Đưa sản vật dân dã thành sản phẩm OCOP, HTX ở Cà Mau giúp người dân đẩy lùi cái nghèo

Với vai trò dẫn dắt của HTX trong việc tạo ra sản phẩm OCOP, các sản phẩm này đã đứng vững, được khách hàng tại thị trường trong và ngoài nước chấp nhận, ưa chuộng, góp phần phát triển kinh tế nông thôn, cải thiện, nâng cao thu nhập cho người dân và chủ thể sản xuất, đóng góp tích cực trong công tác giảm nghèo bền vững.

Đưa sản vật dân dã thành sản phẩm OCOP

Tại ấp Hưng Hiệp, Xã Nguyễn Việt Khái, HTX Hưng Hiệp Tiến đã hoàn thiện quy trình sản xuất chả cá sạch bằng việc đầu tư máy móc, áp dụng quy trình sạch, thân thiện với môi trường.

Ông Đỗ Thành Nghĩ, Chủ tịch HĐQT kiêm giám đốc HTX cho biết, từ một vùng quê thuần nông nằm ở phía tây tỉnh Cà Mau, xã Nguyễn Việt Khái đang từng bước chuyển mình mạnh mẽ khi chương trình “Mỗi xã một sản phẩm OCOP” mở ra cánh cửa phát triển mới.

Giờ đây, những sản vật tưởng chừng dân dã nơi thôn quê một thời đang mang trong mình khát vọng vươn cao, vươn xa ra thị trường quốc tế.

Xã Nguyễn Việt Khái có truyền thống phát triển nghề nuôi tôm, cá nên nguồn nguyên liệu tương đối dồi dào. Cá phi, cá kiềng (cá măng) sống thiên nhiên trong vuông nuôi tôm vùng nước mặn của tỉnh Cà Mau, đây là điều kiện thuận lợi để các thành viên làm ra sản phẩm sạch.

Hiện nay, HTX có 3 sản phẩm đạt OCOP 3 sao là chả cá kiềng, chả cá viên, chả cá phi. Đây là cơ sở để HTX cạnh tranh lành mạnh trên thị trường và thu hút khách hàng.

Khi mới bắt tay vào làm, các thành viên chủ yếu làm chả cá phi, cá kiềng theo kiểu truyền thống để bán cho người quen đặt đám tiệc hoặc dịp lễ, Tết. Theo thời gian, lượng khách đặt hàng khá đông, các thành viên nhận thấy nếu cứ làm theo cách thủ công thì không giữ được khách hàng. Chính vì vậy, HTX đầu tư thêm máy móc để làm số lượng lớn phục vụ thị trường.

Không chỉ dừng lại ở việc đầu tư cơ sở vật chất, ngay quá trình làm chả cá, HTX không dùng bất cứ loại hóa chất (bột ngọt, hàn the, chất bảo quản) nào. Cách làm này tuy rút ngắn thời gian bảo quản nhưng lại an toàn cho cả người sản xuất và người tiêu dùng. Hiện nay, HTX có 3 sản phẩm đạt OCOP 3 sao là chả cá kiềng, chả cá viên, chả cá phi. Đây là cơ sở để HTX cạnh tranh lành mạnh trên thị trường và thu hút khách hàng.

Tạo ra sản phẩm theo chuỗi giá trị

Hiện tại, HTX Hưng Hiệp Tiến chủ yếu làm theo đơn đặt hàng và giao trong ngày. Định hướng của HTX là tiếp tục đầu tư và nâng hạng các sản phẩm OCOP để nâng cao thu nhập cho thành viên. HTX sẽ liên kết cùng các cấp ngành tổ chức nhiều lớp hướng dẫn sản xuất chả cá, cá khô cho người dân địa phương, Đến nay, HTX đi vào sản xuất ổn định, giải quyết việc làm cho hàng chục lao động địa phương với mức lương 5-7 triệu đồng/người/tháng.

Một thành viên HTX cho biết: “Trước khi thành lập HTX, chị em phụ nữ ấp thường làm chả cá phi để đa dạng bữa ăn gia đình. Khi là thành viên HTX, tôi đã hỗ trợ, tạo điều kiện để chị em phụ nữ tham gia vào HTX nhằm phát triển kinh tế, tăng thu nhập, cải thiện cuộc sống gia đình. Bản tôi rất phấn khởi khi các sản phẩm chả cá phi của HTX được công nhận là sản phẩm OCOP đạt 3 sao. Đây sẽ là cơ hội để sản phẩm từng bước khẳng định thương hiệu và mở rộng thị trường tiêu thụ”.

