.

Thứ nhất, cặp vợ chồng, cá nhân có quyền quyết định bình đẳng, tự nguyện trong việc sinh con, thời gian sinh con, số con và khoảng cách giữa các lần sinh phù hợp với lứa tuổi, tình trạng sức khỏe, điều kiện học tập, lao động, công tác, thu nhập và nuôi dạy con của cá nhân, cặp vợ chồng.

Thứ hai, cho phép lao động nữ khi sinh con thứ 2 được kéo dài thời gian nghỉ thai sản từ 6 tháng lên 7 tháng.

Cuối cùng là tạo điều kiện cho phụ nữ sinh đủ 2 con ở các khu công nghiệp, khu chế xuất và các tỉnh, thành phố có mức sinh thấp được hỗ trợ thuê, mua nhà ở xã hội.

Cũng theo đại diện Cục Dân số, Bộ Chính trị đã giao Đảng ủy Quốc hội, Đảng ủy Chính phủ phối hợp, chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ xây dựng và trình Quốc hội thông qua Luật Dân số trong năm 2025.

Dự báo Việt Nam kết thúc thời kỳ dân số vàng vào năm 2039

Thông tin từ Cục Dân số cho biết hiện nay, hơn một nửa số quốc gia trên toàn cầu có mức sinh dưới mức thay thế (2,1 con/phụ nữ). Gần 1/5 số quốc gia trên thế giới đang trải qua tình trạng mức sinh “rất thấp” (ít hơn 1,4 con/phụ nữ).

Mức sinh thấp kéo dài tác động trực tiếp, sâu sắc tới quy mô, cơ cấu dân số và để lại nhiều hệ lụy như thiếu hụt lực lượng lao động, suy giảm quy mô dân số, đẩy nhanh tốc độ già hóa dân số, gia tăng các dòng di cư. Hiện, đa số các nước giàu đang phải sử dụng lao động nhập cư để bù đắp thiếu hụt lao động, đảm bảo đủ nguồn nhân lực để phát triển kinh tế.

Nhật Bản, Hàn Quốc là những ví dụ điển hình của bệnh “thu nhập cao, mất khả năng tái tạo đầy đủ con người". 2 quốc gia này đã tập trung phát triển kinh tế và thành công trở thành nước có thu nhập cao song không tái tạo được đầy đủ con người cho nước mình.

Kinh nghiệm quốc tế cũng cho thấy, nhiều nước trên thế giới đã thành công trong giảm sinh nhưng chưa có nước nào thành công trong việc đưa mức sinh rất thấp về mức thay thế dù đã có nhiều chính sách khuyến sinh với nguồn lực đầu tư lớn.

"Tại Hàn Quốc và Nhật Bản, dù đã được cảnh báo từ sớm khi mức sinh thấp kéo dài nhưng do không có phản ứng và chính sách kịp thời, mức sinh tiếp tục suy giảm", đại diện Cục Dân số nói.

Năm 2024, tổng tỉ suất sinh của Việt Nam là 1,91 con/phụ nữ. Ảnh minh họa: TT

Việt Nam chính thức đạt mức sinh thay thế từ năm 2006 khi tổng tỉ suất sinh (TFR) đạt 2,09 con/phụ nữ.

Tuy nhiên, trong 2 năm gần đây (2023-2024), mức sinh bắt đầu có dấu hiệu giảm nhanh hơn, từ 2,11 con/phụ nữ (2021), xuống 1,96 con/phụ nữ (2023) và xuống 1,91 con (2024) và được dự báo tiếp tục giảm trong các năm tiếp theo.

Theo dự báo, kịch bản mức sinh tiếp tục giảm, Việt Nam sẽ kết thúc thời kỳ dân số vàng vào năm 2039.

Năm 2042, quy mô dân số trong độ tuổi lao động đạt đỉnh và sau năm 2054, dân số sẽ bắt đầu tăng trưởng âm. Tại thời điểm này, hệ lụy của mức sinh thấp kéo dài sẽ dẫn đến thiếu hụt lực lượng lao động, suy giảm quy mô dân số.

"Với bài học kinh nghiệm rút ra từ hầu hết các nước có mức sinh thấp hiện nay, khi đã đạt mức sinh thay thế, cần và ngay lập tức linh hoạt về chính sách, biện pháp can thiệp đối với mức sinh nhằm ngăn chặn việc mức sinh giảm xuống thấp hoặc quá thấp", đại diện Cục Dân số cho biết.

Bên cạnh đó, mong muốn có 2 con vẫn đang phổ biến trong xã hội là thời cơ quan trọng, cần tận dụng để duy trì mức sinh thay thế. Việt Nam cần có những đột phá trong chính sách kinh tế, xã hội, dân số và gia đình để có thể ngăn chặn mức sinh giảm sâu, kéo dài; giữ được mức sinh thay thế, ngăn chặn suy thoái lao động, suy thoái dân số, suy giảm tăng trưởng kinh tế.

THANH THANH