EU bơm 'thuốc tăng lực' cho các nhà sản xuất pin 3 tỷ euro thúc đẩy sản xuất EV

Bên trong một nhà máy sản xuất pin xe điện tại Đức.

Ủy ban Châu Âu đã đề xuất số tiền này mới đây như một phần của thỏa thuận tiềm năng với Vương quốc Anh nhằm hoãn áp dụng thuế quan do ảnh hưởng đến xe điện được giao dịch giữa hai bên từ ngày 1 tháng 1.

Ông Maroš Šefčovič, phó chủ tịch ủy ban châu Âu, cho biết: “Bằng cách cung cấp sự chắc chắn về mặt pháp lý đối với các quy tắc hiện hành và hỗ trợ tài chính chưa từng có cho các nhà sản xuất pin bền vững ở Châu Âu, chúng tôi sẽ nâng cao lợi thế cạnh tranh trong ngành của mình, với chuỗi giá trị mạnh mẽ cho pin và xe điện”.

Khoản tiền 3 tỷ euro sẽ đến từ Quỹ Đổi mới của EU, quỹ thu tiền từ việc bán giấy phép phát thải carbon và sẽ có sẵn cho đến cuối năm 2026. Các khoản thanh toán sẽ được chuyển đến những loại pin hiệu quả và bền vững nhất.

EU cũng muốn Vương quốc Anh cam kết thực hiện một điều khoản loại trừ một lần gia hạn khác trong thời gian ba năm.

Một quan chức EU nói: “Vấn đề chúng tôi gặp phải hiện nay là không có đủ pin hoặc không có đủ hóa chất. Chúng tôi muốn những loại pin này được sản xuất ở Châu Âu hoặc ở Anh. Nhưng chúng ta vẫn chưa ở đó. Mục tiêu là ngành công nghiệp EU có thể đáp ứng 70% nhu cầu trong nước”.

Các nhà sản xuất ô tô bao gồm Renault và Mercedes-Benz hoan nghênh động thái này.

Luca de Meo, giám đốc điều hành của Renault và chủ tịch tập đoàn sản xuất ô tô châu Âu Acea cho biết: “Chúng tôi chỉ cần thêm một chút thời gian. Điều đó không có nghĩa là một ngày nào đó điều này sẽ không được thực thi, bởi vì nó là một phần của các thỏa thuận đã được ký kết giữa EU và Vương quốc Anh”.

Theo Hiệp định Hợp tác và Thương mại hậu Brexit (TCA) giữa EU và Vương quốc Anh, mức thuế 10% sẽ bắt đầu vào ngày 1 tháng 1.

Các quy tắc xuất xứ phức tạp quy định rằng giá trị của các bộ phận được yêu cầu sản xuất ở Anh hoặc EU để tránh thuế quan sẽ tăng lên 45% vào ngày 1 tháng 1. Vì pin chiếm 30-40% giá trị của một chiếc ô tô điện nên điều đó có hiệu lực loại trừ việc sử dụng các đơn vị điện được sản xuất bên ngoài khu vực.

Nhà sản xuất pin Thụy Điển Northvolt hoan nghênh thông báo này: “Nếu được sử dụng đúng cách, cơ chế này có thể tiếp tục thúc đẩy cuộc đua hướng tới tạo ra pin tuần hoàn và bền vững hơn, mang lại lợi thế cạnh tranh cho châu Âu đồng thời hướng tới hiện thực hóa các mục tiêu của thỏa thuận Paris”.

Hai nhà ngoại giao châu Âu cho biết việc trợ cấp pin là cần thiết để Pháp đạt được thỏa thuận về việc trì hoãn áp thuế, điều này đòi hỏi phải thay đổi hiệp ước.

Pháp đã cảnh báo rằng việc trì hoãn có nguy cơ tạo ra tiền lệ mà London có thể lợi dụng để tranh luận về những thay đổi khác đối với thỏa thuận. Hiện có một số nhà máy sản xuất pin đang hoạt động, bao gồm một nhà máy của Envision AESC của Trung Quốc và ProLogium của Đài Loan. Dự án trị giá 5,2 tỷ euro này sẽ nhận được khoản trợ cấp nhà nước trị giá 1,5 tỷ euro.