Lãnh đạo UBND xã Nguyễn Việt Khái chia sẻ, để phát triển sản phẩm của địa phương trở thành sản phẩm OCOP, UBND xã đã định hướng quy hoạch vùng nguyên liệu đầu vào, phối hợp với các ngành, các cấp hỗ trợ HTX trong các khâu như: Đào tạo, tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật, ứng dụng khoa học công nghệ, xây dựng thương hiệu, xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm, vốn tín dụng,… giúp nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm.

Từ sự cố gắng, quyết tâm của các HTX và sự hỗ trợ từ phía chính quyền địa phương, nhiều sản phẩm của các HTX đã được chứng nhận OCOP. Sản phẩm được kiểm định vệ sinh an toàn thực phẩm định kỳ đúng quy định, không sử dụng chất phụ gia, chất bảo quản, bao bì, nhãn mác được đăng ký kiểu dáng công nghiệp, có tem OCOP và truy xuất nguồn gốc rõ ràng.

HTX Hưng Hiệp Tiến góp phần làm thay đổi nhận thức của người dân từ sản xuất theo tập quán lạc hậu sang sản xuất phục vụ kinh tế thị trường.

“Chương trình OCOP giúp tạo ra những sản phẩm theo chuỗi giá trị, góp phần nâng cao thu nhập, xóa đói, giảm nghèo. Trong đó, các HTX đóng vai trò chính khi tự quyết định lựa chọn và phát triển các sản phẩm có lợi thế cạnh tranh của địa phương, đáp ứng nhu cầu thị trường. Qua triển khai thực hiện chương trình cho thấy, nhiều HTX đã tập trung vào thế mạnh, các mô hình, sản phẩm mang lại hiệu quả cao”, lãnh đạo xã Nguyễn Việt Khái chia sẻ.

Tạo ra thế mạnh cho địa phương

Ông Huỳnh Chí Nguyện, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau cho biết, những năm gần đây, tỉnh xác định Chương trình OCOP là hướng đi chiến lược nhằm nâng cao giá trị nông sản, xây dựng thương hiệu địa phương và thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn theo hướng bền vững. Các HTX đã chủ động đầu tư công nghệ, cải tiến mẫu mã và nâng cao chất lượng sản phẩm và đạt chứng nhận OCOP từ 3 đến 4 sao, được tiêu thụ rộng rãi trong nước và xuất khẩu sang các thị trường khó tính như Mỹ, EU, Nhật Bản, Úc, Hàn Quốc.

“Cà Mau xác định chương trình OCOP là một trong những trụ cột chiến lược phát triển nông nghiệp bền vững, gắn với công cuộc xóa đói, giảm nghèo, phát triển kinh tế nông thôn và nâng cao thu nhập người dân”, ông Huỳnh Chí Nguyện cho hay.

Do đó, tính đến trước 01/7/2025, Cà Mau còn 2.890 hộ nghèo, chiếm tỷ lệ 0,94% (giảm 2.010 hộ, giảm 0,66% so với năm 2023); 3.865 hộ cận nghèo, chiếm tỷ lệ 1,26% (giảm 923 hộ, giảm 0,3%).

Đặc biệt là những năm qua, Liên minh HTX Việt Nam thường xuyên quan tâm phát triển KTTT, HTX trên địa bàn tỉnh Cà Mau, tháng 6/2025, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Cao Xuân Thu Vân đã có buổi làm việc với Liên minh HTX tỉnh Cà Mau, nghe báo cáo tiến độ dự án “Xây dựng mô hình hỗ trợ phát triển sản xuất trong lĩnh vực nông nghiệp” và chỉ đạo các giải pháp tháo gỡ vướng mắc nhằm đẩy nhanh tiến độ triển khai.

Đây là một trong những hoạt động trọng điểm của Chương trình Mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, do Liên minh HTX Việt Nam triển khai với sự phối hợp chặt chẽ của chính quyền địa phương.

Dự án “Xây dựng mô hình hỗ trợ phát triển sản xuất trong lĩnh vực nông nghiệp tại xã Đất Mũi” do Liên minh HTX Việt Nam chủ trì không chỉ góp phần hiện thực hóa mục tiêu giảm nghèo bền vững tại Cà Mau mà còn là ví dụ tiêu biểu về việc kết hợp kinh tế tập thể, sinh kế xanh và du lịch cộng đồng. Với sự đồng hành chặt chẽ của Liên minh HTX Việt Nam, Liên minh HTX Cà Mau và chính quyền địa phương, dự án hứa hẹn mang lại chuyển biến rõ nét về năng suất, thu nhập của người nghèo, đồng thời tạo dựng thương hiệu cho các sản phẩm OCOP tại đất Mũi Cà Mau.

Minh Thành