Đừng chỉ vì những lượt like và share

Văn hóa Việt Nam vốn đề cao chữ “lễ” và “hiếu”, coi trọng nhân cách và sự kín đáo trong sinh tử. Người xưa dạy “nghĩa tử là nghĩa tận” - đối với người sắp đi xa, dù là dân thường hay bậc cao đức, đều phải giữ sự trang nghiêm, tuyệt đối không phô trương.

Việc mang máy ảnh, điện thoại đến ghi hình những phút cuối của người khác - nhất là bậc trưởng thượng - là hành vi không chỉ bất nhã mà còn đi ngược với truyền thống đạo đức và tinh thần “tôn sư trọng đạo” của dân tộc.

Chúng ta đang sống trong kỷ nguyên số, nơi ranh giới giữa công cộng và riêng tư trở nên mờ nhạt. Vì vậy, điều cần thiết không phải là cực đoan cấm đoán, mà là khơi dậy nhận thức: có những nơi, những lúc, cần sự tôn nghiêm tuyệt đối.

Chùa chiền, thiền viện, lễ tang hay khoảnh khắc nhập diệt của chư Tăng là không gian của tâm linh, của sự hướng thượng, không phải nơi để quay chụp, đăng tải hay phô diễn cảm xúc. Văn minh kỹ thuật chỉ thực sự có ý nghĩa khi được soi sáng bởi văn hóa và lòng trắc ẩn, kính trọng tối thiểu.

Hãy tưởng tượng, nếu người trong ảnh ấy là cha mẹ, thầy tổ hay người thân của chính ta - liệu ta có muốn hình ảnh họ trong giây phút yếu đuối, mệt mỏi ấy bị lan truyền khắp mạng xã hội không? Nếu câu trả lời là không, thì ta càng không nên làm điều đó với người khác, nhất là với bậc chân tu.

Sự tôn kính không nằm ở vài tấm hình, mà ở thái độ biết dừng lại, biết giữ yên lặng khi cần thiết. Khi ta biết lùi lại một bước, không để máy ảnh hay điện thoại chen vào nơi thiêng liêng, đó mới là biểu hiện của trí tuệ và lòng thành. Văn minh không chỉ là biết chụp đẹp, mà là biết khi nào nên hạ máy xuống.

Biết tôn trọng không gian thiêng, tôn trọng nhân phẩm của con người - dù đó là người đang sống hay người sắp đi xa đó mới là hành xử có văn hóa. Và có lẽ, bài học lớn nhất từ những tranh cãi này chính là lời nhắc, hãy để sự ra đi của các bậc cao tăng diễn ra trong im lặng, thanh tịnh và đầy đạo vị - như cách các ngài đã sống trọn một đời giản dị và khiêm cung.

Nếu kính thương, hãy giữ lòng thanh tịnh, một niệm lành hay một thời kinh, xưng danh hiệu Phật, một phút chánh niệm hay cùng đạo tràng công phu thiền tập… chính là những sự tưởng niệm và cúng dường tối thượng, đúng pháp mà ta có thể dành cho bậc thầy, những vị tiền bối.

Trước khi có những quy định về ứng xử với hình ảnh liên quan đến các vị tôn đức hay chốn linh thiêng, mỗi người cần dựng hàng rào cho bản thân, đừng vì một vài cái “like” trên mạng mà vô tình coi thường sự tôn nghiêm - thái độ cần thiết đối với những biểu tượng lẽ nên phải được giữ gìn, tôn kính.

Chánh Quán