Du lịch xanh - hướng đi chiến lược của Thủ đô

Với lợi thế về tài nguyên thiên nhiên, văn hóa và hạ tầng, cùng với chiến lược phát triển mới, du lịch xanh đang mở ra hướng đi đầy triển vọng cho Thủ đô.

Du khách trải nghiệm khám phá rừng quốc gia Ba Vì.

Mũi nhọn của du lịch Thủ đô

Theo Tổ chức Du lịch Thế giới (UNWTO), du lịch xanh không chỉ đơn giản là du lịch gắn với thiên nhiên, mà còn là cách tiếp cận toàn diện nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực tới môi trường, phát huy vai trò cộng đồng và hướng tới sự phát triển bền vững. Đây là hướng đi mà nhiều thành phố trên thế giới đã và đang lựa chọn để tăng sức cạnh tranh, thu hút du khách quốc tế.

Hà Nội - một đô thị hơn 10 triệu dân - đang đối diện với nhiều thách thức về quá tải giao thông, ô nhiễm không khí, rác thải sinh hoạt. Chính vì vậy, phát triển du lịch theo hướng xanh - sạch - đẹp không chỉ là yêu cầu mang tính chiến lược mà còn góp phần giải quyết những vấn đề đô thị cấp bách.

Theo Phó Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam Hà Văn Siêu, du lịch xanh đang là xu hướng và mục tiêu mà ngành Du lịch hướng tới. Với vị thế là Thủ đô của cả nước, Hà Nội nên đặt du lịch xanh là chiến lược mũi nhọn của du lịch Thủ đô.

Theo các chuyên gia, Hà Nội có nhiều lợi thế để đi đầu trong phát triển du lịch xanh. Thủ đô có tài nguyên tự nhiên phong phú, khí hậu 4 mùa rõ rệt, nguồn nước mặt và nước ngầm dồi dào quanh năm. Đồng thời, có nhiều loại địa hình đa dạng bao gồm cả các đồng bằng trù phú lẫn đồi núi có thể phục vụ phát triển du lịch, đặc biệt du lịch nông thôn, du lịch trang trại.

Nhận diện tiềm năng du lịch xanh tại Hà Nội, Chủ tịch Liên Chi hội Du lịch Xanh Việt Nam Phùng Quang Thắng cho rằng, nhiều điểm du lịch vùng ngoại thành Hà Nội đang có sự chuyển biến mạnh về xây dựng không gian xanh, sử dụng các vật liệu thân thiện với môi trường trong hoạt động du lịch. Điều này không những cải thiện điều kiện kinh tế địa phương mà còn khiến diện mạo nhiều nơi ghi điểm với du khách nhờ cảnh quan môi trường sạch, đẹp, thân thiện.

Đồng bộ các tiêu chí xanh

Hà Nội đã và đang xây dựng nhiều sản phẩm du lịch mới hướng đến giảm thiểu tác động đến môi trường sinh thái, phát huy lợi thế bản sắc văn hóa địa phương. Chẳng hạn như sản phẩm du lịch bằng tàu hỏa “Hà Nội 5 cửa ô” kết nối các điểm đến di sản của Hà Nội - Bắc Ninh; trải nghiệm du lịch bằng metro; du lịch bằng xe điện, tăng các tuyến xe buýt xanh đến các điểm du lịch...

Theo Sở Du lịch Hà Nội, nhiều năm qua thành phố đã triển khai hàng loạt sáng kiến: Khuyến khích cơ sở lưu trú, nhà hàng hạn chế đồ nhựa dùng một lần; xây dựng mô hình du lịch sinh thái, trải nghiệm cộng đồng; lắp đặt biển báo, thùng rác phân loại tại các điểm di tích; đồng thời tổ chức chương trình cộng đồng như “Chủ nhật xanh” để nâng cao nhận thức bảo vệ môi trường. Các chương trình khuyến khích khách sạn, homestay đạt chứng nhận “du lịch xanh” theo tiêu chuẩn quốc tế đã nâng cao chất lượng dịch vụ, giảm tiêu hao năng lượng và khẳng định cam kết giảm dấu chân carbon. Nhiều lễ hội, sự kiện văn hóa được tổ chức theo hướng “không rác thải” lan tỏa thông điệp mạnh mẽ về du lịch trách nhiệm.

Những nỗ lực phát triển du lịch xanh trên địa bàn Thủ đô đang mang lại kết quả và lợi ích cho ngành Du lịch. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, phát triển du lịch xanh tại Hà Nội vẫn còn gặp khó khăn do thiếu tính đồng bộ; thiếu nhân lực và chưa có tiêu chí rõ ràng.

Chủ tịch Liên Chi hội Du lịch Xanh Việt Nam Phùng Quang Thắng cho biết, Hiệp hội Du lịch Việt Nam vừa xây dựng bộ tiêu chí du lịch xanh trên 4 lĩnh vực chính: Điểm đến du lịch, cơ sở lưu trú du lịch, doanh nghiệp lữ hành và cơ sở ăn uống phục vụ khách du lịch. Bộ tiêu chí Du lịch xanh được xây dựng dựa trên các trụ cột chính: Môi trường, văn hóa, cộng đồng và giáo dục. Để du lịch xanh thật sự trở thành lợi thế của Thủ đô, Hà Nội cần xây dựng những khu du lịch thực hiện đồng bộ theo bộ tiêu chí xanh mới được ban hành.

Ngày 5-9 vừa qua, Hà Nội được Tổ chức Xúc tiến Du lịch các thành phố Toàn cầu (TPO) trao giải “Du lịch bền vững” 2025, ghi nhận những sáng kiến thiết thực và khẳng định vị thế Thủ đô trên bản đồ du lịch xanh quốc tế. Đây không chỉ là phần thưởng cho nỗ lực bền bỉ của ngành Du lịch Thủ đô, mà còn là minh chứng cho tầm nhìn phát triển hài hòa giữa bảo tồn môi trường, phát huy giá trị văn hóa và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Tại lễ trao giải, Giám đốc Sở Du lịch Hà Nội Đặng Hương Giang nhấn mạnh, giải thưởng này phản ánh tầm nhìn của Hà Nội khi lồng ghép phát triển du lịch vào chiến lược đô thị dài hạn, coi du lịch là một phần của chiến lược tăng trưởng xanh.

“Hà Nội bước đầu áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn trong du lịch. Tới đây, Hà Nội sẽ đẩy mạnh phát triển các sản phẩm du lịch văn hóa, du lịch cộng đồng, xây dựng hạ tầng du lịch xanh với định hướng phát triển du lịch không phải đánh đổi tài nguyên, mà cần dựa trên sự hài hòa và trách nhiệm” - bà Đặng Hương Giang khẳng định.

Hoàng Lân