Dự thảo dạy thêm của Thành phố Hồ Chí Minh siết chặt kỷ cương so với Thông tư của Bộ Giáo dục và Đào tạo
Dự thảo Quy định về dạy thêm, học thêm trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh do UBND Thành phố Hồ Chí Minh ban hành cho thấy địa phương đang đặt ra một khung pháp lý mạnh mẽ hơn để chấn chỉnh hoạt động dạy thêm.
Thông tư 29/2024/TT-BGDĐT /2024/TT-BGDĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo ký ban hành ngày 30/12/2024, có hiệu lực thi hành ngày 14/02/2025 đã thay đổi bức tranh dạy thêm học thêm tràn lan, khó kiểm soát dần đi vào nề nếThành phố Nhiều địa phương đã nhanh chóng cụ thể hóa Thông tư 29/2024/TT-BGDĐT nhằm tăng cường trách nhiệm, vai trò của các bên liên quan trong việc phối kết hợp quản lý.
Những điểm khác biệt của Dự thảo Quy định về dạy thêm, học thêm trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh do UBND Thành phố Hồ Chí Minh ban hành so với Thông tư 29/2024/TT-BGDĐT thể hiện quyết tâm đưa môi trường học thêm, dạy thêm theo đúng quy định của pháp luật.
Từ xử phạt hành chính đến truy cứu hình sự
Điều 16 Thông tư 29/2024/TT-BGDĐT đã đặt ra khung pháp lý chung về xử lý vi phạm, nêu rõ tổ chức, cá nhân vi phạm sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật:
1. Nhà trường, cơ sở dạy thêm, tổ chức, cá nhân vi phạm quy định về dạy thêm, học thêm, tùy theo tính chất và mức độ vi phạm sẽ bị xử lí theo quy định của pháp luật.
2. Người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị có cán bộ, công chức, viên chức vi phạm quy định về dạy thêm, học thêm, tùy vào tính chất, mức độ hành vi vi phạm thì bị xử lí theo quy định của pháp luật".
Tuy nhiên, Dự thảo của Thành phố Hồ Chí Minh đã cụ thể hóa mức độ răn đe này một cách rõ ràng và thuyết phục hơn. Theo Khoản 2, Điều 9 của Dự thảo: "Nhà trường, cơ sở dạy thêm, cán bộ, công chức, viên chức vi phạm quy định về dạy thêm, học thêm bị xử lý kỷ luật theo các quy định hiện hành về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giáo dục hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật".
Dự thảo chính thức đưa ra cảnh báo về khả năng "truy cứu trách nhiệm hình sự" là một động thái mạnh mẽ, nhằm gửi thông điệp dứt khoát rằng các hành vi vi phạm nghiêm trọng như lạm dụng, trục lợi, ép buộc học sinh, sẽ không chỉ dừng lại ở kỷ luật hành chính, mà có thể bị xử lý ở mức độ cao nhất của pháp luật.
Đồng thời, về quy trình kiểm tra, Khoản 2, Điều 8 Dự thảo cũng bổ sung cơ chế kiểm soát chặt chẽ hơn: "Hoạt động thanh tra, kiểm tra được tiến hành thường xuyên theo kế hoạch hoặc đột xuất trên cơ sở phân cấp địa bàn quản lý và đảm bảo sự phối hợp thống nhất giữa các cơ quan chức năng". Cơ chế thanh tra đột xuất này là công cụ sắc bén giúp chính quyền địa phương kịp thời phát hiện và ngăn chặn các biến tướng, sai phạm của hoạt động dạy thêm.
Phân cấp trách nhiệm "kép" và nâng cao vai trò của chính quyền cơ sở
Ngoài cơ chế thanh tra đột xuất và có thể truy cứu hình sự, Dự thảo của Thành phố Hồ Chí Minh còn có sự khác biệt ở cơ chế quản lý và phân định trách nhiệm.
Nếu Thông tư 29/2024/TT-BGDĐT tập trung vào các quy tắc áp dụng chung, thì Dự thảo lại xây dựng một hệ thống trách nhiệm kép nhằm siết chặt quản lý ngay tại địa bàn:
1. Tăng cường trách nhiệm hiệu trưởng nhà trường. Hiệu trưởng không chỉ là người quản lý chuyên môn mà còn là người chịu trách nhiệm cao nhất về hoạt động dạy thêm trong và ngoài nhà trường của giáo viên do mình quản lý.
2. Giao quyền cho UBND cấp xã/phường. Dự thảo phân cấp rõ ràng, giao Chủ tịch UBND cấp xã/phường chịu trách nhiệm quản lý, kiểm tra, và xử lý vi phạm đối với các cơ sở dạy thêm, học thêm trên địa bàn.
Trong Thông tư 29/2024/TT-BGDĐT, UBND cấp xã/phường chỉ phối hợp với các cơ quan liên quan quản lý việc thực hiện dạy thêm, học thêm trên địa bàn; hoặc thực hiện theo sự chỉ đạo của cơ quan cấp trên (UBND cấp huyện).
Điều này biến cấp chính quyền cơ sở thành "hàng rào" quản lý đầu tiên, đảm bảo mọi hoạt động dạy thêm ngoài nhà trường đều nằm trong tầm kiểm soát của địa phương. Cơ chế phân cấp này tạo ra một mạng lưới quản lý sát sao, giúp nhanh chóng xử lý các sai phạm, thay vì chỉ trông chờ vào thanh tra chuyên ngành.
Đề cao tính minh bạch qua yêu cầu công khai danh sách người học
Để giải quyết triệt để tình trạng ép buộc học thêm, Dự thảo đã bổ sung yêu cầu về tính minh bạch cao hơn so với Thông tư 29/2024/TT-BGDĐT.
Khoản 5 Điều 6, quy định trách nhiệm của cơ sở dạy thêm: "Cập nhật đầy đủ các thông tin lên hệ thống phần mềm quản lý dạy thêm, học thêm của Sở Giáo dục và Đào tạo".
Ngoài việc công khai mức thu tiền, nội dung, thời khóa biểu theo quy định chung, các cơ sở dạy thêm trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh còn được yêu cầu công khai danh sách người học thêm.
Quy định này mang tính thuyết phục cao nhằm đối phó với tiêu cực trong dạy thêm. Nếu giáo viên ép học sinh chính khóa đi học thêm, danh sách này sẽ là bằng chứng rõ ràng nhất để cơ quan quản lý và phụ huynh giám sát. Yêu cầu công khai này biến minh bạch thành một công cụ kiểm soát hiệu quả, giúp phụ huynh và cộng đồng tham gia vào công tác giám sát, đảm bảo học sinh thực sự tự nguyện tham gia học thêm.
Tóm lại, Dự thảo Quy định về dạy thêm, học thêm của Thành phố Hồ Chí Minh là một văn bản cụ thể hóa Thông tư 29/2024/TT-BGDĐT, nhưng được xây dựng với những công cụ quản lý và chế tài mạnh mẽ hơn, thể hiện sự quyết tâm của thành phố trong việc thiết lập một môi trường dạy thêm lành mạnh, có kỷ cương và minh bạch. Từ đó nâng cao chất lượng dạy và học chính khóa, đồng thời tạo điều kiện thời gian cho học sinh tự bồi dưỡng những kiến thức, kỹ năng cần thiết, đó chính là mục tiêu của Chương trình giáo dục phổ thông 2018.
