Dự thảo Luật Đấu thầu (sửa đổi): Vẫn còn quy định tiềm ẩn rủi ro cho ngành y tế

Các hoạt động liên quan đến vốn vay của bệnh viện có phải đấu thầu không?

Góp ý về phạm vi điều chỉnh, đại biểu Trần Khánh Thu cho biết, theo quy định của dự thảo Luật, việc đấu thầu sẽ áp dụng đối với các hoạt động mua sắm có sử dụng vốn ngân sách Nhà nước, vốn từ nguồn thu hợp pháp của các đơn vị.

ĐBQH tỉnh Thái Bình Trần Khánh Thu phát biểu ý kiến

Trong khi đó, Luật Khám bệnh, chữa bệnh năm 2023 không có quy định về nguồn thu mà chỉ có quy định về nguồn tài chính của bệnh viện (Điều 106) gồm: Ngân sách nhà nước; Quỹ bảo hiểm y tế; (3) Kinh phí chi trả của người bệnh; Viện trợ, tài trợ, hỗ trợ của tổ chức, cá nhân trong nước và nước ngoài theo quy định của pháp luật; Nguồn tài chính hợp pháp khác theo quy định của pháp luật.

Do đó, đại biểu đề nghị ban soạn thảo làm rõ hai vấn đề: Nếu các bệnh viện vay vốn thì các hoạt động liên quan đến vốn vay có phải đấu thầu hay không? Và nếu bệnh viện sử dụng vốn của mình để thuê thêm trụ sở, thiết bị y tế phục vụ khám bệnh, chữa bệnh thì có phải đấu thầu hay không?

Theo đại biểu, trong trường hợp này, nếu đấu thầu thì sẽ không phù hợp với đặc thù của ngành y tế. Chẳng hạn, nếu đấu thầu để lựa chọn nơi làm địa điểm mới thì sẽ không phù hợp với mục tiêu. Ví dụ Bệnh viện Đại học y Hà Nội mở thêm phòng khám tại phố Trương Công Giai thì thứ nhất bệnh viện đã đánh giá để lựa chọn khu vực này do có tiềm năng về nhu cầu chăm sóc sức khỏe của người dân; thứ hai nếu đấu thầu thì cũng không có nhà thầu tham gia do đây là thỏa thuận giữa bên có tài sản cho thuê và bên cần thuê tài sản.

Tương tự như vậy đối với thiết bị y tế, kể cả nguồn vốn của đơn vị hay nguồn vốn mà đơn vị vay.

Phải quy định rõ hơn về trường hợp cấp bách trong y tế

Điều 23 quy định về chỉ định thầu, ở điểm c khoản 1 có nêu các trường hợp được áp dụng chỉ định thầu có nêu: “Gói thầu mua sắm thuốc, hóa chất, thiết bị y tế, vật tư y tế để cấp cứu người bệnh theo quy định của Luật khám bệnh, chữa bệnh trong trường hợp cơ sở khám bệnh, chữa bệnh không có đủthuốc, hóa chất, thiết bị y tế, vật tư y tế”.

Theo đại biểu, quy định này được hiểu là khi cơ sở khám bệnh, chữa bệnh không đủ thuốc, hóa chất, thiết bị y tế, vật tư y tế được chỉ định thầu để mua thuốc, hóa chất, thiết bị vật tư để cấp cứu người bệnh.

Tuy nhiên, Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi) không thấy có quy định nào về vấn đề này.

Trên cơ sở đó, đại biểu nghị cần phải quy định rõ hơn về trường hợp cấp bách trong y tế, cơ quan nào xác định trường hợp cấp bách. ó nhưng trường hợp không là cấp bách của bệnh viện này nhưng lại là cấp bách của bệnh viện khác; tôi ví dụ 1 ống vitamin B1 hay 1 cái sonde tiểu cũng là để cấp cứu người bệnh.

Bên cạnh đó,đối với những gói thầu thực hiện cấp bách hoặc cần phải thực hiện ngay, nếu đã được phép áp dụng chỉ định trước rồi hoàn thiện thủ tục trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày bắt đầu thực hiện gói thầu theo quy trình chỉ định thầu thông thường được quy định tại khoản 2 Điều 43 thì sẽ khó tháo gỡ được vấn đề cấp bách ngay.

