Đức bán vé giao thông công cộng giá rẻ, bất chấp áp lực chi phí

Hành khách chờ lên tàu tại Ga Trung tâm Berlin, Đức. Ảnh: DW

Với vé tháng Deutschlandticket, các nhà hoạch định chính sách Đức hy vọng đây sẽ là "cuộc cách mạng" giảm áp lực cho người tiêu dùng trong bối cảnh lạm phát tăng cao, đồng thời khuyến khích sử dụng phương tiện giao thông công cộng vì môi trường.

Vé tháng này không giới hạn loại hình giao thông, kể cả xe buýt và tàu điện ngầm, cũng như tàu địa phương và vùng, ngoại trừ các dịch vụ đường dài tốc độ cao.

Hiệp hội các công ty vận tải Đức (VDV) dự kiến 16 triệu người trong số 84 triệu dân nước này sẽ dùng Deutschlandticket. Khoảng 750.000 vé đã được bán ra. Bộ trưởng Giao thông Vận tải Đức Volker Wissing gọi sáng kiến mới này là "cải cách giao thông công cộng lớn nhất trong lịch sử nước Đức", mặc dù kết quả chưa biết thế nào.

Việc triển khai Deutschlandticket bị trì hoãn nhiều tháng qua do tranh cãi về nguồn tài trợ. Cuối cùng Chính phủ liên bang và chính quyền các bang đã đạt được thỏa thuận đóng góp ngân sách trị giá 1,5 tỷ euro cho quỹ tài chính bán vé, để tránh tăng thêm khoản nợ cho công ty đường sắt quốc gia.

Khoản chi này vấp phải chỉ trích nặng nề từ phe đối lập - những người cho rằng số tiền này nên được sử dụng để cải thiện cơ sở hạ tầng đường sắt. Theo ước tính, mạng lưới đường sắt của Đức đang xuống cấp, cần số tiền đầu tư lên đến 8,6 tỷ euro mỗi năm trong 10 năm tới.

Hệ thống đường sắt của Đức đã bộc lộ rõ bất cập vào mùa Hè năm ngoái, sau khi Chính phủ Berlin lần đầu tiên thử nghiệm vé giá cố định được chiết khấu mạnh. Từ tháng 6 đến tháng 8, người dân địa phương có thể đi du lịch khắp đất nước chỉ với 9 euro/tháng. Do quá tải và thường xuyên gặp sự cố kỹ thuật, chỉ 65,2% các chuyến tàu đường dài ở Đức đến đúng giờ trong năm 2022.

Theo cơ quan thống kê liên bang Destatis, việc đưa ra ưu đãi 9 euro đã khiến giao thông đường bộ "trì trệ" so với năm 2019, thay vì tăng lên. Nhìn chung, các phương tiện giao thông đường bộ thải ra thêm 0,8 triệu tấn khí nhà kính vào năm 2022 so với 1 năm trước.

Chuyên gia giao thông Oliver Wittig nói với AFP rằng loại vé 49 euro sẽ đặc biệt có lợi cho "những cư dân thành thị đã mua gói giao thông đắt tiền hơn". Christian Boettger, một chuyên gia về đường sắt từ Đại học Kỹ thuật Berlin, nói với AFP: "Giải pháp chắc chắn không phải là giảm giá vé".

Chính Bộ trưởng Wissing cũng không loại trừ khả năng tăng giá vé kiểu mới trong tương lai để đảm bảo nó vẫn khả thi về mặt tài chính.

Việc khiến mọi người từ bỏ xe cá nhân để sử dụng phương tiện giao thông công cộng thường là điều nói dễ hơn làm. Chuyên gia Boettger lưu ý một thực tế là nhiều hành khách sống xa trung tâm thành phố không có cơ sở hạ tầng đường sắt để có thể thay thế ô tô.

Tuy nhiên, Đức không đơn độc trong nỗ lực thúc đẩy sử dụng đường sắt nhằm giảm khí thải giao thông.

Ở Tây Ban Nha, vé miễn phí cho các chuyến tàu địa phương và khu vực đã được tung ra vào tháng 9 năm ngoái để thuyết phục người dân hạn chế sử dụng xe cá nhân và giảm áp lực lạm phát. Theo nhà điều hành Renfe của Tây Ban Nha, 2,1 triệu vé đã được bán ra trong quý đầu tiên của năm 2023.

Còn ở Áo, một loại vé đặc biệt trị giá 1.000 euro/năm đã mang đến cho người dùng cơ hội sử dụng hầu như tất cả mạng lưới giao thông công cộng của quốc gia vùng núi cao này, bao gồm cả tàu cao tốc. Nhà điều hành OBB của Áo cho biết, sự thành công của "tấm vé khí hậu" đã dẫn đến sự bùng nổ trong giao thông đường sắt nước này.

Nam Trung