ESG không xa xôi

Các khách mời tại Diễn đàn ESG 2025.

Thế giới đang thay đổi và con người mỗi ngày phải đối mặt với những thách thức lớn về biến đổi khí hậu. ESG đã trở thành một từ khóa không thể thiếu trong chiến lược phát triển bền vững của các doanh nghiệp(1). Tuy nhiên, khi nhắc đến ESG, nhiều người thường nghĩ đến những kế hoạch lớn lao, những cam kết quốc tế hay các báo cáo phức tạp với những con số ấn tượng. Có dịp tham dự Diễn đàn ESG gần đây của The Saigon Times(2), chúng tôi nhận ra rằng bên cạnh những điều mang tính toàn cầu, thời đại thì ESG còn hiện diện trong những hoạt động rất đời thường, từ cách chúng tôi sử dụng phương tiện đến hội nghị, cách ban tổ chức sử dụng các nguyên vật liệu thay thế đồ nhựa. Tất cả chúng đều là ESG.

ESG là những điều vĩ mô, mang tính toàn cầu

Tại Diễn đàn ESG 2025, bà Phạm Ngọc Thủy, Giám đốc Ban Nghiên cứu Phát triển Kinh tế tư nhân (gọi tắt là Ban IV - PSD Committee), đã nhấn mạnh rằng ESG là một chính sách toàn cầu và được dẫn dắt bởi các nền kinh tế lớn. Mỗi quốc gia, khu vực đều có những yêu cầu về ESG rất khác nhau. Nếu Mỹ bị phân cực mạnh mẽ giữa chính quyền liên bang và chính quyền bang, thì Liên minh châu Âu (EU) vẫn nhất quán với các hoạt động phát triển bền vững. Trong khi đó, Nhật Bản trở thành hình mẫu và quốc gia dẫn đầu châu Á về thực thi các chính sách ESG.

Việt Nam, với vị thế địa chính trị của mình, chúng ta không thể đứng ngoài xu hướng toàn cầu này. Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp Việt Nam phải tìm hiểu, đào tạo và thực thi tuân thủ ESG càng sớm càng tốt. Việc doanh nghiệp chủ động nắm các thông tin, kiến thức về các chính sách, yêu cầu ESG từng quốc gia nơi mà mình có quan hệ kinh doanh là hết sức cần thiết. Vì doanh nghiệp dù buôn bán với thị trường nào đi nữa thì việc thực hành và tuân thủ chính sách ESG chắc chắn là một lợi thế không nhỏ so với đối thủ cạnh tranh.

Doanh nghiệp cũng dần hiểu rằng ESG là một xu hướng toàn cầu và không thể đảo ngược. Các chính sách về ESG sẽ ngày càng chặt chẽ và được thúc đẩy một cách mạnh mẽ hơn trong thời gian tới mà dẫn đầu là EU, Mỹ và nhiều quốc gia phát triển khác. Do đó, doanh nghiệp Việt Nam nên chuyển từ trạng thái đối phó sang trạng thái tự nguyện tuân thủ, và tuân thủ tốt để có thể trở thành hình mẫu quốc gia phát triển sản xuất xanh hàng đầu tại Đông Nam Á và xa hơn là châu Á.

Nhưng ESG cũng là những thứ rất quen thuộc hàng ngày

Là một đơn vị tư vấn pháp lý cho doanh nghiệp, chúng tôi hiểu rõ tính toàn cầu của ESG và tác động của nó tới ngành sản xuất của Việt Nam. Việc xanh hóa sản xuất, xây dựng chuỗi cung ứng bền vững, sử dụng các nguyên liệu xanh là những điều chúng tôi nghe và tư vấn thường xuyên. Tuy nhiên, thông qua Diễn đàn ESG chúng tôi cũng nhận ra nhiều thứ dung dị, quen thuộc nhưng là một trong những điều “hết sức ESG”. Ban tổ chức diễn đàn có tiến hành khảo sát nhỏ về việc sử dụng phương tiện đến sự kiện của người tham dự. Thông qua khảo sát, chúng tôi cũng phần nào hiểu rằng thói quen sử dụng phương tiện di chuyển của mình cũng đang là cách chúng ta thực hành ESG. Việc sử dụng các phương tiện xanh, ít phát thải cũng là một nỗ lực giảm thiểu lượng khí thải carbon - một trong những mục tiêu cốt lõi của trụ cột Môi trường (E) trong ESG.