Đại biểu cho rằng, đã chỉ định rồi thực hiện hợp đồng rồi mới đi đánh giá lại hồ sơ đề xuất, thương thảo hợp đồng và thẩm định kết quả thì chưa phù hợp và mất nhiều thời gian. Vấn đề quan trọng nhất là việc các đơn vị nêu cao tinh thần trách nhiệm xác định, lựa chọn nhà thầu đủ năng lực, kinh nghiệm để giao thầu, thực hiện các hoạt động. Trên cơ sở đó, đại biểu đề nghị bổ sung thêm điểm a,b,c thực hiện theo quy trình chỉ định thầu rút gọn vào điểm đ khoản 2 Điều 43.

Toàn cảnh phiên họp sáng 24.5

Vẫn còn những quy định gây rủi ro cho ngành y tế

Dự thảo Luật Đấu thầu (sửa đổi) có 1 chương riêng quy định về mua sắm tập trung; mua thuốc, hóa chất, thiết bị y tế, vật tư y tế; cung cấp sản phẩm, dịch vụ công. Trong đó dành riêng Điều 55 quy định lựa chọn nhà thầu cung cấp thuốc, hóa chất, thiết bị y tế, vật tư y tế. Những quy định nàyđã cơ bản tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong đấu thầu mua sắm thuốc, hóa chất, vật tư y tế trong thời gian qua.

Tuy nhiên, theo đại biểu Thu, vẫn còn những quy định tiềm ẩn rủi ro, nguy cơ dẫn đến sai phạm.

Cụ thể, tại điểm a khoản 1 quy định cho phépCơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thểlựa chọn nhà thầucung cấp vật tư, hóa chất và nhà thầu trúng thầu chịu trách nhiệm cung cấp thiết bị y tế, vật tư y tế để sử dụng vật tư, hóa chất đó theo yêu cầu của chủ đầu tư; nhà thầu không chuyển giao quyền sở hữu, chỉ chuyển giao quyền sử dụng thiết bị y tế, vật tư y tế cho cơ sở khám bệnh, chữa bệnh.

Theo đại biểu, về bản chất đây là quy định về cho phép đấu thầu hóa chất xét nghiệm và trong hồ sơ mời thầu quy định nhà thầu trúng thầu phải cung cấp thiết bị xét nghiệm. Quy định này được quy định tại điểm d khoản 3 Điều 109 Luật Khám bệnh, chữa bệnh.

“Riêng điểm này cũng đã dẫn đến 2 nguy cơ”, đại biểu Thu cho biết.

Thứ nhất, hiện nay việc xác định giá gói thầu các trang thiết bị riêng cũng đã rất khó khăn, khi thực hiện nội dung này thì giá gói thầu có bao gồm cả trang thiết bị và vật tư hóa chất đi kèm hay không và ngược lại khi mua hóa chất, vật tư y tế… có tính chi phí giá máy vào không? Để thực hiện lựa chọn nhà thầu được thì trong quá trình xác định giá gói thầu các nội dung này không khả thi, đại biểu bày tỏ quan điểm.

Thứ hai tại điều này quy định Thời hạn áp dụng quy định tại điểm này không quá 5 năm kể từ ngày Luật này có hiệu lực thi hành. Hiện nay có 1 trường hợp các đơn vị y tế đang thực hiện thuê, liên doanh liên kết trang thiết bị. Do vậy các đơn vị chỉ có quyền sử dụng mà không có quyền sở hữu, có đơn vị có thể thuê hoặc liên doanh liên kết trên 5 năm. Vậy việc quy định lựa chọn nhà thầu cung cấp vật tư, hóa chất, vật tư y tế trong trường hợp này chỉ được áp dụng không quá 5 năm kể từ ngày Luật này có hiệu lực thì chưa phù hợp theo thực tế hiện nay. Và khi các cơ sở không xác lập được quyền sở hữu tài sản thì lại vướng thủ tục thanh toán dịch vụ khám chữa bệnh bảo hiểm y tế”.

Bên cạnh đó, tại điểm d của khoản 1 quy định: Giá gói thầu và giá dự thầu được xác định trên cơ sở số lượng dịch vụ kỹ thuật dựkiến. Đây là nội dung rất mới nhưng cũng sẽ lại gây khó khăn cho việc xác định giá gói thầu trên cơ sở số lượng dịch vụ kỹ thuật. Lý do là giá dịch vụ kỹ thuật có thể thay đổi trong thời gian thực hiện hợp đồng khi Chính phủ điều chỉnh giá dịch vụ khám chữa bệnh. Điều này có thể là tiền đề gây nên những tiêu cực khi đơn vị chỉ định rộng rãi dịch vụ kỹ thuật này, đại biểu Thu bày tỏ lo ngại.

Minh Hương