Đường sắt Cát Linh – Hà Đông: Vì sao Tổng thầu muốn vận hành, Bộ Giao thông lại từ chối?

Chưa thể biết chính xác ngày đưa vào hoạt động tàu điện Cát Linh – Hà Đông

Tổng thầu Trung Quốc chưa cung cấp đủ hồ sơ

Chiều 27/9, Thứ trưởng Nguyễn Ngọc Đông cho biết, khối lượng tuyến đường sắt Cát Linh – Hà Đông còn 1% chưa hoàn thành nên chưa thể cho vào khai thác. “Tồn tại lớn nhất của dự án (DA) chính là việc tập hợp hệ thống hồ sơ kèm theo DA. Trong đó, hồ sơ về xây dựng cơ bản đã đầy đủ, nhưng hồ sơ về linh kiện xuất xứ từ lúc sản xuất cho đến khi lắp đặt thành hệ thống thì Tổng thầu Trung Quốc chưa cung cấp, thiếu cơ sở để Tư vấn độc lập của Pháp đánh giá mức độ an toàn”, ông Đông nhấn mạnh.

DA Đường sắt đô thị Hà Nội, tuyến Cát Linh - Hà Đông được Bộ GTVT phê duyệt đầu tư vào tháng 10/2008 với tổng mức đầu tư 8.769,97 tỷ đồng (tương đương 552 triệu USD), quá trình thực hiện DA được điều chỉnh là 18.001,59 tỷ đồng (tương đương 868,04 triệu USD). Nguồn vốn sử dụng từ vốn vay ưu đãi của Chính phủ Trung Quốc với giá trị 669,62 triệu USD và vốn đối ứng Việt Nam là 198,2 triệu USD.

Chủ đầu tư DA là Ban quản lý DA Đường sắt thuộc Bộ GTVT. Tổng thầu là Công ty Hữu hạn Tập đoàn Cục 6 đường sắt Trung Quốc. DA khởi công tháng 10/2011 và tiến độ dự kiến hoàn thành trong 48 tháng kể từ ngày chủ đầu tư bàn giao mặt bằng sạch cho tổng thầu.

Theo ông Đông, đến nay, DA đã hoàn thành xong phần xây dựng hạ tầng bao gồm 13,05km cầu cạn, 12 nhà ga trên cao, 16 khu đơn thế depot và cảnh quan cây xanh; đã mua sắm, lắp đặt đủ 13 đoàn tàu, thiết bị phục vụ chạy tàu và đã chạy thử đơn động các hệ thống và đoàn tàu; đang hoàn thiện các quy trình vận hành, bảo trì, hệ thống quy trình quản lý an toàn vận hành.

Hà Nội đã thành lập công ty tiếp nhận, vận hành sau bàn giao và đã có kế hoạch điều chỉnh các tuyến xe buýt khi tiến hành khai thác thương mại để thuận tiện kết nối.

Ông Đông cho biết, DA đã vận hành chạy thử từ 3 - 6 tháng đến hết 31/3/2019. “Đến nay, DA vẫn chưa thể hoàn thành, bàn giao vào khai thác thương mại do còn một số tồn tại chính chưa được hoàn thiện”, ông Đông nói.

Ông Đông cho biết, đến nay chưa khắc phục tồn tại kiến trúc các nhà ga, khu depot, hoàn chỉnh hồ sơ hoàn công, thủ tục nghiệm thu. “Ngoài việc chưa cung cấp được đầy đủ các chứng chỉ, hồ sơ để đánh giá an toàn thì họ chưa hoàn thành đề cương vận hành thử toàn hệ thống”, ông Đông nói.

Chưa tìm được tiếng nói chung

Theo lãnh đạo Bộ GTVT, từ tháng 4/2019 đến nay, Bộ trưởng Bộ GTVT cũng gặp và làm việc trực tiếp với lãnh đạo cấp cao của Tổng thầu, các cơ quan ngoại giao phía bạn trong đó có Đại sứ quán Trung Quốc tại Việt Nam để đôn đốc Tổng thầu khẩn trương hoàn thiện các vấn đề tồn đọng. Các nguyên nhân tồn tại, khó khăn, vướng mắc dẫn đến chưa vận hành, khai thác thương mại DA đã được Thủ tướng giao Bộ GTVT chủ động xử lý dứt điểm theo thẩm quyền hoặc đề xuất cấp có thẩm quyền giải quyết. “Tuy nhiên, quá trình làm việc của Bộ GTVT, Ban quản lý DA đường sắt với Tổng thầu chưa đạt được kết quả, đặc biệt là công tác tập hợp hồ sơ của Tổng thầu chưa đáp ứng yêu cầu”, lời ông Đông.

Ông Đông cũng cho rằng Tổng thầu có dự kiến tiến độ hoàn thành nhưng theo đánh giá của Bộ GTVT là chưa khả thi. Bộ đang yêu cầu Tổng thầu khẩn trương lập kế hoạch chi tiết cụ thể với từng hạng mục còn lại để xác định thời gian hoàn thành DA sớm nhất. “Giờ không thể nói chính xác ngày đưa vào hoạt động. Nói mấy lần rồi nhưng không đúng tiến độ mọi người lại bảo nói mà không làm”, ông Đông nói.

Sẽ xử lý cá nhân, tập thể vi phạm

Bộ GTVT cho biết, mới đây Kiểm toán Nhà nước (KTNN) đã chỉ ra một số sai sót, hạn chế trong DA Đường sắt Cát Linh – Hà Đông. Bộ GTVT thừa nhận những sai sót này, cho rằng có nguyên nhân một phần do quy định của Việt Nam và Trung Quốc có nhiều khác biệt về thiết kế, đơn giá định mức để lập dự toán, văn bản hướng dẫn áp dụng chính sách chậm ban hành. “Bộ GTVT đã có báo cáo, giải trình với KTNN và sẽ nghiêm túc thực hiện các kết luận mà KTNN đã nêu ra”, ông Đông nói.

Lãnh đạo Bộ GTVT cho biết đang rà soát, xác định trách nhiệm các tập thể, cá nhân có liên quan đến các nội dung theo kiến nghị của KTNN và tiếp tục thực hiện công tác kiểm điểm, xử lý trách nhiệm các cá nhân, tập thể có liên quan.

Minh Hữu