EU lên tiếng cảnh báo trước việc Iran làm giàu urani

Bên trong một nhà máy điện hạt nhân ở miền Nam Iran. Ảnh: AFP/TTXVN

Ngày 1/4, Liên minh châu Âu (EU) lên tiếng cảnh báo động thái làm giàu urani lên cấp độ 20% của Iran sẽ làm "sự chệch hướng đáng kể" các cam kết của chính quyền Tehran theo thỏa thuận hạt nhân ký kết năm 2015 với Nhóm P5+1 (gồm 5 thành viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc và Đức).

Người phát ngôn EU Peter Stano cho biết khối này sẽ đợi cho đến khi có cuộc họp với Tổng giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) Rafael Mariano Grossi hôm nay (4/1) trước khi quyết định hành động cần thực hiện.

Trong một động thái liên quan, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tuyên bố việc thúc đẩy chương trình làm giàu urani của Iran vi phạm các cam kết trước đó và cho thấy ý đồ phát triển vũ khí hạt nhân của Tehran.

Trước đó cùng ngày, người phát ngôn của Chính phủ Iran cho biết tổ hợp Shahid Alimohammadi thuộc cơ sở hạt nhân ngầm Fordow của nước này đã bắt đầu tiến trình sản xuất urani với độ làm giàu lên tới 20% mức tinh khiết, vượt xa mức cam kết 3,67%, theo thỏa thuận hạt nhân, có tên gọi là Kế hoạch Hành động chung toàn diện (JCOPA).

JCPOA quy định Iran chỉ được phép làm giàu uranium ở tỷ lệ 3,67%, thấp hơn nhiều so với mức 90% để chế tạo vũ khí hạt nhân và cũng thấp hơn mức 20% mà Iran đã thực hiện trước khi thỏa thuận được ký kết.

Cùng ngày 4/1, Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) xác nhận rằng Iran đã bắt đầu quá trình làm giàu urani lên tới 20% mức tinh khiết.

Trong một báo cáo được gửi tới các quốc gia thành viên vào chiều cùng ngày, IAEA cho biết ngày 4/1, Iran đã bắt đầu cung cấp urani đã được làm giàu tới 4,1% vào 6 máy ly tâm tại nhà máy làm giàu nhiên liệu Fordow để làm giàu thêm lên tới 20%.

Trong khi đó, theo Đại sứ Iran tại IAEA Kazem Gharibabadi, Tổng giám đốc IAEA Rafael Grossi đã thông báo rằng cơ quan này xác nhận việc một xi lanh chứa 137,2 kg urani được làm giàu lên tới 4,1% đã được kết nối với dây chuyền cấp liệu và quá trình làm giàu urani lên tới 20% đã bắt đầu.

Iran gần đây đã làm giàu urani lên tới 4,5%, cao hơn mức 3,67% mà thỏa thuận hạt nhân cho phép và tuyên bố họ có kế hoạch làm giàu lên tới 20%, mức mà Tehran đã đạt được trước khi có thỏa thuận.

Tháng 5/2018, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố đơn phương rút khỏi thỏa thuận hạt nhân JCOPA và áp đặt trở lại các biện pháp trừng phạt quốc gia Trung Đông này.

Từ đó, Mỹ từng bước tái áp đặt và gia tăng các biện pháp trừng phạt, đặc biệt nhằm vào mạng lưới tài chính và ngành kinh tế chủ lực của Iran là xuất khẩu dầu mỏ, nhằm gây áp lực buộc Tehran quay trở lại bàn đàm phán.

Đáp lại, Iran đã giảm một số cam kết trong thỏa thuận, đồng thời tăng giới hạn làm giàu uranium. Các cường quốc còn lại tham gia ký thỏa thuận vẫn đang nỗ lực cứu vãn JCPOA.

L.H (tổng hợp từ TTXVN/Vietnam+)