EU cân nhắc thành lập cơ quan giám sát tài chính duy nhất

Sự phân mảnh khiến châu Âu khó có được một thị trường vốn thống nhất, cản trở doanh nghiệp huy động vốn xuyên biên giới và làm EU kém cạnh tranh so với Mỹ – nơi có một thị trường tài chính thống nhất và sâu rộng.

Động thái này là một phần trong nỗ lực rộng lớn hơn nhằm tăng cường khả năng cạnh tranh của EU so với Mỹ bằng cách đảm bảo các công ty có thể tiếp cận nguồn vốn và mở rộng quy mô tại lục địa này thay vì bên kia Đại Tây Dương. Bối cảnh hiện tại, với hàng chục cơ quan quản lý quốc gia và khu vực cùng hàng trăm tổ chức giao dịch và hậu giao dịch, làm tăng chi phí giao dịch xuyên biên giới, đây là một trở ngại đáng kể đối với các công ty khởi nghiệp muốn mở rộng quy mô tại châu Âu.

Một cơ quan giám sát duy nhất theo mô hình của Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Mỹ (SEC) được xem là một bước tiến quan trọng để hoàn thiện "liên minh thị trường vốn" của EU.

Trong khi đó, ý tưởng gây tranh cãi nhất là mở rộng quyền hạn của Cơ quan Chứng khoán và Thị trường châu Âu (ESMA) hiện tại để bao quát cả "các thực thể xuyên biên giới quan trọng nhất", bao gồm các sàn giao dịch chứng khoán, nhà cung cấp dịch vụ tài sản tiền điện tử và cơ sở hạ tầng sau giao dịch như các đối tác thanh toán bù trừ trung tâm và các trung tâm lưu ký chứng khoán trung ương.

Theo các nguồn tin quen thuộc với vấn đề này, Ủy ban châu Âu cũng sẽ yêu cầu ESMA có tiếng nói cuối cùng trong các tranh chấp giữa các nhà quản lý tài sản lớn. Mặc dù không trực tiếp phụ trách giám sát, ESMA sẽ ban hành các quyết định ràng buộc trong trường hợp có tranh chấp giữa các cơ quan giám sát quốc gia.

Mặt khác, Đức từ lâu đã phản đối cơ chế giám sát tập trung, nhưng chính phủ do Thủ tướng Friedrich Merz lãnh đạo gần đây đã tỏ tín hiệu cởi mở hơn, và đang phối hợp với Pháp – quốc gia ủng hộ mạnh mẽ việc hình thành Liên minh Thị trường Vốn – để tìm kiếm các phương án khả thi.

Theo Financial Times, chính phủ Đức có thể chấp nhận để ESMA giám sát lĩnh vực quản lý quỹ, nhưng chưa sẵn sàng giao quyền giám sát các sàn giao dịch tiền điện tử cho cơ quan này.

Các quốc gia khác, đặc biệt là Luxembourg và Ireland vẫn phản đối việc trao quyền giám sát cho ESMA. Họ lập luận rằng động thái này có thể gây bất lợi cho ngành tài chính trong nước, và vẫn nghi ngờ rằng các cơ quan giám sát cấp EU sẽ hành động vì lợi ích tốt nhất của các quốc gia nhỏ hơn.

"Chúng tôi muốn có sự hội tụ giám sát thay vì tạo ra một mô hình tập trung tốn kém và kém hiệu quả", Gilles Roth, Bộ trưởng Tài chính Luxembourg cho biết.

Bên cạnh đó, một tập đoàn vận hành sàn giao dịch Châu Âu cho rằng có ít lợi ích khi chuyển giao quyền giám sát các nhà cung cấp dịch vụ tài sản tiền điện tử cho ESMA, do họ đang có mối quan hệ làm việc tốt với cơ quan giám sát quốc gia hiện tại và bày tỏ lo ngại về chi phí tuân thủ cao hơn và khả năng ESMA vượt quá quyền hạn.

“Việc mở rộng trách nhiệm giám sát của ESMA sẽ đồng nghĩa với việc ngành phải trả phí cao hơn”, Marin Capelle, cố vấn chính sách tại Hiệp hội quản lý tài sản và quỹ châu Âu (EFAMA) cho biết.

Ủy ban Châu Âu cho biết họ “vẫn đang khám phá tiềm năng giám sát cấp độ EU liên quan đến một số cơ sở hạ tầng quan trọng, chẳng hạn như các đối tác trung ương, các trung tâm lưu ký chứng khoán trung ương và các địa điểm giao dịch, cũng như liên quan đến các thực thể xuyên biên giới lớn như các công ty quản lý tài sản…Chúng tôi đang xem xét các mô hình giám sát đơn lẻ khác nhau, từ góc độ cân bằng lợi ích của EU với chuyên môn của các cơ quan giám sát quốc gia”.

Ủy ban châu Âu cho biết, sẽ công bố gói chính sách thúc đẩy hội nhập thị trường vào tháng 12. Nếu được thông qua, thẩm quyền mở rộng của ESMA có thể có hiệu lực vào cuối năm 2026, mở ra một kỷ nguyên quản lý mới cho thị trường tài chính châu Âu - một kỷ nguyên có thể củng cố vai trò của EU như một cường quốc tài chính toàn cầu hoặc châm ngòi cho những cuộc đấu tranh quyền lực hành chính mới giữa các cơ quan giám sát.

Hạc Hiên / Theo báo chí nước ngoài