Ngoài ra, trước khi bắt đầu sự kiện, đơn vị tổ chức đã cử người giới thiệu và hướng dẫn thoát hiểm trong trường hợp khẩn cấp là một điều hết sức thú vị và mới mẻ tại một sự kiện của Việt Nam. Dù là người đã tham dự cũng như tổ chức nhiều sự kiện, nhưng trước giờ chúng tôi chưa từng thấy điều này tại Việt Nam. Hành động nhỏ của ban tổ chức cũng thật sự đánh động đến nhận thức của tôi và rất nhiều người về việc tuân thủ các biện pháp an toàn khi tham dự sự kiện. Và đây cũng là một yếu tố trong ESG.

Quay về với văn phòng của mình, chúng tôi cũng đang thay đổi cách tiếp cận với những thứ tưởng chừng như nhỏ nhặt nhưng lại có ý nghĩa lớn trong việc nhận thức ESG của đội ngũ nhân sự. Chúng tôi thay thế việc sử dụng đồ nhựa dùng một lần như ly nhựa, ống hút nhựa hay chai nước bằng ly thủy tinh, bình nước cá nhân tái sử dụng và khuyến khích nhân viên mang theo đồ dùng cá nhân. Bên cạnh đó, việc phân loại và tái sử dụng các đồ dùng văn phòng là nghĩa vụ bắt buộc của toàn bộ nhân sự của chúng tôi. Vì chúng tôi hiểu đơn giản rằng, những điều lớn lao, vĩ đại nào cũng bắt đầu từ những hành động nhỏ nhất.

ESG không chỉ là chiến lược kinh doanh

Nếu các doanh nghiệp cho rằng ESG chỉ là một bộ tiêu chuẩn để báo cáo hay một chiến lược để “lấy lòng” cổ đông, khách hàng hay sâu xa hơn là một chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp. Lúc này việc thực hành, tuân thủ ESG sẽ là một nghĩa vụ với nhiều chi phí tốn kém. Đến một lúc nào đó, khi không còn sự thúc ép từ bên ngoài hay từ đối tác, doanh nghiệp sẽ dừng lại. Nhưng nếu xem ESG là bản sắc của doanh nghiệp, là một phần không thể thiếu trong hoạt động kinh doanh thì thương hiệu và uy tín của doanh nghiệp sẽ in sâu đậm vào tâm trí của khách hàng, đối tác.

Ban đầu ESG tại Việt Nam chỉ là cách doanh nghiệp buộc phải thực thi để có thể kinh doanh với các quốc gia khác, là một việc tuân thủ đầy tốn kém. Nhưng chúng tôi tin rằng, theo thời gian, với sự chung tay hỗ trợ của Nhà nước, các tổ chức, hiệp hội thì ESG sẽ không còn là một chiến lược kinh doanh bị bắt buộc mà ESG là một lối sống, một cách tư duy thấm sâu vào từng khía cạnh hoạt động của doanh nghiệp. Vì mỗi chúng ta đều hiểu rằng chúng ta “sống trong môi trường chúng ta phải bảo vệ môi trường” như lời một vị diễn giả tại Diễn đàn ESG 2025 nói.

(*) Công ty Luật TNHH HM&P

(1) ESG là viết tắt của Môi trường (Environmental), Xã hội (Social), và Quản trị (Governance), là một bộ tiêu chuẩn được sử dụng để đánh giá tác động và tính bền vững của một tổ chức hoặc doanh nghiệp trong các lĩnh vực.

(2) https://thesaigontimes.vn/chien-luoc-esg-thay-doi-nhanh-doanh-nghiep-can-lam-gi-de-thich-ung/, truy cập ngày 29-6-2025.

LS. Nguyễn Văn Phúc (*)