Ecuador bất ổn bởi một loạt vụ đánh bom và bắt giữ con tin

Cảnh sát canh gác nhà tù CRS Turi một ngày sau cuộc bạo loạn ở Cuenca, Ecuador, ngày 5 tháng 4 năm 2022. (Ảnh: AFP)

Cảnh sát Quốc gia Ecuador báo cáo không có người bị thương trong 4 vụ nổ ở thủ đô Quito và một tỉnh giáp Peru, trong khi Bộ trưởng Nội vụ Juan Zapata cho biết không ai trong số các nhân viên thực thi pháp luật bị bắt làm con tin ở 6 nhà tù khác nhau bị thương.

Nhà chức trách cho biết những hành động trắng trợn này là phản ứng của các nhóm tội phạm đối với việc di dời nhiều tù nhân khác nhau và các biện pháp khác mà hệ thống cải huấn của đất nước đang thực hiện. Tội ác xảy ra ba tuần sau vụ sát hại ứng cử viên Tổng thống Fernando Villavicencio.

Hệ thống cải huấn, được gọi là Cơ quan Quốc gia bảo vệ quyền của những người bị giam giữ, trong những năm gần đây đã mất quyền kiểm soát các nhà tù lớn, nơi từng xảy ra các cuộc bạo loạn khiến hàng chục người thiệt mạng. Việc chuyển giao tù nhân để giải quyết các tranh chấp liên quan đến băng đảng đã được thực hiện.

Ở Quito, quả bom đầu tiên phát nổ vào đêm thứ Tư tại khu vực trước đây là một văn phòng của hệ thống cải huấn quốc gia. Vụ nổ thứ hai ở thủ đô xảy ra vào sáng sớm thứ Năm bên ngoài địa điểm hiện tại của cơ quan này.

Tướng cảnh sát quốc gia Ecuador Pablo Ramírez, Giám đốc cơ quan điều tra phòng, chống ma túy quốc gia, nói với các phóng viên rằng cảnh sát đã tìm thấy bình gas, nhiên liệu, cầu chì và khối thuốc nổ giữa đống đổ nát của hiện trường vụ án ở Quito, nơi chiếc xe đầu tiên phát nổ.

Nhà chức trách cho biết các bình xăng đã được sử dụng trong vụ nổ ở cộng đồng El Oro ở Casacay và Bella India.

Sở Cứu hỏa thành phố Cuenca, nơi đặt một trong những nhà tù mà các nhân viên thực thi pháp luật đang bị bắt làm con tin, báo cáo rằng một vụ nổ đã xảy ra. Bộ không cung cấp thêm thông tin chi tiết ngoài việc nói rằng vụ nổ đã làm hư hỏng một chiếc ô tô.

Bộ trưởng Nội vụ Zapata cho biết 7 con tin trong tù là cảnh sát và số còn lại là nhân viên trại giam. Trong một video được chia sẻ trên mạng xã hội mà ông Zapata xác nhận là hình ảnh thật, một sĩ quan cảnh sát tự nhận mình là Trung úy Alonso Quintana yêu cầu chính quyền “không đưa ra những quyết định vi phạm quyền của những người bị tước đoạt tự do”. Có thể thấy anh ta đứng giữa một nhóm cảnh sát và nhân viên cải huấn bị bắt làm con tin và nói rằng khoảng 30 người đang bị các tù nhân giam giữ.

Chính quyền Ecuador cho rằng bạo lực gia tăng ở nước này trong ba năm qua là do khoảng trống quyền lực được gây ra bởi vụ sát hại Jorge Zambrano, bí danh “Rasquinã” hay “JL”, thủ lĩnh của băng đảng Los Choneros địa phương vào năm 2020. Các thành viên thực hiện các vụ giết người theo hợp đồng, thực hiện các hoạt động tống tiền, vận chuyển và bán ma túy cũng như quản lý các nhà tù.

Los Choneros và các nhóm tương tự có liên hệ với các tập đoàn Mexico và Colombia đang tranh giành các tuyến đường buôn bán ma túy và kiểm soát lãnh thổ, bao gồm cả trong các cơ sở giam giữ, nơi ít nhất 400 tù nhân đã chết kể từ năm 2021.

Ông Villavicencio, ứng cử viên tổng thống, có lập trường nổi tiếng cứng rắn đối với tội phạm có tổ chức và tham nhũng, bị giết vào ngày 9 tháng 8 khi kết thúc một cuộc vận động chính trị ở Quito mặc dù được bảo vệ bởi lực lượng an ninh bao gồm cảnh sát và vệ sĩ.

Ông đã cáo buộc Los Choneros và thủ lĩnh hiện đang bị cầm tù Adolfo Macías, bí danh “Fito” đã liên kết với băng đảng Sinaloa của Mexico, đe dọa ông và nhóm vận động tranh cử của ông vài ngày trước vụ ám sát.

Bộ trưởng An ninh Ecuador, Wagner Bravo, nói với đài phát thanh FMundo rằng sáu tù nhân được di dời có thể liên quan đến vụ giết Villavicencio.

Thị trưởng Quito, Pabel Munõz, nói với đài truyền hình Teleamazonas rằng ông hy vọng “công lý sẽ được thực thi nhanh chóng, trung thực và mạnh mẽ”.

“Chúng tôi sẽ không bỏ cuộc. Mong hòa bình, bình tĩnh và an ninh đến với người dân”, Munõz nói.

Cảnh sát Quốc gia của đất nước đã thống kê 3.568 cái chết do bạo lực trong sáu tháng đầu năm nay, nhiều hơn nhiều so với con số 2.042 được báo cáo trong cùng kỳ năm 2022. Năm đó kết thúc với 4.600 cái chết do bạo lực, mức cao nhất trong lịch sử đất nước và gấp đôi tổng số vào năm 2021.

Thành phố cảng Guayaquil từng là tâm điểm bạo lực, nhưng Esmeraldas, một thành phố ven biển Thái Bình Dương, cũng được coi là một trong những thành phố nguy hiểm nhất đất nước. Ở đó, sáu chiếc xe của Chính phủ đã bị đốt cháy vào đầu tuần này, các nhà chức trách cho biết.

Mai Hà