Dừng các dự án thủy điện vừa và nhỏ

Hiệu quả thấp, mất nhiều rừng

Theo lãnh đạo Sở Công Thương, trên địa bàn tỉnh có 8 dự án thủy điện vừa và nhỏ được Bộ Công Thương phê duyệt quy hoạch với tổng công suất lắp máy là 113MW, không có dự án nào có hồ, đập liên quan nằm trên địa bàn tỉnh khác. Cụ thể các dự án gồm: Ea Krong Rou, Sông Giang 2, Sông Giang 1, Sông Chò 2, Sông Cái, Hoa Sơn, Sông Trang, Khánh Thượng.

Trong số 8 dự án nêu trên có 3 dự án đang vận hành phát điện gồm: Nhà máy thủy điện Ea Krong Rou (xã Ninh Tây, thị xã Ninh Hòa), công suất 28MW do Công ty Cổ phần Đầu tư Miền Trung làm chủ đầu tư; Nhà máy thủy điện sông Giang (xã Khánh Trung, huyện Khánh Vĩnh), công suất 37MW do Công ty Cổ phần Khai thác thủy điện Sông Giang làm chủ đầu tư; Nhà máy thủy điện Sông Chò 2 (xã Khánh Hiệp, Khánh Vĩnh), công suất 37MW do Công ty Cổ phần Thủy điện Sông Chò làm chủ đầu tư. Ngoài ra, hiện nay, Công ty Cổ phần Khai thác thủy điện Sông Giang đang đầu tư xây dựng dự án Nhà máy thủy điện Sông Giang 1, công suất 12MW tại xã Khánh Trung, Khánh Vĩnh.

Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ và Bộ Công Thương, sau khi rà soát, UBND tỉnh đã thu hồi thỏa thuận đầu tư, đưa 4 dự án ra khỏi quy hoạch thủy điện vừa và nhỏ toàn quốc gồm: Sông Trang (công suất 5W), Khánh Thượng (công suất 18MW), Sông Cái (công suất 2MW), Hoa Sơn (công suất 4W) với lý do hiệu quả kinh tế thấp, diện tích rừng bị ảnh hưởng nhiều, chậm triển khai và chưa có nhà đầu tư đăng ký.

Theo Sở Công Thương, đối chiếu Quy hoạch phát triển Điện lực Khánh Hòa giai đoạn 2016 - 2025 có xét đến năm 2035 đã được Bộ Công Thương phê duyệt năm 2017, trên địa bàn tỉnh không có tiềm năng phát triển nguồn dự án thủy điện, vì các vị trí tiềm năng thủy điện để nghiên cứu, khảo sát không có hiệu quả kinh tế, chiếm dụng nhiều đất rừng, ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường, phải đền bù di dân tái định cư và đấu nối nhà máy vào điện lưới quốc gia rất khó khăn.

Một góc hồ chứa nước Nhà máy thủy điện Ea Krong Rou.

Tác động lớn đến môi trường

Được biết, thời gian qua, (năm 2019 - 2020) nhiều nhà đầu tư đã đề nghị được khảo sát đầu tư các dự án thủy điện nhỏ trên địa bàn tỉnh (tập trung tại Khánh Vĩnh, Khánh Sơn, Vạn Ninh) nhưng tỉnh đều từ chối do tác động đến môi trường quá lớn.

Cụ thể, tháng 9-2019, Công ty Cổ phần Đầu tư VSD (TP. Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh) có công văn về việc xin chủ trương đầu tư dự án và bổ sung quy hoạch dự án thủy điện tại Khánh Vĩnh. Cùng thời điểm này, Công ty Cổ phần Đầu tư Châu Á Thống Nhất cũng có công văn xin chủ trương khảo sát, đầu tư xây dựng thủy điện Sơn Thái (xã Suối Tân, huyện Cam Lâm). Nhưng cả hai dự án này đều không được UBND tỉnh đồng ý.

Bà Lê Thu Hải - Giám đốc Sở Công Thương cho biết, bên cạnh mặt tích cực của dự án thủy điện thì mặt tiêu cực cũng không nhỏ khi phải thu hồi khá nhiều diện tích đất các loại (trung bình 1MW thủy điện nhỏ và vừa chiếm dụng khoảng 7,4ha đất), ảnh hưởng nhất định đến môi trường. Bên cạnh đó, việc hình thành các tuyến đường phục vụ thi công và vận hành công trình bị lâm tặc lợi dụng tiếp cận để gia tăng chặt phá rừng, vận chuyển gỗ trái phép, ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân phía dưới chân công trình. Cùng với đó, hoạt động phát quang, san lấp mặt bằng gây thêm xáo trộn, suy giảm thảm thực vật, tài nguyên rừng và làm tăng nguy cơ xói mòn cho khu đất, tăng nguy cơ sụt lở đất, thay đổi điều kiện và khí hậu khu vực dự án.

Với đặc điểm các con sông ở Khánh Hòa đều bắt nguồn từ vùng cao, chủ yếu đi qua vùng rừng tự nhiên, chiều dài sông ngắn và đều đổ trực tiếp ra biển, vì vậy, những tháng mùa khô, các con sông này có nguy cơ bị xâm nhập mặn cao, ảnh hưởng đến nguồn nước sinh hoạt… “Từ những nội dung trên, sở kiến nghị UBND tỉnh không phát triển thêm dự án thủy điện nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh”, bà Hải cho biết.

Cùng với việc thống nhất không phát triển thêm các dự án thủy điện vừa và nhỏ trên địa bàn, UBND tỉnh giao Sở Công Thương và các sở, ngành, đơn vị liên quan triển khai thực hiện theo quy định.

Thái Thịnh