Đa số đủ điều kiện trong số 27 quốc gia thành viên hiện phải đồng ý với đề xuất này, nhưng với sự ủng hộ của Đức và khoảng 20 chính phủ khác, các quan chức tin rằng điều đó sẽ diễn ra nhanh chóng.

Tất cả các nhà sản xuất ô tô lớn ở Anh và Châu Âu, bao gồm cả Volkswagen, đã vận động hành lang để được miễn thuế tạm thời do có hiệu lực vào ngày 1 tháng 1/2023. Ảnh: EPA.

Chính phủ Anh cho hay: “Chúng tôi có tham vọng chung là phát triển chuỗi cung ứng pin và sản xuất xe điện trong nước. Đề xuất này là một bước tích cực nhằm mang lại sự chắc chắn lâu dài cho ngành đồng thời đảm bảo ngành vẫn có khả năng cạnh tranh toàn cầu”.

Theo các điều khoản của TCA, Vương quốc Anh có thể thách thức viện trợ của nhà nước dành cho các ngành công nghiệp của EU. London đã đề nghị Tata 500 triệu bảng để xây dựng một nhà máy pin nhưng các nghị sĩ tuần trước đã cảnh báo rằng nước này vẫn thiếu năng lực sản xuất pin trầm trọng.

Một quan chức chính phủ Anh nói rằng thủ tướng Jeremy Hunt đã công bố hỗ trợ hàng tỷ bảng Anh cho ngành sản xuất trong Tuyên bố mùa thu vào tháng trước, bao gồm cả sản xuất ô tô điện.

Ủy ban Châu Âu trước đó đã cho biết có thể sẽ đề xuất trì hoãn ba năm đối với mức thuế 10% đối với doanh số bán xe điện giữa EU và Vương quốc Anh, nhằm thúc đẩy lớn cho ngành công nghiệp ô tô trên khắp châu Âu.

Các mức thuế dự kiến sẽ có hiệu lực vào ngày 1 tháng 1 năm 2024 nhưng tất cả các nhà sản xuất ô tô lớn ở Anh và Châu Âu bao gồm BMW, Volkswagen và Stellantis đều đang vận động hành lang để được hoãn tạm thời.

Stellantis, công ty chịu trách nhiệm về 14 thương hiệu bao gồm Vauxhall và Jeep, cảnh báo họ có thể phải đóng cửa hoạt động ở Anh với hàng nghìn việc làm bị mất nếu thuế quan có hiệu lực vào tháng 1.

Pháp đã phản đối việc đình chỉ thuế quan với lý do việc mở lại thỏa thuận thương mại Brexit và cung cấp bất kỳ sự bảo vệ nào cho ngành công nghiệp ô tô khi ngành này chậm phát triển sản xuất xe điện.

EU và Vương quốc Anh đã đồng ý về chế độ thuế quan vào năm 2020, khi thỏa thuận hợp tác và thương mại được ký kết và vào thời điểm mà các nhà sản xuất châu Âu cảm thấy họ sẽ có đủ thời gian để tăng cường sản xuất xe điện.

Tuy nhiên, đại dịch đã gây ra một bước thụt lùi lớn khi các nhà sản xuất phản đối rằng Trung Quốc đã được trao lợi thế khi thị phần trên thị trường xe điện tăng gấp đôi trong hai năm qua.

EU cũng đã công bố một cuộc điều tra về các cáo buộc trợ cấp của nhà nước đối với xe điện của Trung Quốc.

Điều này được hiểu rằng đề xuất của Ủy ban Châu Âu không liên quan đến việc mở lại thỏa thuận Brexit nhưng sẽ cần sự chấp thuận của Hội đồng lãnh đạo Châu Âu trước khi đến hội đồng đối tác Brexit, cơ quan quản lý việc thực hiện thỏa thuận Brexit.

Ủy ban châu Âu cũng sẽ nhấn mạnh rằng việc đình chỉ thuế quan chỉ diễn ra một lần và sẽ không lặp lại nếu ngành này không thể mở rộng quy mô vào năm 2027.

Hoàng Lâm