Đưa nông thôn tiến gần thành thị

Thay đổi diện mạo nông thôn

Thống kê của Văn phòng Điều phối nông thôn mới Trung ương cho biết, đến tháng 6/2025, cả nước đã có 6.001/7.696 xã (bằng 78% tổng số xã) đạt chuẩn nông thôn mới, đạt 97,5% mục tiêu cả giai đoạn 2021 - 2025.

Trong số các xã đã về đích nông thôn mới, có 2.363 xã (chiếm 39,3% tổng số xã) đã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao; bên cạnh đó là 605 xã (chiếm 10% tổng số xã) hoàn thành xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu.

Cả nước hiện còn có 317 đơn vị hành chính cấp huyện đạt chuẩn nông thôn mới (chiếm 49,1% tổng số xã) và 9 tỉnh hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới. Nhiều vùng có tỷ lệ số xã đạt chuẩn rất cao và phong trào xây dựng nông thôn mới đã trở thành phong trào thi đua trong các cộng đồng dân cư.

Hà Nội là điểm sáng trong xây dựng nông thôn mới của cả nước.

Riêng tại Hà Nội, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Đình Hoa cho biết, tính đến nay, 100% các xã trên địa bàn TP đã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới; trong số này, có 229/382 xã đã về đích nông thôn mới nâng cao và 109/382 xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu.

Hà Nội hiện cũng đã có 5 huyện được Thủ tướng Chính phủ công nhận đạt chuẩn huyện nông thôn mới nâng cao gồm: Đông Anh, Hoài Đức, Thanh Trì, Đan Phượng, Thanh Oai, và là địa phương có số huyện về đích nông thôn mới nâng cao nhiều nhất của cả nước.

Chánh Văn phòng Điều phối nông thôn mới Trung ương Nguyễn Trường Sơn đánh giá, bên cạnh những kết quả tích cực đạt được, Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới vẫn còn những khó khăn, hạn chế. Trong đó nổi cộm là tại một số vùng miền trên cả nước, nhất là vùng núi phía Bắc và Tây Nguyên, tỷ lệ đạt chuẩn nông thôn mới còn thấp.

Ông Sơn dẫn chứng: ở vùng miền núi phía Bắc có 54,2% xã đạt chuẩn nông thôn mới; Tây Nguyên có 63,8% xã đạt chuẩn nông thôn mới. Ngoài ra, hiện nay vẫn còn 4 tỉnh thuộc khu vực trung du và miền núi phía Bắc có tỷ lệ xã đạt chuẩn nông thôn mới dưới 30%; một số huyện nghèo không có xã nông thôn mới và 3 tỉnh chưa có đơn vị cấp huyện được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới.

“Điều này đã tạo ra sự chênh lệch khá lớn trong thực hiện các tiêu chí xây dựng nông thôn mới giữa các khu vực và đang đặt ra nhiều vấn đề về thu hẹp khoảng cách thụ hưởng thành quả của Chương trình giữa các vùng miền của cả nước…” - Chánh Văn phòng Điều phối nông thôn mới Trung ương Nguyễn Trường Sơn thẳng thắn nhìn nhận.

Một tuyến đường xanh, sạch, đẹp tại huyện Đan Phượng (TP Hà Nội).

Không ồ ạt đô thị hóa nông thôn

Trên cơ sở đánh giá kết quả Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang chủ trì, lấy ý kiến tham vấn để tham mưu Chính phủ ban hành Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững giai đoạn 2026 - 2035.

Tại hội thảo tham vấn do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức mới đây, nguyên Phó Trưởng ban thường trực Ban Kinh tế Trung ương Cao Đức Phát cho rằng, giai đoạn vừa qua, người dân đã đóng góp tới 3 triệu tỷ đồng cho xây dựng nông thôn mới. Đây là một con số cho thấy niềm tin và sự đồng hành của Nhân dân với Đảng, Nhà nước.

“Trong giai đoạn tới, cần tiếp tục phát triển kinh tế nông thôn theo hướng sinh thái, hiện đại; đổi mới nội dung văn hóa; đặc biệt là cần quan tâm đến vấn đề môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu…” - ông Cao Đức Phát đưa ra khuyến nghị.

Đồng quan điểm, nguyên Bộ trưởng Bộ NN&PTNT (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) Nguyễn Xuân Cường khẳng định: chủ trương xây dựng nông thôn mới là đúng đắn và đã đi vào lòng dân. Qua ba giai đoạn, gần 10 triệu tỷ đồng đã được huy động từ cộng đồng, chứng minh đây là một chương trình của Nhân dân, do Nhân dân và vì Nhân dân.

Theo ông Nguyễn Xuân Cường, việc xây dựng nội dung và các tiêu chí cho chương trình giai đoạn tới cần gắn với xu hướng cải cách hành chính và phân định các nhóm cụ thể cho từng cơ quan chuyên ngành Trung ương để hướng dẫn cấp cơ sở. Mặt khác, dù tập trung phát triển kinh tế nhưng cần lưu ý bài học kinh nghiệm từ các nước phát triển, không ồ ạt đô thị hóa mà phải biến nông thôn thành vùng đáng sống, giữ chân lực lượng lao động trẻ xây dựng quê hương.

Căn cứ vào quan điểm, mục tiêu của Đảng và Nhà nước trong phát triến nông thôn và phát huy kết quả đạt được sau 15 năm thực hiện, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Thanh Nam nêu quan điểm, Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn tới cần được nâng tầm lên một giai đoạn cao hơn theo hướng xây dựng nông thôn mới hiện đại, có sự phát triển đa dạng về kinh tế; hạ tầng được kết nối đồng bộ, hiện đại; môi trường bền vững và nâng cao chất lượng cuộc sống. Đây là những vấn đề mang tính chiến lược đến năm 2045 để vươn mình cùng đất nước bước vào kỷ nguyên phát triển.

Cũng theo Thứ trưởng Trần Thanh Nam, trong bối cảnh tới đây, khi áp dụng mô hình chính quyền hai cấp, các tiêu chí của chương trình cũng sẽ được nghiên cứu xây dựng để bảo đảm phù hợp với các vùng miền. Trong đó, sẽ tăng cường phân cấp, phân quyền mạnh mẽ để phát huy thế mạnh của từng địa phương, cũng như để các địa phương chủ động đề xuất các tiêu chí, đảm bảo việc quản trị chương trình, thực hiện các tiêu chí hiệu quả nhất.

Tùng Nguyễn