EU cảnh báo các nước thành viên về tăng chi tiêu công

Chủ tịch EC Ursula von der Leyen - Ảnh: Reuters.

Liên minh châu Âu (EU) vừa đưa ra cảnh báo rủi ro về bền vững tài chính công, trong bối cảnh có sự gia tăng mạnh về thâm hụt ngân sách và mức nợ công tại một số quốc gia trong khu vực đồng tiền chung eurozone - tờ báo Financial Times cho hay.

Theo đánh giá mới nhất của Ủy ban châu Âu (EC) về việc tuân thủ quy tắc tài khóa của EU - các quy định nhằm giữ thâm hụt ngân sách chính phủ dưới mức 3% tổng sản phẩm trong nước (GDP) hàng năm - không ít quốc gia trong eurozone đang đối mặt với nhiều thách thức về bền vững tài khóa do "nhu cầu chi tiêu công ngày càng lớn".

Ủy viên kinh tế EU, ông Valdis Dombrovskis, đã nhấn mạnh sự cần thiết phải duy trì cảnh giác khi mức thâm hụt và nợ công của khu vực sử dụng đồng euro bắt đầu tăng trở lại sau nhiều năm giảm đáng kể.

Theo báo cáo của EC, ngân sách năm 2026 của Hà Lan và Malta không tuân thủ các quy tắc tài chính của EU, với chi tiêu dự kiến vượt quá giới hạn đã được thỏa thuận trước đó với ủy ban. Tình trạng tương tự cũng xảy ra với Tây Ban Nha, Croatia, Lithuania, Slovenia, Bulgaria và Hungary, mặc dù với mức độ vi phạm nhỏ hơn.

Đặc biệt, ủy ban đã khuyến nghị đưa Phần Lan vào quy trình thâm hụt quá mức do vượt ngưỡng thâm hụt 3%. Phần Lan có thể trở thành quốc gia thứ 10 trong EU bị đưa vào quy trình này, và điều này có thể dẫn đến các khoản phạt nếu các biện pháp khắc phục không được thực hiện.

Thâm hụt ngân sách chính phủ của Phần Lan năm ngoái là 4,5% GDP và dự kiến sẽ là 4,3% trong năm nay. Tuy nhiên, ông Dombrovskis lưu ý rằng quốc gia Bắc Âu này đang phải đối mặt với "tình thế đặc biệt", chẳng hạn như rủi ro địa chính trị và việc đóng cửa biên giới với Nga, dẫn đến tăng trưởng kinh tế rất chậm, gần như đình trệ.

Bởi vậy, nếu đa số các quốc gia EU xác nhận Helsinki vi phạm các quy tắc tài chính của khối, ủy ban sẽ khuyến nghị cắt giảm chi tiêu "có tính đến tình hình khó khăn mà Phần Lan đang gặp phải" và cũng như "nhu cầu tăng chi tiêu quốc phòng".

Pháp - quốc gia đã bị đưa vào quy trình thâm hụt quá mức vào năm ngoái và gần đây không thông qua được kế hoạch ngân sách với nội dung kiềm chế chi tiêu - hiện đang "tuân thủ các quy tắc tài chính", xét dựa trên dự thảo ngân sách do Paris đệ trình lên EC.

Tuy nhiên, ông Dombrovskis cảnh báo rằng kết quả của quá trình đàm phán ngân sách đầy căng thẳng của Pháp nên "gần nhất có thể với kế hoạch ngân sách dự thảo" đã trình EC. Theo đó, mục tiêu thâm hụt cần phải gần mức 4,7% GDP cho năm 2026, phù hợp với giới hạn chi tiêu đã được thỏa thuận trước với ủy ban.

Trong khi đó, thâm hụt ngân sách của Italy được dự báo sẽ giảm xuống 3% trong năm nay và 2,8% vào năm tới - theo đánh giá từ Chính phủ của Thủ tướng Giorgia Meloni. Với mức thâm hụt như vậy, Rome có khả năng sẽ thoát khỏi quy trình thâm hụt quá mức vào mùa xuân tới - ông Dombrovskis cho hay.

Bình Minh