Góp ý Dự thảo văn kiện Đại hội XIV: Để Văn hóa thực sự trở thành nguồn lực nội sinh

Dự thảo Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII tại Đại hội XIV của Đảng đang nhận được sự quan tâm, góp ý sôi nổi của các tầng lớp nhân dân.

Một trong những điểm nhấn nổi bật của dự thảo: Lĩnh vực văn hóa được xem là nền tảng tinh thần của xã hội, là mục tiêu, động lực phát triển bền vững của đất nước trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, nhằm xây dựng đất nước giàu mạnh, văn minh, phồn vinh, hạnh phúc.

Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV của Đảng cũng tiếp tục khẳng định vai trò của con người - nguồn nhân lực chất lượng cao là trung tâm của chiến lược phát triển quốc gia.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga, Phó Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội chuyên trách TP Hải Phòng.

Chia sẻ với Mekong ASEAN, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga, Phó Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội chuyên trách TP Hải Phòng cho hay, việc nhấn mạnh phát triển nguồn lực con người, phát triển văn hóa thực sự trở thành nền tảng, sức mạnh nội sinh, động lực to lớn cho sự phát triển nhanh, bền vững của đất nước không phải là điểm mới mẻ hoàn toàn nhưng là một điểm vô cùng đáng chú ý trong quan điểm của Đảng về sự phát triển trong giai đoạn tới.

Quan điểm này có tính kế thừa quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh xem việc đào tạo, giáo dục con người là chiến lược "trăm năm", quyết định sự thành công của cách mạng và sự phát triển bền vững của đất nước, đồng thời phát triển quan điểm với phương châm: Phát triển con người một cách toàn diện.

Nói cách khác, quan điểm của Đảng từ đầu tư cho con người sang đầu tư bằng nguồn lực con người, có nghĩa là từ chỗ coi con người là đối tượng được đầu tư để phát triển, sang việc nhận thức con người là yếu tố trung tâm và là nguồn lực quý giá nhất để tạo ra sự phát triển.

Cũng trong dự thảo văn kiện lần này, Đảng xác định rõ văn hóa là nền tảng của sự phát triển. Như vậy, vị trí của con người và vị trí của văn hóa đã được mặt cạnh nhau, bổ sung cho nhau.

"Quốc gia không thể phát triển con người nếu như bỏ qua phát triển văn hóa. Và cũng không thể phát triển văn hóa nếu như không đầu tư thích đáng cho con người. Cho nên, yếu tố con người và yếu tố văn hóa là hai yếu tố không thể thiếu được trong quá trình phát triển. Đây là hai trụ cột rất mạnh mẽ trong quá trình hội nhập quốc tế cũng như trong giai đoạn phát triển sắp tới của đất nước," bà Nguyễn Thị Việt Nga nhấn mạnh.

Đề xuất chính sách đột phá cho sáng tạo văn hóa

Từ góc nhìn của một người làm công tác nghiên cứu và chính sách văn hóa, PGS.TS Bùi Hoài Sơn, Ủy viên chuyên trách Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội đồng tình và đánh giá cao tinh thần đổi mới, tầm nhìn chiến lược, cũng như tính toàn diện của Dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội XIV của Đảng. Trong đó, điểm nhấn có ý nghĩa đặc biệt là việc đặt phát triển văn hóa và con người ngang tầm với kinh tế, chính trị và xã hội, coi đây là nền tảng tỉnh thần, nguồn lực nội sinh và hệ điều tiết cho phát triển nhanh và bền vững đất nước.

Đây không chỉ là sự kế thừa quan điểm của Đảng trong các kỳ Đại hội trước, mà còn là một bước phát triển mới trong tư duy phát triển, từ nhận thức đến hành động. Văn kiện đã khẳng định rõ: "Phát triển nguồn lực con người, phát triển văn hóa thực sự trở thành nền tảng, sức mạnh nội sinh, động lực to lớn cho sự phát triển nhanh, bền vững của đất nước."

"Đây không chỉ là một tuyên ngôn về vai trò của văn hóa, mà là sự tái định vị văn hóa trong mô hình phát triển quốc gia, không chỉ là lĩnh vực "mềm" mà là nguồn lực "cứng" có thể tạo nên sức mạnh tổng hợp của dân tộc," theo PGS.TS Bùi Hoài Sơn.

Một điểm mới, mang tính chiến lược nữa, theo ông Sơn, là sự nhấn mạnh đến phát triển công nghiệp văn hóa, công nghiệp giải trí, kinh tế di sản và dịch vụ văn hóa. Đây là những lĩnh vực vừa khẳng định bản sắc dân tộc, vừa mở ra không gian kinh tế mới trong nền kinh tế tri thức. Khi văn hóa không chỉ là "nền tảng tinh thần" mà còn trở thành động lực tăng trưởng, Việt Nam sẽ có thêm một "trụ cột kinh tế sáng tạo" góp phần nâng tỷ trọng của công nghiệp văn hóa trong GDP, đồng thời nâng tầm hình ảnh Việt Nam trên trường quốc tế.

"Tôi đề nghị Trung ương trong chương trình hành động cần có chính sách đột phá về tài chính, tín dụng, bản quyền và đầu tư cho sáng tạo văn hóa, đặc biệt là chính sách hỗ trợ cho doanh nghiệp văn hóa, nghệ sĩ và thiết chế văn hóa cơ sở," ông Bùi Hoài Sơn nêu.

PGS.TS Bùi Hoài Sơn, Ủy viên chuyên trách Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội. Ảnh: Media Quốc hội.

Kiến tạo hệ sinh thái văn hóa mới, hệ sinh thái văn hóa số

Một nội dung quan trọng khác là Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025-2035. Đây là bước đi đột phá, thể hiện sự quan tâm của Đảng và Nhà nước trong việc tạo nguồn lực ổn định, dài hạn cho phát triển văn hóa. Tuy nhiên, khi triển khai cần làm rõ cơ chế phối hợp, phương thức phân bổ và tiêu chí đánh giá để chương trình không chỉ là một dự án đầu tư công, mà thực sự trở thành chương trình quốc gia kiến tạo hệ sinh thái văn hóa mới, kết nối Nhà nước - cộng đồng - doanh nghiệp - nghệ sĩ.

Đáng chú ý, dự thảo lần này đã đề cập đến chuyển đổi số trong văn hóa coi đây là động lực quan trọng để mở rộng không gian sáng tạo, nâng cao hiệu quả quản lý và tiếp cận công bằng đến mọi người dân. Ông Sơn đề nghị cần cụ thể hóa thêm các chính sách về thị trường sản phẩm, dịch vụ văn hóa số, về chuyển đổi số trong di sản, nghệ thuật biểu diễn, xuất bản và bảo tàng, để Việt Nam sớm hình thành hệ sinh thái văn hóa số quốc gia, đưa văn hóa Việt Nam ra thế giới bằng công nghệ Việt Nam.

"Tôi tin rằng, nếu các mục tiêu và giải pháp trong dự thảo lần này được cụ thể hóa bằng chương trình hành động rõ ràng, phân cấp hợp lý và gắn với cơ chế kiểm tra, giám sát hiệu quả, thì văn hóa sẽ thực sự trở thành nguồn lực nội sinh, đúng như tinh thần mà Đảng đã khẳng định," PGS. TS Bùi Hoài Sơn khẳng định và kỳ vọng, ban soạn thảo tiếp tục tiếp thu, hoàn thiện để văn kiện trình Đại hội XIV không chỉ là cương lĩnh hành động, mà còn là tuyên ngôn văn hóa của dân tộc Việt Nam trong kỷ nguyên mới.

Kiều Chinh