Dữ liệu chính xác tạo nền tảng vững chắc phòng chống ung thư

Cơ sở 2 của Bệnh viện Ung bướu Thành phố Hồ Chí Minh.

“Nâng cao năng lực ghi nhận ung thư” là chủ đề của hội thảo chuyên môn do Bệnh viện Ung bướu Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức ngày 14/11 hướng đến xây dựng và củng cố mạng lưới ghi nhận ung thư, đáp ứng nhu cầu quản lý, giám sát cũng như hoạch định chính sách phòng chống ung thư trong giai đoạn mới.

Theo dữ liệu từ Bệnh viện Ung bướu Thành phố, số ca mắc ung thư tại Thành phố Hồ Chí Minh đang chiếm từ 10-12% so với cả nước. Do đó, củng cố hệ thống ghi nhận đóng vai trò then chốt, góp phần nâng cao năng lực giám sát bệnh.

Bác sĩ Võ Đức Hiếu, Phó Giám đốc Bệnh viện Ung bướu Thành phố Hồ Chí Minh phát biểu. (Ảnh: BVCC).

Bác sĩ Võ Đức Hiếu, Phó Giám đốc Bệnh viện Ung bướu Thành phố, khẳng định: “Xây dựng, vận hành một hệ thống ghi nhận ung thư chính xác tại thành phố là rất quan trọng nhằm hỗ trợ công tác nghiên cứu và triển khai các chương trình phòng, chống ung thư không chỉ trên địa bàn mà còn trong cả nước”.

Theo ông, khi có số liệu chính xác, đầy đủ và chuẩn hóa đáp ứng cho nghiên cứu và là cơ sở để tham mưu, triển khai chính sách phòng chống ung thư hiệu quả hơn.

Ung thư hiện là nguyên nhân tử vong đứng thứ hai tại Việt Nam. Theo dữ liệu của dự án Glocoban 2022 thuộc Cơ quan Nghiên cứu Ung thư quốc tế còn cho thấy, mỗi năm Việt Nam ghi nhận hơn 182 nghìn ca mắc mới ung thư và 122 nghìn ca tử vong.

Đáng chú ý, tỷ suất mắc ung thư là 162 ca/100 nghìn dân và tỷ lệ tử vong trên số ca mắc mới lên đến 67%, cao hơn mức trung bình toàn cầu (56%) cũng như so với nhiều quốc gia trong khu vực Đông Nam Á.

Người dân đến khám bệnh tại Bệnh viện Ung bướu Thành phố Hồ Chí Minh cơ sở 2.

Theo các chuyên gia y tế, những con số này đã chỉ ra hai vấn đề đáng quan tâm đó là việc phát hiện ung thư muộn và hệ thống ghi nhận chưa đầy đủ khiến việc phân bổ nguồn lực tầm soát, dự phòng chưa thực sự hiệu quả.

Hiện nay quy định về ghi nhận ung thư quần thể (PBCR) được xem là tiêu chuẩn nền tảng để đánh giá chính xác tỷ lệ mắc, tử vong cũng như xu hướng bệnh tật, qua đó giúp hình thành chính sách và chương trình kiểm soát ung thư phù hợp với mô hình dịch tễ từng địa phương.

Mặc dù Thành phố Hồ Chí Minh là một trong những địa phương tiên phong trong cả nước phát triển PBCR được quốc tế công nhận từ năm 1997 nhưng công tác ghi nhận ung thư hiện vẫn đối diện với nhiều khó khăn.

Bác sĩ Hiếu chỉ rõ: “Cho đến nay việc bảo đảm dữ liệu đầu vào từ các bệnh viện được chính xác, đầy đủ và chuẩn hóa vẫn là thách thức lớn. Nhiều bệnh viện chưa có chuyên môn và kinh nghiệm trong ghi nhận số liệu về ung thư”.

Thêm vào đó, Thành phố Hồ Chí Minh có đặc điểm dân số lớn, di biến động cao và một số hạn chế về liên thông dữ liệu như quy định về bảo mật dữ liệu cá nhân,.. cũng là những yếu tố dẫn đến nguy cơ bỏ sót thông tin hoặc trùng lặp khi ghi nhận thông tin về ung thư.

Bác sĩ Bùi Đức Tùng, Phó Trưởng Phòng Chỉ đạo tuyến, Bệnh viện Ung bướu Thành phố Hồ Chí Minh.

Dù vậy, theo bác sĩ Bùi Đức Tùng, Phó Trưởng phòng Chỉ đạo tuyến, Bệnh viện Ung bướu Thành phố, những thách thức trên hoàn toàn có thể khắc phục được khi các cơ sở y tế thực hiện đúng quy trình ghi nhận hiện đại bao gồm xác định ca bệnh từ bệnh viện, phòng xét nghiệm hay báo cáo tử vong; thu thập dữ liệu; mã hóa nhập liệu theo chuẩn ICD-O; kiểm tra chất lượng dữ liệu; thứ năm là phân tích và báo cáo và cuối cùng là khâu lưu trữ, bảo mật.

“Thành phố hiện là địa phương có nền tảng số hóa bệnh viện thuộc diện tốt nhất cả nước với hơn 90% bệnh viện có hệ thống phần mềm quản lý, nhiều nơi còn sử dụng tiêu chuẩn kỹ thuật mã hóa cao, là điều kiện để phát triển ghi nhận ung thư tự động, giảm sai sót và tăng độ bao phủ”, bác sĩ Phú phân tích.

Thực tế này cho thấy bệnh ung thư đang mang đặc điểm kép, bởi nguyên nhân nhiễm trùng (ung thư gan, dạ dày, cổ tử cung) và do lối sống đô thị (ung thư vú, đại trực tràng, tuyến giáp). Điều đáng nói là phần lớn bệnh ung thư đều có thể phát hiện điều trị hiệu quả nếu được tầm soát sớm.

Chính vì vậy, việc ghi nhận chuẩn hóa thông tin để theo dõi chuyển dịch dịch tễ học và điều chỉnh chính sách tầm soát phù hợp lại được đặt ra cấp thiết.

Đại biểu chụp ảnh lưu niệm tại Hội thảo.

Các tổ chức y tế quốc tế đã chỉ rõ, hệ thống ghi nhận ung thư khi thực hiện chính xác sẽ giúp cung cấp bằng chứng vững chắc cho các chương trình tầm soát, tiêm chủng HBV/HPV; theo dõi xu hướng ung thư liên quan lối sống đô thị; hỗ trợ phân bổ nguồn lực điều trị, chăm sóc giảm nhẹ; đánh giá hiệu quả chính sách dựa trên số liệu thực chứng và hội nhập mạng lưới ghi nhận ung thư quốc tế.

Trong bối cảnh số ca ung thư tại Việt Nam dự báo sẽ tăng 45% vào năm 2045, một hệ thống ghi nhận ung thư chính xác, toàn diện và chuẩn hóa là nền tảng để ngành y tế hành động sớm từ gốc và dựa trên bằng chứng số liệu thực tế. Nhiều chuyên gia y tế cho rằng, đây là một trong những giải pháp khoa học để giúp kéo giảm tỷ lệ mắc và tử vong do ung thư gây ra, đồng thời góp phần nâng cao hiệu quả chiến lược kiểm soát ung thư quốc gia.

Nhật Thành